Wat is beter in je nieuwe auto: handbak of automaat?

Waar auto’s met een automatische trans­missie, continu variabele transmissie (cvt) en semi-automaat in Nederland tien jaar geleden een aandeel van 19 procent hadden in de totale verkoop, was dit percentage in 2020 al gestegen tot 58 procent. Dit zeggen Bovag en Rai Vereniging. Ook in ons land slaat de keuze tussen handbak of automaat vaker door naar de automatische transmissie. Wat zijn de voor- en nadelen? Welke kies je voor je nieuwe auto?

Handbak

De handbak is de oudste manier om het vermogen over te brengen van de motor naar de wielen via een transmissie. Het tandwielstelsel heeft een mechaniek dat via stangen of een kabel met de versnellingspook is verbonden. Met de pook bedien je schakelmoffen die de verbinding tussen de in- en uitgaande as tot stand brengen. Voordat je kunt schakelen, moet je ontkoppelen. In het verleden hadden handgeschakelde versnellingsbakken drie of vier versnellingen. Tegenwoordig hebben ze er vijf of zes. Er zijn zelfs auto’s met een handbak met zeven versnellingen.

+ Hoge efficiëntie

+ Compacte afmetingen

– Oncomfortabele bediening

– Onderbreking van de trekkracht

Transmissie met dubbele ­koppeling (DSG)

Volkswagen introduceerde in 2003 de transmissie met dubbele koppeling in de serieproductie onder de naam DSG (‘Direktschaltgetriebe’). Daarbij zijn twee geautomatiseerde bakken voorzien van een koppeling. De oneven versnellingen zitten in de ene deelbak, de even versnellingen in de andere. Afhankelijk van het toerental en de snelheid stuurt de elektronica de actuatoren in de transmissiebehuizing aan. Die schakelt daarbij comfortabeler dan een handbak en ook sneller, zuiniger en efficiënter. 

+ Snelle schakelacties

+ Hoge efficiëntie

– Technisch complex

– Wegrijgedrag vanuit stilstand vaak niet zo soepel

Sequentiële ­versnellingsbak

Sequentiële versnellingsbakken zijn zowel in kleine auto’s als in sportwagens te vinden. De werking van een sequentiële versnellingsbak komt overeen met die van een handbak met een automatische aansturing. Hydraulische cilinders en elektrische servomotoren samen met een besturingsunit nemen samen het wisselen van verzet voor hun rekening.

+ Betaalbaar

+ Geen hoger verbruik

– Onderbreking van de trekkracht

– Traag schakelgedrag

CVT

De ‘continu variabele transmissie’ is een traploze transmissie. DAF nam de eerste Variomatic in 1958 in productie. Het voornaamste onderdeel is de variator. Die bestaat uit verschuifbare sets met kegelschijven, waarover een riem of een ketting loopt. Eén kegelschijfset is gekoppeld aan de aandrijflijn, de andere aan de motor. Door het verschuiven van de ene kegelschijf op de as terwijl de andere kegelschijf op zijn plek wordt gehouden, ontstaat toerental­afhankelijk een traploze overbrengingsverhouding. 

+ Geen schakelpauzes

+ Veel comfort

– Veel motorgeluid

– Afstandelijk rijgevoel

Automaat met koppelomvormer

In de transmissiebehuizing bevinden zich verschillende planetaire tandwielstelsels; het aantal stelsels bepaalt het aantal versnellingen. Voor de krachtoverbrenging van de planetaire tandwielstelsels tussen de in- en uitgaande as zorgen lamellen­koppelingen. Tot in de jaren 80 werden deze transmissies hydraulisch aangestuurd. In hedendaagse auto’s wordt de koppeling elektrisch bediend door hydraulische kleppen, de aansturing gebeurt elektronisch.

+ Veel comfort

+ Fijn bij het trekken van ­aanhangers

– Transmissie neemt veel ruimte in

– Flinke meerprijs

Welke automaat of handbak is sneller?

De Audi R8 met 525 pk is leverbaar met drie verschillende transmissies. Een handgeschakelde zesversnellingsbak, de geautomatiseerde R-tronic-transmissie met zes versnellingen en de zeventraps S-tronic met dubbele koppeling. De R8 met S-tronic blijkt in de vergelijking duidelijk beter te presteren en hij verbruikt toch minder brandstof.

De Porsche 718 Boxster en 718 Cayman met zescilinder boxer met 400 pk sprint aanmerkelijk sneller met de zeventraps transmissie met dubbele koppeling (PDK)-bak dan met de hand­geschakelde zesbak. De laatste heeft echter een 6 km/h hogere topsnelheid. Tijdens onze testronde was het verbruik identiek.

Conclusie

Of je kiest voor een handbak of automaat heeft lange tijd voor verdeeldheid gezorgd. Je ziet daar een ander beeld komen. Nieuwe modellen met verbrandingsmotor, zoals de volgende Volkswagen Tiguan, worden alleen aangeboden met een transmissie met dubbele koppeling. Ook veel elektrische en hybride auto’s hebben alleen maar een automatische bak. Dan is er gewoon geen keuze. Kijk in de AutoWeek CarBase autovergelijker naar de mogelijkheden die jouw auto heeft!