Techniek in de auto helpt je fit te blijven

Jaren geleden verkondigden merken als BMW en Ford dat ze van de auto een rijdende arts wilden maken. BMW ontwierp een borstgordel met sensoren die de bloeddruk in de gaten hielden en hartfalen signaleerden. Ford ontwikkelde een bestuurdersstoel die een ecg kon uitvoeren: een elektrocardiogram oftewel een meting van de elektrische impulsen van het hart. Daar lijkt het bij gebleven te zijn. Maar nu elektronica goedkoper, software slimmer en computers krachtiger worden, lijkt het er alsnog van te komen. Tal van autofabrikanten ontwikkelen technologie om de fysieke en mentale gesteldheid te peilen. Het begon enkele jaren geleden met alertheidssystemen: sensoren die aan het stuurgedrag of aan de ogen zien of de automobilist vermoeid is. Daarna volgt een waarschuwing om pauze te nemen, zoals de afbeelding van een kop koffie in het instrumentarium. Steeds meer auto’s hebben al sensoren om de techniek aan te passen aan het rijgedrag van de bestuurder. De motor die alerter reageert op het gaspedaal, een sportiever afgesteld onderstel of een directere besturing. Daar komen straks nog sensoren in het stuur en in de stoel bij. Camera’s en software analyseren het gezicht en de houding van de bestuurder. Zo wordt de conditie van de bestuurder continu gemonitord. Het is dan meteen duidelijk als iemand een beetje opgefokt, zenuwachtig, vermoeid of juist ontspannen is. Indien nodig geeft de auto een heus behandelplan.

Bio-feedback

Daimler als voorbeeld investeert in gezondheidstechnologie. Daarvoor haalde het bedrijf haalde een aantal jaar geleden David Agus, professor medicine & engineering aan de University of Southern California, als adviseur bij het project. Met zijn boek ‘The End of Illness’ voerde Agus lange tijd de bestsellerlijst aan van The New York Times, maar hij werd ook beroemd als lijfarts van wijlen Steve Jobs, de oprichter van Apple. “Voor de smartphone zijn er allerlei apps die helpen bij een gezondere levensstijl, maar zo’n smartphone is veel dommer dan een auto”, stelt Agus. “De telefoon kan dan wel je stappen tellen, hij weet niet wat er in je lichaam omgaat. Een auto kan je daar veel meer over vertellen dankzij alle technologie die tegenwoordig wordt ingebouwd. Stel dat er een gat in de weg zit: alleen al door de manier waarop je met een stuurbeweging reageert, weet de auto hoe alert en dus hoe fit je bent. Als geen ander apparaat kan een auto allerlei data over je gezondheid in de juiste context plaatsen.”

Voor Agus staat het als een paal boven water: als je gegevens over gezondheid wilt verzamelen, is er geen betere plek denkbaar dan de auto. “In Los Angeles, waar ik woon en werk, brengen mensen uren per dag in de auto door. Tijdens al die ritten kun je een schat aan data verzamelen. Die gegevens willen we gebruiken om mensen beter te laten denken en beter te laten presteren, ook in het verkeer. Als blijkt dat iemand vermoeid of gestrest is, kunnen we dat heel gericht aanpakken. Met verlichting of muziek, bijvoorbeeld.” Agus voorspelt dat er straks in de auto continu een camera op je gezicht gericht is, waardoor de computer weet hoe je eraan toe bent. “Hij kijkt naar je gezichtspieren en analyseert die. Dat kan met heel simpele technologie. Een automobilist zit keurig stil en uit zijn manier van handelen, gezichtsuitdrukking en ademhaling kun je veel opmaken, zoals stress of vermoeidheid. Nadat je bent ingestapt, volgt een snelle diagnose en dan vertelt de boordcomputer hoe je eraan toe bent. Hij ziet in welke stemming je bent: boos, ontspannen, vrolijk of gestrest. Als hij constateert dat je gespannen bent, zet hij op eigen initiatief ontspannende muziek op, past de interieurverlichting aan of laat de klimaatregeling koele lucht in je gezicht blazen. Maar hij kan ook zeggen: luister eens, je gaat veel te gestrest naar je werk. Je kunt beter eerst een eindje gaan lopen, want je wilt toch optimaal presteren? Of een vermoeide bestuurder krijgt het advies om even een dutje te doen. Het navigatiesysteem zal dan een rustige plek opzoeken om de auto te parkeren.” Het navigatiesysteem kan een stressarme route naar de eindbestemming adviseren, met minder verkeersdrukte of door een mooi, rustgevend landschap. Een ontspannende stoelmassage kan eveneens onderdeel uitmaken van het behandelplan, of een video die laat zien hoe je ademhalingsoefeningen moet doen. Deze zogenaamde bio-feedback wordt al langer toegepast in de sportwereld en gezondheidszorg. 

