Chiptuning van zuinige dieselauto’s

Veel mensen hebben jaren geleden met een rekenmachine in de hand de keuze van hun auto bepaald. Ze hoorden iets over zuinige, belastingvrije auto’s en gingen op onderzoek uit. Het begon met de Polo Bluemotion begin 2010, daarna volgde de Fiat Punto Evo 1.3 JTD. Goedkoop diesel rijden en geen belasting betalen - het bleek het begin van een hausse aan belastingvrij dieselauto’s die gretig aftrek vonden. Zowel bij leaserijders – vanwege de lage bijtelling – als bij privégebruikers. En nu zie je die auto’s veel tussen de occasions staan.

Zuinige dieselauto’s moesten weer gaan betalen

Omdat voor dieselauto’s hogere belastingen gelden, was belastingvrijstelling voor een dieselauto extra voordelig. Dat er geen bpm op zat werd voor een groot deel gecompenseerd door hogere nieuwprijzen. Dat er geen mrb betaald hoefde te worden, trok veel mensen over de streep. Bij de introductie van die vrijstelling werd door toenmalig staatssecretaris De Jager gemeld dat de korting niet voor altijd zou zijn. Toch waren een hoop mensen ontstemd toen ze hoorden dat er vanaf 1 januari 2014 weer belasting moest worden betaald. Helemaal toen ze te horen kregen wat dat voor een dieseltje ging kosten. Zomaar 250 euro per kwartaal voor de kleine auto’s. Als mensen daar totaal niet van op de hoogte waren, mogen ze hun dealer daar best op aankijken. Die hoort zoiets te vertellen als je de auto koopt. Het was immers bekend.

Kleine ingreep: chiptuning voor zuinige dieselauto's

Maar goed, stel je hebt nu zo’n auto. Wegdoen gaat je wat ver, en dat er betaald moet worden, daar heb je je inmiddels mee verzoend. Of je hebt er één als occasion op het oog. Maar nog altijd heb je een vrij langzame auto. Ja, een Renault Mégane dCi en een Ford Focus 1.6 TDCI zijn best vooruit te krijgen. Maar de auto’s waarmee in het allemaal begon zijn een stukje langzamer. De 1.2 TDI met drie cilinders uit de Polo Bluemotion heeft 75 pk, de 1.3 JTD uit Punto 85 pk. En die motoren vinden we ook nog eens in veel andere modellen. Zo ligt de 1.2 TDI ook in Fabia Greenline en de Ibiza Ecomotive. En de besproken Fiat-diesel ligt ook in de Alfa Mito. Logischerwijs hebben ook die zustermodellen het de afgelopen jaren goed gedaan. Maar als je een beetje vooruit wilt, blijft het schipperen. Op koppel tuf je overal wel een beetje heen, maar wegrijden bij het stoplicht vergt zeker met de TDI wat gewenning.

Kun je daar wat aan doen? Jazeker, met een relatief kleine ingreep kun je je motor laten tunen. Want dat is niet alleen iets wat je alleen kunt doen met GTI’s of dikke Audi’s. Ook met een kleine diesel kan je aan de slag. Laten we beginnen met de Seat Ibiza. Motoren uit de Volkswagen-stal zijn al lang een dankbaar object voor tuning en de TDI’s al helemaal. Dus zou het voor de hand liggen dat de 1.2 TDI door velen flink is aangepakt. Dat is echter niet geval. Voordat je in de software van een motor kunt duiken, moet je deze kraken. Dat lukt de professionele bedrijven meestal wel, maar vaak in samenwerking met collega’s in het buitenland die zich met dezelfde motoren bezighouden. En daar ligt het probleem. “De 1.2 TDI is in Nederland een bekende motor. In de rest van Europa hebben ze vaak geen idee waar je het over hebt”, legt een woordvoerder van JDEngineering uit Lochem uit. Zijn bedrijf heeft in Nederland een zeer goede naam als het gaat om het tunen van motoren van de Volkswagen Groep. Maar deze kleine diesel? “De driecilinder is elders totaal niet populair. En dus is het aantal bedrijven dat zich hiermee bezighoudt, heel beperkt. Er is hier ook andere software gebruikt dan voor de meeste andere TDI’s. Zover wij weten heeft niemand de software nog gekraakt.” En dus geen extra power? Toch wel. Alleen werkt het bedrijf nu via een omleiding met een externe computer, een soort ‘powerbox’. “Het heeft niet onze voorkeur, als we écht met de motor aan de slag zouden kunnen, zouden we zo richting de 120 pk kunnen.” Nu blijft men steken op 100 pk.

