Je moet ook goed kunnen horen in het verkeer

De rijvaardigheid van (oudere) automobilisten draait bijna helemaal om oogtesten en brillen. Maar hoe zit het met het gehoor? Als je onderweg bent, moet je goed kunnen horen in het verkeer. Zeker met het toenemende aantal stille elektrische auto's wordt akoestische beleving steeds belangrijker, ook als je loopt of fietst. Waar komt een auto vandaan? En in welke richting gaat hij? Dit is een probleem voor mensen met gehoorverlies. 

Slecht horen komt vaak voor

In Nederland is er verrassend genoeg weinig bekend over de exacte frequentie van slechthorendheid. Bij onze oosterburen vinden we wel een indicatie van de grootte van het probleem. Volgens het onderzoek van EuroTrak Duitsland uit 2022, waarvoor meer dan 13.000 mensen werden ondervraagd, heeft 13 procent van de mensen ouder dan 18 jaar gehoorproblemen. Dat zijn ongeveer negen miljoen mensen. De meesten zijn 65 jaar en ouder en het zijn vaak de hoge tonen die als eerste uit hun waarneming verdwijnen. De oorzaak zijn de haarcellen in het oor. Eenmaal beschadigd, kunnen ze niet worden vernieuwd. Hierdoor worden geluidstrillingen slechter doorgegeven.

Ook de 55- tot 64-jarigen hebben problemen: een op de acht klaagt over een slecht gehoor. Naast het natuurlijke verouderingsproces kunnen cardiovasculaire en stofwisselingsziekten, lawaai, genetische aanleg, roken, hoge bloeddruk of diabetes leeftijdsgerelateerd gehoorverlies veroorzaken en bevorderen.

Risico’s door niet goed kunnen horen in het verkeer

Niet alleen het klassieke leeftijdsgebonden gehoorverlies leidt ertoe dat mensen in het verkeer aan steeds grotere risico's worden blootgesteld. Het treft ook veel jongere mensen. Ze hebben vaak last van tinnitus. Dit is wat het permanente zoemen, fluiten of suizen in het oor wordt genoemd. Naar schatting heeft 10 tot 15 proces van de Nederlanders last hiervan. Elk jaar komen er vele nieuwe gevallen bij, meestal veroorzaakt door blootstelling aan overmatig lawaai.

Het grootste probleem: als je niet goed hoort, is het moeilijker om je te oriënteren in de ruimte en is het moeilijker om te herkennen waar een geluid vandaan komt. Getroffenen zijn onrustig, reageren te laat en wellicht verkeerd. Dit is dodelijk als het gaat om snelle reacties, zoals bij het ontwijken of remmen.

Niet bekend hoeveel mensen slecht horen

Bovendien weten veel patiënten vaak niet hoe slecht ze eigenlijk horen. Een derde van de EuroTrak-respondenten had nog nooit een gehoortest gehad. Gevolg: te weinig volwassenen dragen een hoortoestel, terwijl ze dat wel nodig hebben. Vooral jongeren negeren het probleem. Ze worden alleen maar gevoeliger naarmate ze ouder worden; een test bij arts of audicien is geen overbodige luxe. Gehoorproblemen zijn gemakkelijk te herkennen.

De nieuwe generatie hoortoestellen heeft gelukkig niets gemeen met de logge toestellen van vroeger. Veel apparaten zijn bijna onzichtbaar, werken zelfs draadloos als handsfree kits voor smartphones en onderdrukken achtergrondgeluiden. Sommige meten ook de hartslag van de drager. 

Het lijdt geen twijfel dat een goed gehoor de veiligheid vergroot. In het EuroTrak-onderzoek zei 80 procent van de hoortoesteldragers dat ze zich veiliger voelden tijdens het autorijden. En als je dat gevoel hebt, rijd je beter.

7-punten checklist voor gehoorproblemen

Vermoed je dat jouw gehoor slechter is dan normaal? Deze snelle check geeft je een eerste inschatting:

1. Heb je moeite met het verstaan ​​van gesprekken in een rumoerige omgeving?
2. Heb je de indruk dat je gesprekspartner mompelt?
3. Zeggen andere mensen dat jouw tv en radio te hard staan?
4. Mis je telefoon- en deurbellen?
5. Ben je je nauwelijks bewust van natuurgeluiden zoals het fluiten van vogels of andere hoge tonen?
6. Mis je huishoudelijke geluiden zoals het zoemen van je koelkast?
7. Vind je lage tonen, zoals straatlawaai, erg hard?

Als een of meer van deze symptomen optreden, moet je een arts of audicien raadplegen. Hij kan verduidelijken of er sprake is van gehoorverlies en wat de oorzaak is.

Gevolgen slecht horen voor rijbewijs

Of je goed hoort of niet is bij de gezondheidstoets voor het CBR niet echt een essentieel aandachtspunt. Je moet bij het afleggen van je rijexamen weliswaar een gezondheidsverklaring invullen. Ook goed horen is daarbij een aandachtspunt. Maar een goed gehoor is geen geschiktheidseis. 

Dit helpt bij tinnitus

Af en toe fluiten, zoemen, sissen of oorsuizen is normaal. Maar als het drie maanden of langer aanhoudt, wordt het tinnitus genoemd (Latijn tinnere: rinkelen). Dit kan niet alleen de leefbaarheid in het gedrang brengen, maar ook de verkeersveiligheid. De oorzaken van tinnitus zijn nog niet volledig onderzocht. Naast lawaai en te harde muziek worden traumatische ervaringen en stress als triggers beschouwd. Daarom vertrouwen oor-, neus- en keelartsen op stressmanagement, ontspanningstechnieken en gehoortraining. Deze therapieën worden vaak ondersteund met apps als ReSound Tinnitus Relief (gratis). Naast gehoorapparaten krijgen de getroffenen vaak medicijnen voorgeschreven (cortisone). De meest gebruikte methode is tinnitus retrainingstherapie (TRT). De patiënt moet de tinnitus zo goed leren kennen dat hij zijn waarneming onderdrukt. De hersenen wennen aan de tinnitus en zien het op een gegeven moment niet meer als dominant.

Tip

Een gehoortest duurt niet lang, is vaak zelfs gratis en geeft duidelijkheid. Alles oké? Of heb je een gehoorapparaat nodig? Niet erg. Integendeel: het brengt de drager levenskwaliteit en veiligheid terug - vooral achter het stuur. Vaak wordt deze geheel of gedeeltelijk vergoed door de zorgverzekering. Dus waar wacht je nog op?