Slaaptekort

Zoals gezegd blijft het niet bij Daimler. Hyundai wil meer sensoren in zijn auto’s gaan plaatsen die de fysieke en mentale conditie van de bestuurder meten. Ook Audi werkt al ruim twee jaar aan een soortgelijk project: Audi Fit Driver. Dat is een digitale copiloot met als taak om van de rit een ontspannen en stressvrije ervaring te maken. Als de hartslag stijgt, adviseert ook het Audi-systeem ademhalingsoefeningen om te ontspannen. En net als bij Mercedes wordt de automobilist begeleid met gesproken aanwijzingen en video’s in het centrale scherm op het dashboard. Bovendien ontwikkelt Audi ontspannende stoelmassages die zich vormen naar de bastonen en het ritme van muziek. Audi zegt daarbij geïnspireerd te zijn door ontwikkelingen in de samenleving. In de huidige connected wereld van sociale media en alomtegenwoordig internet zijn mensen continu bezet en krijgen ze nauwelijks tijd voor zichzelf. “Constante stress kan leiden tot chronische maagpijn, slaapproblemen of psychologische aandoeningen”, zegt dr. Ulrike Elsker, een arts die Audi adviseert bij de ontwikkeling van de technologie. “Stress en vermoeidheid hebben een negatieve invloed op prestaties en besluitvorming.” Zij stelt dat een slaaptekort van 17 uur evenveel invloed heeft op het reactievermogen als een alcoholpromillage van 0,5: de bekeuringsgrens.

Activitytrackers

Mercedes, Ford en Audi willen sensoren in de auto en smartwatches, fitness- en activity-trackers gaan inzetten. De elektronische apparaatjes, in de vorm van een horloge, pols- of armband, kunnen lichaamsfuncties meten, zoals de hartslag, bloeddruk en binnenkort ook de bloedsuikerspiegel. Mercedes ontwikkelt een nieuwe generatie van dit soort ‘wearables’ samen met Philips, als aanvulling op de sensoren in de auto, en Ford heeft er in Detroit een speciale ontwikkelingsafdeling voor opgezet. Als de apparatuur constateert dat de bestuurder te weinig nachtrust heeft gehad, schakelt de rijstrookassistent naar een gevoeliger niveau. En als blijkt dat door het drukke verkeer de hartslag toeneemt, neemt de adaptieve cruisecontrol meer afstand tot andere auto’s. “Mensen besteden tegenwoordig meer aandacht aan hun lichamelijke gesteldheid en zij willen hun gezondheid monitoren. Self-tracking en digitale gezondheid zijn megatrends, wereldwijd en bij alle leeftijdsgroepen”, constateert ontwikkelingsingenieur Franz Mirlach van Audi. Ook deze fabrikant zendt de data van de wearables straks via een smartphone-app naar de auto. 

Bewusteloos

Het Britse bedrijf Plessey gaat nog verder. Samen met onderzoekers van de Nottingham Trent University presenteerde het een sensorsysteem dat eenvoudig in de rugleuning is in te bouwen. Het meet de hartslag van de bestuurder en kan zo eerder constateren of iemand het bewustzijn verliest dan camerasystemen gericht op oog- of hoofdbewegingen. Raakt de bestuurder bewusteloos, dan kan de auto de hulpdiensten waarschuwen, de paniekverlichting inschakelen of naar een veilige plek op de vluchtstrook sturen. Het systeem volgt de elektrische impulsen van het hart zonder dat er huidcontact nodig is, zodat er in feite continu een ecg wordt gemaakt. Plessey gaat ervan uit dat autofabrikanten zo’n systeem op termijn in hun stoelen zullen integreren. Over één ding zijn de deskundigen het in elk geval eens: juist in de auto valt veel winst te behalen als het erom gaat gezonder te leven. Stilzitten is immers niet goed voor een mens, het wordt zelfs het nieuwe roken genoemd, en elke vorm van lichaamsbeweging onderweg kan helpen.

E-klasse als fitnesspionier

De Mercedes B-klasse heeft sinds 2018 Motion Seating. Intelligente autostoelen letten erop dat de inzittenden niet stijf worden doordat zij de hele tijd in dezelfde houding zitten. Regelmatig nemen de rugleuningen en zitkussens een iets andere positie in om dit te voorkomen. Zo blijft het lichaam in beweging en wordt de bloedsomloop gestimuleerd. Verder wil Mercedes in steeds meer modellen op het centrale beeldscherm lichaams- en ademhalingsoefeningen bieden, die je eenvoudig in de auto kunt doen. De optie heet Energizing Comfort Control en koppelt tal van comfortsystemen aan elkaar. Denk aan klimaatregeling inclusief geurverstuiver, stoeltechnologie (verwarmen, ventileren, masseren), sfeerverlichting en een muziekkeuze die de bestuurder in een gewenste stemming kan brengen. De 64 kleuren van de sfeerverlichting passen zich aan als de temperatuur omhoog- of omlaag gaat. Bovendien gebruikt hij de positieve invloed van licht op het welzijn van de mens. Volgens Mercedes leidt dit alles tot een wellnessbehandeling die de fysieke gesteldheid en de rijprestaties ten goede komt, maar die ook een rustpauze veraangenaamt. Er is keuze uit zes programma’s, die elk tien minuten duren: Freshness, Warmth, Vitality, Joy, Comfort en Training. Aanwijzingen voor de oefeningen zijn te zien op het beeldscherm, begeleid door passende muziek. Indien geschikt zijn dat nummers uit de eigen muziekbibliotheek van de bestuurder.

Dit artikel is gepubliceerd in AutoWeek 24 van 2017.