Plus 25 pk en 50 Nm

Seat-dealer Thierry Köhler, al jaren fanatiek tuner en partner van JDEngineering, maakt gebruik van dezelfde box. Hij ziet ook voordelen. “Het kraken van een nieuwe motor duurt altijd even. Soms zelfs een paar jaar. Terwijl zo’n powerbox meteen beschikbaar is. Je houdt de auto bovendien origineel. Zodra je de box er weer vanaf haalt, is hij weer zoals hij uit de fabriek kwam. En dat is belangrijk voor de garantie. En voor de leaserijder die zijn auto eigenlijk niet mag tunen.”

Dat is dan de theorie, maar hoe rijdt het in praktijk? We nemen een Ibiza Ecomotive van Köhler mee om de proef op de som te nemen. De harde cijfers vertellen dat we nu 100 pk en 230 Nm hebben. Dat is 25 pk en 50 Nm méér dan normaal. We hangen onze meetapparatuur in de auto in en knallen een paar keer van nul naar honderd. En dat is meteen scoren! De auto is 0,7 seconden sneller dan de fabrieksopgave. Bij eerdere testen met de Ibiza Ecomotive (of andere modellen met de 1,2 TDI) haalden we die fabrieksopgave niet eens.

De sprint is nog maar het halve verhaal. Veel belangrijker is dat de auto veel soepeler van zijn plek komt dan voorheen. Normaal was het bij groen licht: gas geven, een seconde wachten, en dan pas de koppeling op laten komen. Deed je dat niet, dan had je grote kans dat de motor afsloeg. Het gestegen koppel geeft precies die extra boost in het toerengebied waar je het nodig hebt. En daarmee heb je precies de crux te pakken. Leuk als je je Audi S4 100 pk extra geeft, maar hoe vaak gebruik je die pk’s in praktijk? Wij zijn de laatsten die zeggen dat het niet leuk is, maar vergelijk het eens met deze Ecomotive… Die 25 pk extra (toch een vermogensstijging van 33 procent!) gebruik je zo’n beetje élke keer dat je van je plek komt. En bij elke tussensprint. Dat maakt de investering wel heel erg bevredigend.

Geen strepentrekker

Dan de Alfa Mito JTD. Het Italiaanse viercilindertje is standaard al snel net iets lekkerder dan de 1.2 TDI. Maar dat maakt ook deze auto niet bepaald een strepentrekker. Dus ook hier de vraag, kan dat anders? En ook hier is het antwoord: ja. Savali (van de Alfa-dealer SAm VAn LIngen) is een naam die al jaren met Alfa verbonden is. De Stern Groep heeft het tuninglabel na het faillissement overgenomen en biedt onder de naam RVCorse Savali Tuning zowel motortuning als optische aanpassingen aan. Ronald Vermeulen is al sinds lange tijd verbonden met het merk en geeft uitleg. “Als je de motorcode induikt, zie je dat er allerlei restricties zijn ingebouwd. En meestal lijkt dat eerder door de marketeers te zijn gebeurd dan door de technische afdeling. Wat ik doe is relatief simpel: ik haal de grenzen weg of schuif ze wat op. Hierdoor blijven de andere parameters gelijk, waardoor de auto nooit in de war raakt. Je hebt alleen meer vermogen als je daarom vraagt, verder blijft alles gelijk. En omdat wij Alfa-dealer zijn, hoeven mensen zich geen enkele zorgen te maken over de betrouwbaarheid of de fabrieksgarantie.” Na zijn ingreep heeft de motor zo’n 18 pk meer en stijgt het koppel met 52 Nm. Vooral die boost is enorm merkbaar. Ook de Mito is op de sprint meetbaar sneller dan bij eerdere confrontaties, maar de trekkracht zo tussen 1.700 en 2.500 is veel belangrijker. De auto is in dit gebied extreem alert, wat hem gevoelsmatig zelfs een vlotte wagen maakt! Een term die je niet snel hangt aan een (voorheen) belastingvrije diesel. Het past uitstekend bij de Mito, die in algemene zin niet bepaald bekend staat om zijn scherpe gasrespons. Bij deze Savali kun je ineens met een Alfa rijden zoals het ooit bedoeld was. Dat maakt het betalen van MRB straks ineens een stukje dragelijker.

