E10 problemen pieken voor stilstaande auto's

E10 is benzine waarin maximaal 10 procent bio-ethanol (bio-alcohol) is bijgemengd. Sinds een kleine twee jaar prijkt er op de pomp voor de meest gangbare benzine (Euro 95) een kloeke sticker met de aanduiding E10. Zo'n sticker zit ook op de voertuigen die geschikt zijn voor E10 en die zijn geleverd na oktober 2018. Bij oudere voertuigen ontbreekt deze aanduiding. Het verhaal dat deze nieuwe brandstof beter niet kan worden gebruikt voor brommers, veel motorfietsen, youngtimers en zeker klassiekers, is genoegzaam bekend. Daarbij spannen veel brom- en snorfietsen trouwens de kroon: niet zelden een nachtmerrie voor eigenaren en dealerbedrijven. Die laatste hebben dezelfde klant soms al meerdere keren moeten helpen omdat tanks vol roest en troep zitten en onderdelen in de brandstofsystemen letterlijk oplossen tot een soort plastic drab. Het is maar even om aan te geven dat er echt wel wat aan de hand is. Met name bij oudere voertuigen en auto’s waarbij bij reparatie bijvoorbeeld geen originele onderdelen zoals pakkingen of rubberslangen zijn ingezet, kan gebruik van E10 alsnog problemen opleveren.

Veilige keuze

Wout Benning is bij RAI Vereniging beleidsadviseur rond duurzaamheid en techniek en hij was ook betrokken bij het zo veilig mogelijk uitrollen van E10 in Nederland. “Het heeft in ons land relatief lang geduurd voordat E10 er kwam; landen om ons heen kenden het al, zij het soms onder andere namen aan de pomp. Vanwege Europees beleid en de doelstellingen tot verdere CO2-reductie is E10 uiteindelijk ook in ons land doorgevoerd. We hebben er veel werk van gemaakt om te zorgen dat voertuigbezitters behalve de eventuele informatie op de tankklep, in het instructieboekje en bij de dealer ook digitaal op één plek betrouwbare informatie kunnen vinden; dat is dus e10check.nl geworden.” Voor veel oudere voertuigen is die informatie van levensbelang. “Er kunnen problemen ontstaan als de auto, motor of scooter niet op E10 is voorbereid. Op meerdere fronten zelfs: de alcohol in de benzine is hygroscopisch, wat betekent dat het de neiging heeft om water op te nemen. Dat is vooral een probleem wanneer het voertuig lange tijd niet wordt gebruikt. De E10 zakt dan in de tank omlaag, waardoor bijvoorbeeld oxidatie en soms zelfs ook sludgevorming kan optreden.”

Dat leidt tot de boeiende vraag wat er gebeurt in de vele auto’s die in de huidige crisisperiode gedurende maanden niet of nauwelijks worden gebruikt. Benning: “Weet je van tevoren dat je een lange periode niet gaat rijden, dan is het slim om de auto vooraf met premiumbenzine van één van de grote merken af te tanken. In die brandstof zit in ons land in de meeste gevallen weinig of geen ethanol, ook al heet het E5.” Overigens is dit ook de veilige keuze bij twijfel of de auto wel E10-geschikt is en informatiesite noch dealer uitsluitsel geven. Bij een aantal merken is de E10-geschiktheid niet met terugwerkende kracht getest.

Agressieve vloeistof

Waar zit het probleem precies? Voorheen zat er toch ook al tot 5 procent bio-ethanol in Euro 95? “Bio-ethanol is een wat agressievere brandstof”, aldus Benning. “Constructiematerialen en afdichtingen kunnen in het gedrang komen. Nieuwe auto’s worden erop aangepast. Aluminium, injectoren, leidingen en de tank moeten er namelijk wel tegen kunnen.” Het is een bekend gegeven dat slangen, rubbers, pakkingen en dergelijke kunnen gaan lekken, soms al vrij snel. Even in de lijst kijken, zou je denken, maar de praktijk is weerbarstiger. “Het probleem is dat je niet alle voertuigen in het E10-overzicht kunt vinden, omdat de fabrikanten dit niet van alle typen hebben opgegeven. Soms kunnen ze het niet met terugwerkende kracht voor oudere modellen testen. Het is daarom raadzaam eerst het instructieboekje of de tankklep te raadplegen. Is die informatie niet meer beschikbaar of staat er niets in over E10, bezoek dan de website. En bij twijfel is er altijd nog de dealer.”

