Zo werkt een roetfilter

Sinds 2011 is het roetfilter verplicht bij alle nieuwe dieselauto’s, maar al in de jaren 90 monteerde Peugeot het element op de Peugeot 607. Dat was zodoende de eerste dieselauto in serie voorzien van een roetfilter.

Het roetfilter is ook aanwezig op benzinemotoren, met name met directe injectie. Het is een onderdeel dat essentieel is geworden door de strenger wordende milieunormen.

Principe werking roetfilter

In een motor komen bij de verbranding van brandstof vervuilende gassen vrij, maar ook fijnstof. Deze zijn kankerverwekkend en worden voornamelijk uitgestoten door dieselmotoren, maar ook door benzinemotoren met directe injectie. Om de hoeveelheid uitgestoten deeltjes in de uitlaat (en dus zwarte rook) te verminderen, is een roetfilter ingebouwd in de uitlaat, tussen de katalysator en de geluiddemper. Deze bestaat uit een keramisch element met een honingraatstructuur, die de in de uitlaatgassen zwevende deeltjes vasthoudt.

Roetfilter regenereren

Doordat het deeltjes in het hart van het roetfilter vasthoudt, kan het na zo’n 1.000 km verstopt raken en zijn werking verliezen. Ook de motorprestaties lijden daaronder. Daarom is het belangrijk om het met regelmatige tussenpozen, die kunnen oplopen tot pakweg 350 km, te regenereren. Dit wordt elektronisch geactiveerd door de motorcomputer. Brandstof, vaak verrijkt met een additief eolys dat cerine bevat, wordt in de uitlaatkatalysator geïnjecteerd. Dat verlaagt de ontbrandingstemperatuur van de roetdeeltjes van 550 graden Celsius naar 450. Ook kan diesel worden geïnjecteerd, dat juist bij 650 graden ontbrandt. Het ontsteekt om de temperatuur van de uitlaatgassen sterk te verhogen, en het in het roetfilter opgeslagen roet te verbranden.

Controlelampje

Er kan een controlelampje op het dashboard gaan branden met een roetfiltersymbool. Echter, soms is dat specifieke lampje er niet en vervult het motormanagementlampje die taak. Je kunt doorrijden met een verstopt roetfilter maar dat is niet goed voor de werking van de motor. Doordat het altijd duidelijk is waardoor het lampje aangaat (ook bij een defecte verschildruksensor kan het lampje gaan branden) zal vaak naar het roetfilter als boosdoener worden gewezen.

Korte afstanden en lage snelheid

Regeneratie is echter alleen nodig bij dieselmotoren: uitlaatgassen van benzine zijn heet genoeg om het DPF continu te reinigen. Bij een dieselmotor kan regeneratie van het roetfilter alleen plaatsvinden als de motor enkele minuten op hoge snelheid draait. Dat gebeurt vaak op de snelweg.

In de praktijk is er een reëel probleem met dieselvoertuigen die voornamelijk in de stad of voor ritten korter dan 20 km worden gebruikt: ze bereiken nooit lang genoeg een hoog motortoerental en de regeneratie-operatie kan daarom niet worden geactiveerd. Op de lange termijn dreigt het DPF dus verstopt te raken en moet het worden vervangen... De prijs hiervan is hoog, het kan variëren van € 500 tot € 3.000, afhankelijk van het model. Een gespecialiseerd bedrijf kan een geforceerde regeneratie uitvoeren, dat ook enkele honderden euro’s kan kosten. 

Andere oplossingen

Je kunt ook kijken naar toevoegingen die je aan de diesel toevoegt en die zorgen dat de verbranding minder roet veroorzaakt. Ook de turbo en EGR-klep hebben er baat bij. 

Echter, het beste is de dieselmotor te gebruiken waarvoor hij in beginsel is ontworpen: veel kilometers maken, bij voorkeur gelijkmatig op de snelweg. Dan komt de krachtbron immers goed op bedrijfstemperatuur. Je hebt in die omstandigheden nauwelijks omkijken naar een roetfilter.