Auto-uitlaatrook: wat zie je aan de kleur van je uitlaatgas?

Meestal zou je de uitlaat van je auto nauwelijks moeten waarnemen. Gewoon een pijpje dat gassen uit het verbrandingsproces stilletjes aan de achterkant van de auto afvoert. Maar als er een probleem ontstaat, kun je dat zien aan de blauwe, witte of zwarte kleur van de rook. 

Op deze momenten zie je de kleur van de uitlaatgassen

Het kan gebeuren dat er ongewoon gekleurde rook uit de uitlaat komt. Meestal is dat dan als de auto stilstaat, of juist als je accelereert. In eerste instantie zul je ervan schrikken, want je ziet dan alweer een dure garagerekening aankomen. Maar dat hoeft toch niet altijd zo te zijn. 

Dus wat betekent een rokende uitlaat precies? We lopen een aantal punten na die je verder op weg kunnen helpen. 

Diagnose van een rokerige uitlaat: let hierop 

De eerste stap is precies te identificeren wanneer de gekleurde rook uit de uitlaat komt. Gebeurt het alleen als je accelereert, dan wijst dat op een ander probleem dan wanneer het alleen te zien is als de motor stationair loopt.  

De volgende stap is het vaststellen van de kleur van de rook. Is het wit, is het grijs of heeft het een blauwige tint? Of is de rook dik en zwart? En verdampt de rook zodra die in de lucht is of blijft het hangen en ruik je een scherpe geur? Als het zwarte rook is, laat die dan roet achter op de weg onder de uitlaat-eindpijp als de auto stilstaat? 

Kleur uitlaatgas kan variëren met de oorzaak 

De belangrijkste oorzaken van rook uit een uitlaat kunnen variëren, afhankelijk van je auto en de staat ervan. Als je auto goed wordt onderhouden en regelmatig wordt gereden, is het onwaarschijnlijk dat zichtbare emissies van je uitlaat iets van zorg zijn, maar het is toch de moeite waard om af en toe te kijken. 

Rook kan ook wijzen op een auto die slecht is onderhouden; het kan een duidelijk teken van verwaarlozing zijn. Dit kan een nuttige aanwijzing zijn bij het kopen van een gebruikte auto. Immers: zeker als de onderhoudsgeschiedenis onvolledig is, kan een rokende uitlaat wijzen op onderliggende problemen. 

De rook die je ziet kan verschillende oorzaken hebben, afhankelijk van of je auto een benzine- of dieselmotor heeft. Ook als je in een hybride rijdt, kun je zien dat je uitlaat iets uitstoot waar je misschien niet op voorbereid bent.

We hebben de verschillende soorten rook hieronder samengevat om je te helpen snel te identificeren welk probleem welke rook veroorzaakt. We hebben ook aangegeven of het probleem moet worden opgelost en of het een dure reparatie kan worden. De samenvattingen voor elk uitlaatrooktype staan direct hieronder en verderop volgt een wat uitgebreider uitleg. 

Wat verschillende kleuren uitlaatrook kunnen betekenen 

• Witte rook uit de uitlaat: dit kan stoom zijn die wordt veroorzaakt door condensatie in de uitlaatpijp of een ernstiger probleem, zoals een koelvloeistoflek in de motor. Overmatige hoeveelheden witte rook kunnen wijzen op een defecte koppakking. 
• Blauwe rook uit de uitlaat: er wordt olie verbrand. Er is een aantal mogelijke oorzaken, waarvan de ernstigste versleten klepafdichtingen, zuigerveren of turbo’s zijn. 

• Grijze rook uit de uitlaat: dit kan overtollige olie zijn, een PCV-klepstoring of een lek in de transmissievloeistof in auto’s met automatische transmissie. 
• Zwarte rook uit de uitlaat in een benzineauto suggereert dat er te veel brandstof wordt verbrand en dit kan een teken zijn van problemen met het luchtfilter of de brandstofinjectors. In dieselauto’s is het eerder roetvorming of een niet goed functionerend roetfilter. Een langere rit – idealiter op een snelweg om hogere snelheden en toerentallen mogelijk te maken – zou het filter de kans moeten geven om zichzelf te reinigen, waardoor het probleem wordt opgelost. 

