Dealer en universeel gelijkwaardiger voor onderhoud 

Voor veel mensen is het woord autodealer gelijk aan garage. Als ze het hebben over ‘de dealer om de hoek’, bedoelen ze wellicht autobedrijf Jansen, dat al braaf veertig jaar alle auto’s van het dorp onderhoud ongeacht merk. 

Onderscheid dealer en universeel

In praktijk is er echter een belangrijk verschil tussen dealer en universeel autobedrijf. Een dealer is onderdeel van een merkketen en heeft zodoende een relatie met een autofabrikant. Een universeel, of ‘onafhankelijk’ autobedrijf kent die relatie niet. Hij doet wat hij wil, onderhoudt auto’s van verschillende merken en zijn showroom (als hij die heeft) staat vol met occasions van wellicht een tiental verschillende merken. 

De dealer was door Europese regels ook beschermd tegen de importeur, die hem bijvoorbeeld niet kon verbieden om een ander merk te verkopen. Zodoende zag je wel eens dat een Alfa-dealer in hetzelfde pand ook Hyundai’s verkocht. Maar die vrijheid is al enkele jaren vervallen. Hoe zit dat?

Europese regels concurrentie autosector

In 2003 werd er een hele berg Europese regels ingevoerd om de autosector meer concurrentiegevoelig te maken. Dit gebeurde op verschillende manieren. 

• De consument werd bijvoorbeeld meer in bescherming genomen, door te bepalen dat de garantie niet verviel als je het onderhoud van je auto niet bij de dealer liet doen, maar bij een autobedrijf naar keuze. 
• De dealer werd op zijn beurt in bescherming genomen omdat een importeur hem niet mocht verbieden verschillende merken in één pand te verkopen en hem ook niet mocht verplichten alle onderdelen voor onderhoud via de importeur aan te schaffen.
• Een universeel autobedrijf werd in bescherming genomen door een autofabrikant te verplichten dat alle technische informatie over een auto openbaar moet zijn (eventueel tegen betaling), zodat elk bedrijf onderhoud op een auto kan uitvoeren. 

Dit zijn maar een paar voorbeelden van deze zeer belangrijke regels, die samen de Block Exemption Regulation (BER) heten. Het idee: meer concurrentie is uiteindelijk goed voor de consument.

Meer macht voor importeur en fabrikant

Echter, enkele van die regels zijn alweer in 2010 teruggedraaid, en later ging Europa nog een stap verder. De vrijheid voor consumenten blijft zoals deze al heel lang is, maar de vrijheid van dealers neemt af. De importeur en fabrikant krijgen weer meer macht over hun dealers. Zo is het recht om meerdere merken te voeren vervallen. Neemt de macht van de dealer hierdoor af of wordt de soep niet zo heet gegeten als hij wordt opgediend?

De universele markt heeft het echter gemakkelijker dan voorheen, want de bepalingen rondom garantie en technische informatie zijn natuurlijk in het voordeel van deze bedrijven. Bovendien zijn steeds meer universele garages hun krachten gaan bundelen via concepten als Bosch Car Service, zodat ze bijvoorbeeld gemakkelijk aan technische informatie kunnen komen. Aan de andere kant ontwikkelen dealers en importeurs programma’s waarbij eigenaars van vooral wat oudere auto’s hun onderhoud goedkoper kunnen laten uitvoeren.

Vijf jaar

Volgens een woordvoerder van RAI Vereniging, kent de onderhoudswereld een belangrijke wetmatigheid die niet zo maar doorbroken zal worden. “De vuistregel is dat negen van de tien autobezitters in de eerste drie jaar vanwege de garantie aan de dealer verbonden blijft. Het vierde jaar betaalt die loyaliteit zich nog uit, maar in het vijfde jaar verdwijnt de klant meestal naar de universele garages.” Bang voor de nieuwe economische regels is de dealersector niet, meent hij. “De consument kijkt terecht naar wat het onderhoud kost. Maar het is zeker zo dat een einde is gekomen aan een periode zoals we die kenden in de autobranche.”

Bovag verwacht voor de consumenten weinig gevolgen van de nieuwe BER-wetgeving. Het klopt dat de autowereld verandert, maar veel van die veranderingen gaan aan de consument voorbij”, constateerde woordvoerder Paul de Waal. “Multimerk-showrooms zijn sowieso niet zo opgekomen als verwacht, dus dat importeurs dat nu mogen verbieden, wat ze bovendien niet allemaal zullen doen, zal in praktijk nauwelijks verschil maken. Wel zijn de meeste dealercontracten opgezegd en is er opnieuw onderhandeld, logischerwijs is de balans iets meer verschoven richting hard franchise. Maar hier zal de consument weinig tot niets van merken.”

Dealers meer voor oudere auto's, universeel meer voor jongere auto's

De Waal rekent wel voor dat er jaarlijks circa 500.000 nieuwe auto’s worden verkocht. Aangezien een showroom pas goed rendeert vanaf 500 verkochte auto’s per jaar, zal het aantal verkooppunten verder afnemen. “De twee markten groeien wel naar elkaar toe”, legt De Waal uit. “Dealers hebben hun oog gericht op oudere auto’s, universelen juist op jongere auto’s. En zo komen ze in elkaars markt terecht. Niets voor niets beginnen dealers ook met universele concepten naast hun showroom. De verschillen worden kleiner.” 

“De dealers hebben de strijd al lang verloren”, meent Van Bussel op zijn beurt. “Ze hebben in opdracht van de importeurs allemaal dure, glimmende autopaleizen gebouwd op dure zichtlocaties langs de snelweg. Alleen al qua kosten kun je niet op tegen universele bedrijven die op minder dure plekken gevestigd zijn.”

De vrije onderhoudsmarkt

Sinds 1 juni 2013 heeft een dealer minder rechten dan voorheen. Maar andere belangrijke Europese regels gelden al veel langer. De belangrijkste maatregelen voor de consumenten:

• Autofabrikanten moeten informatie die nodig is om onderhoud en reparatie te kunnen verzorgen op dezelfde wijze ter beschikking stellen aan onafhankelijke autobedrijven zoals zij aan hun dealernetwerk doen. Wel mogen ze hier een vergoeding voor rekenen. Op deze manier kunnen onafhankelijke autobedrijven in theorie alle auto’s onderhouden. Zeker grote onafhankelijk ketens zoals Bosch Car Service, Vakgarage en Profile Tyrecenter doen qua technische kennis nauwelijks meer onder voor een merkdealer.
• Autofabrikanten kunnen consumenten niet verplichten onderhoudswerkzaamheden binnen het dealernetwerk uit te laten voeren om je garantie te houden. Zolang het onderhoud gebeurd is met gelijkwaardige materialen, blijft de garantie op een nieuwe auto geldig als je elders je onderhoud laat doen. Houd er wel rekening mee dat een dealer na afloop van de garantie minder coulant zal zijn als je je auto ergens anders hebt laten onderhouden. Ook kan een dealer bijvoorbeeld een jaar extra garantie boven op de fabrieksgarantie aanbieden als je bij hem al je onderhoud laat doen. Dat soort afspraken mogen natuurlijk wel.