Het verbruik blijft mogelijk gelijk

Wij hadden deze getunede modellen te kort om een reëel verbruikscijfer te scoren. Maar het is zeker niet zo dat het verbruik automatisch omhoog gaat. Op straat gebruik je niet continue al je vermogen. En het is heel goed mogelijk dat je vanwege het gestegen koppel veel minder toeren maakt, wat weer goed is voor je verbruik. Niet voor niets scoren veel mensen een beter verbruik ná motortuning dan ervoor. Je rijstijl is hiervoor evenwel nog belangrijker dan normaal. Waarom fabrikanten dan niet standaard de auto’s zuiniger maken? Sowieso is het belangrijk om te melden dat de meetcyclus anders is dan de manier waarop veel mensen in het echt rijden. En dat theoretische verbruik is helaas nog altijd belangrijker dan de praktijk. Maar fabrikanten moeten ook moeten kijken naar zaken als fijnstof en NOx-uitstoot. Zaken die bij motortuning op zijn zachtst gezegd van ondergeschikt belang zijn…

Maar mag dit wel?

Leuk dat opvoeren van auto’s, maar mag het eigenlijk wel? Kijken we naar de letter van de wet, dan is het antwoord: nee. Je mag het vermogen van een auto niet veranderen. En dat is omdat het op je kentekenbewijs staat. Dus zodra je het vermogen van je auto aanpast, kloppen de gegeven op je kenteken niet meer. En dat mag niet. Maar dat is de letter van de wet en niet de praktijk. Onze rubriek ‘De Rollerbank’ bewijst dat het vermogen van een auto zo’n beetje altijd afwijkt. Ook als ze net nieuw uit de fabriek komen. Daarom is het in praktijk niet zo relevant en is het ook niet iets wat überhaupt wordt gehandhaafd. In de praktijk moet je de auto laten herkeuren als het vermogen na de ingreep 20% afwijkt van wat er op het kentekenbewijs staat. Let wel, zodra je een ander motorblok in je auto legt of met flinke hardware (turbo’s, intercooler) aan de slag gaat, is de kans groter dat een agent je naar de RDW stuurt voor herkeuring. Maar chiptuning? Nee. Het is wel zo dat de uitstoot kan veranderen, maar de eisen van de APK zijn zodanig ruim dat een getunede auto er bijna altijd simpel doorheen komt, ook al voldoet een auto niet meer aan de originele toelatingseisen. Daarmee is opvoeren simpelweg niet te handhaven en dat doet de overheid dus ook niet. “Het heeft geen prioriteit”, heet dat officieel.

Wel geldt dat er volledige naheffing van de BPM kan plaatsvinden als bij controle binnen drie jaar nadat een auto gekentekend is de CO2-uitstoot (oftewel het officiële verbruik) hoger is dan de fabrieksopgave. Maar dit is een papieren tijger om importeurs in toom te houden. Omdat de CO2-uitstoot niet te controleren is nadat een auto op de weg is gezet, is ook dit niet te handhaven. Als je als particulier er wat vermogen bij laat zetten hoef je je daarom weinig zorgen te maken.

Het is natuurlijk een ander verhaal als het een leaseauto betreft. Deze is niet van jou, je bent slechts berijder. Verreweg de meeste leasemaatschappijen verbieden motortuning, omdat hierdoor de fabrieksgarantie vervalt, omdat het verbruik kan(!) stijgen en omdat onderhoudskosten omhoog gaan. Veel tuners weten dat en laten de motor gratis “terugzetten” voor je de auto inlevert, dus voor mensen die het ‘stiekem’ willen doen zijn er opties. Los van de vraag of dat verstandig is, moet je dus wel rekening houden met forse boetes als je wordt betrapt. Je pleegt immers contractbreuk.