Witte kleur van je uitlaatgas 

De meest voorkomende vorm van rook uit een uitlaat is eigenlijk helemaal geen rook. Wanneer een koude motor wordt gestart, begint deze snel op te warmen. Een bijproduct hiervan is waterdamp. Dit creëert condensatie in het uitlaatsysteem, dat vervolgens in stoom verandert als de temperatuur in de motor stijgt. 

Zodra een auto is opgewarmd, verdampt deze stoom al snel. Er kunnen echter problemen optreden als je een auto alleen voor korte ritten gebruikt, wat betekent dat het uitlaatsysteem niet helemaal warm wordt tot aan de eindpijp. Als zich condensatie in het systeem vormt en die niet verdwijnt, kan de binnenkant van het kale staal van de uitlaat gaan roesten. Dat kan zich ontwikkelen tot lekken en blazen in het systeem, waar uitlaatgassen uit lekken. Dit kan leiden tot een apk-afkeur vanwege onjuiste metingen op de emissietest. 

Omdat hybride auto's (vooral plug-ins) de motor niet altijd meteen starten, kan dit ervoor zorgen dat je geen stoom uit je uitlaat ziet komen. Afhankelijk van hoeveel batterijbereik je hebt, kun je stoom uit je uitlaat zien tot ver in je reis. Ook dit is niets om je zorgen over te maken, het is gewoon een vertraagde reactie op hetzelfde verwarmingsproces, zoals je hierboven kunt lezen. 

Als de witte rook die uit de uitlaat komt dikker is en niet stopt, is het nog steeds stoom. Het is tegelijkertijd een indicator van een ernstiger probleem dat wordt veroorzaakt doordat er koelvloeistof in de motor lekt. Dit kan komen door een defecte koppakking (de afdichting tussen het motorblok en de cilinderkop die daarbovenop zit). De reparatie is mogelijk prijzig. Bedenk wel dat als je er niet op tijd bij bent, de kosten voor het repareren van een gebarsten motorblok of cilinderkop hoger zullen uitvallen! 

Als het lek klein is, maar niet weggaat, moet tot reparatie worden overgegaan. Als je het op zijn beloop laat, zal het alleen maar erger worden. Het kan zelfs leiden tot motorstoringen, wat een zeer dure reparatie zal opleveren. Dit kan betekenen dat de motor volledig moet worden vervangen, maar als het te duur is om dit te doen, zal de auto waarschijnlijk worden afgeschreven. 

Blauwe kleur uitlaatgas 

Als je blauwe rook uit de uitlaat van je auto ziet, ruik je waarschijnlijk ook een brandlucht. Het betekent dat er ergens olie in het systeem komt. Motorolie is ontworpen om bewegende delen te smeren en komt bij een goed functionerende motor niet in het uitlaatsysteem terecht. 

Als je auto onlangs een onderhoudsbeurt heeft gehad, kan het zijn dat er te veel olie in het systeem is teruggezet en deze overtollige olie verbrandt. Als de rook na een tijdje stopt, is er geen probleem. Een andere oorzaak kan zijn dat er tijdens het bijvullen wat olie op de uitlaat is gemorst, die vervolgens tijdens het rijden wordt verwarmd en verbrandt door de hitte van de uitlaat. 

Als de blauwe rook optreedt in een auto met een hoge kilometerstand kan dit betekenen dat de klepafdichtingen of zuigerveren versleten zijn, waardoor olie de cilinders binnendringt. De remedie hiervoor is nieuwe afdichtingen en zuigerveren te plaatsen. En je raadt het vast wel: dit is een kostbare klus, omdat het betekent dat de motor uit elkaar moet worden gehaald. 

Het verbranden van olie betekent ook dat je meer olie gebruikt dan normaal. Peil dus regelmatig je olie om te zien hoeveel olieverlies je kunt meten. Als het weinig is, kun je dat simpelweg bijvullen. Dat is gemakkelijker dan repareren, zolang het olieverlies niet erger wordt. Houd dat dus in de gaten. 

Als je blauwe rook ziet bij een auto met turbocompressor, kan een reden hiervoor een versleten turbo zijn. Die zal moeten worden gerepareerd of vervangen, wat vaak een dure klus is. 

Grijze rook uit je uitlaat 

Net als blauwe rook kan grijze rook een teken zijn van overtollige olie die ergens in de motor verbrandt of een turbo die aandacht nodig heeft. Hier kunnen we andere oorzaken aanwijzen. Een daarvan kan een defecte PCV-klep zijn. PCV staat voor Positieve Carter Ventilatie en dit is een van de meest elementaire vormen van emissiebeheersing, omdat het verbrandingsgassen die langs de zuigerveren in het carter van de motor terecht zijn gekomen terugvoert naar het inlaatspruitstuk, waarna ze worden verbrand. Dit helpt de uitstoot van verbrandingsgassen van voertuigen te verminderen. Na verloop van tijd kan deze PCV-klep slijten. Rook veroorzaakt door een PCV-storing ziet er ernstig uit, maar reparatie is een relatief eenvoudige klus in vergelijking met enkele van de andere oorzaken op deze lijst. 

Als je in een auto met een automatische versnellingsbak rijdt, kan een andere reden voor grijze rook zijn dat transmissievloeistof via een lek in het systeem in de motor wordt gezogen. Dit kan een dure reparatie zijn en zal zeker aandacht van een garage of specialist nodig hebben. 

Zwarte rook uit een uitlaat 

Net als de andere soorten heeft ook zwarte rook verschillende oorzaken. Een van de belangrijkste factoren om rekening mee te houden, is of je auto op benzine of diesel rijdt. In een benzineauto is zwarte rook een teken dat er te veel brandstof wordt verbrand. Om dit te verhelpen, moet je eerst het luchtfilter van je auto controleren of vervangen. Dit moet gemakkelijk te vinden zijn, maar raadpleeg het instructieboekje als je het niet zeker weet. Als dat goed is, is de volgende stap: controleren of de brandstofinjectoren verstopt zijn en of de brandstofdrukregelaar schoon is. Die klus is meer geschikt voor een professional. 

Een oorzaak van zwarte rook in dieselauto’s zou roetvorming van onverbrande diesel kunnen zijn. Het roetfilter (DPF) is ontworpen om roet van onverbrande diesel op te vangen voordat het uit de uitlaat van de auto wordt gevoerd. Als je alleen met lage snelheden in een dieselauto rijdt, kunnen de roetafzettingen zich in de loop van de tijd echter ophopen en kan dit resulteren in het oplichten van een waarschuwingslampje op het dashboard. 

De beste manier om dit te verhelpen is er een tijdje sneller mee te gaan rijden, waardoor de temperatuur in het uitlaatsysteem oploopt. Zoek een nabijgelegen snelweg en accelereer je dieselauto snel tot 100 km/h. Dit zou het roet moeten afvoeren, dat als een bal zwarte rook achter de auto zal verschijnen en waarschijnlijk ook afzettingen op de weg achterlaat. 

Dit zou het lampje op het dashboard moeten doven en kan ervoor zorgen dat je auto ook wat sneller reageert dan eerder. Als het waarschuwingslampje regelmatig knippert, is een dieselauto misschien niet geschikt voor jouw gebruik van de auto. Het kan dan de moeite waard zijn om uit te kijken naar een benzine-, lpg- of hybride model. 

Als je kijkt naar een gebruikte dieselauto die bij normaal rijden zwarte rook lijkt uit te stoten, kijk dan onder de auto en controleer of het roetfilter nog steeds deel uitmaakt van het systeem. Sommige garages verwijderen deze uit een auto die op dit vlak problemen heeft. De ANWB schat in dat dit bij 10% van de auto's het geval is. Dit zorgt ervoor dat de auto permanent dieselroet in de uitlaat afvoert. Met de verwijdering ben je ook illegaal bezig. Het betekent in elk geval apk-afkeur en mogelijk een boete. Sinds 1 januari 2023 wordt hierop bij de apk gecontroleerd. Zonder roetfilter moet je meer motorrijtuigenbelasting betalen.