Misverstand

In de autowereld geldt nog weleens de vuistregel dat je met de nieuwere modellen altijd goed zit en dat voor auto’s gebouwd vóór het jaar 2000 de alarmbellen moeten rinkelen. Laten we dat misverstand meteen maar uit de weg ruimen. Zo simpel datumgebonden is het namelijk beslist niet. De vuistregel kan gevaarlijk zijn, meldt ook Benning: “De eerste serie direct ingespoten motoren vormt een risico. De eerste GDI’s bijvoorbeeld.” Kijk in onze lezersrubriek of google op het onderwerp, en je vindt inderdaad heel wat auto’s van ruim na de eeuwwisseling. Zo noteren we een post over de eigenaar van een Toyota Avensis uit 2006, die zijn auto uiteindelijk maar heeft weggedaan. Een samenvatting van de problemen: lambdasondes geven foutmeldingen, het motormanagementlampje brandt, de brandstofpomp is defect, afdichtingen lossen op. De eerlijkheid gebiedt te melden: het speelt bij veel meer merken, ook Europese. Volkswagen vermeldt via de officiële landelijke informatiesite e10check.nl dat onder andere bepaalde FSI-motoren tot modeljaar 2006 niet geschikt zijn voor E10. Nota bene: die vind je in zeer populaire modellen als de Polo en de Golf.

Bij Mercedes-Benz speelt het probleem bij de eerste serie direct ingespoten motoren. Uit diezelfde lijst blijkt overigens dat de eerder genoemde Avensis met de 2.0- of 2.4-motor inderdaad tot 2008 niet officieel E10-bestendig is. Ook bepaalde Opels zijn opvallend laat E10-geschikt gemaakt. Soms hangt het probleem kennelijk samen met accessoires; zo maakt Audi in de ‘lijst der lijsten’ een aantekening bij enkele auto’s met af-fabriek standverwarming. Surf ook zelf maar eens door e10check.nl heen en je staat versteld van de hoeveelheid uitzonderingen. Een negatief advies geldt dan dus...

Al die heisa

In principe moeten we, kortom, de vuistregel dat auto’s van na 2000 geschikt zijn, gewoon vergeten. Het probleem speelt hier en daar tot veel later. De doorsnee auto in ons land is zo’n elf jaar oud en bij particuliere rijders – mag je aannemen – nog wat ouder. Zelfs met een auto van op het eerste gezicht ‘modale leeftijd’ kom je al aardig dicht bij 2006 tot 2008. Bij een aantal merken raak je dan in of dicht bij de gevarenzone. De overheid draagt helaas een steentje bij, omdat het autopark in Nederland als gevolg van onze bpm relatief verouderd is. De koper schrikt van die autobelastingen en denkt wel even na voor hij een nieuwer model gaat rijden. Occasions zijn immers ook relatief duur. Ergo: de oude probleemgevallen gaan niet al te snel vanzelf weg. De vraag waar alle heisa eigenlijk goed voor is, laat zich niet zo simpel beantwoorden. Feit is dat ’Europa’ diverse doelen nastreeft. Meer ethanol bijmengen maakt ons minder afhankelijk van fossiele grondstoffen, die veelal worden geïmporteerd en dat niet altijd uit vrolijk stemmende oorden. Bio-ethanol stoot bovendien minder CO2 uit en je kunt het produceren uit hernieuwbare bronnen.

Benning: “Bio-ethanol is veelal afkomstig uit de fermentatie van suikers, mais en tarwe. Kortcyclisch heet dat, want tijdens de groei heeft het CO2 opgenomen die bij verbranding weer wordt uitgestoten. Het wagenpark zal op E10 nog eens twee à drie procent minder CO2 uitstoten vergeleken met de oude Euro 95; dat was een E5-brandstof waarin maximaal 5 procent bio-ethanol zat. In feite is de winst dus groter.” Saillant detail: dat verklaart allemaal waarom de overheid – volgens een brandstofspecialist die we hebben gesproken – allang naar E20 had willen doorpakken. Kijk maar eens op de stickers achterop de tankklep van sommige auto’s. Daar worden al veel hogere ‘E-versies’ genoemd dan de huidige E10. Klaar voor de toekomst ... Met de cynische bril op je neus kun je het zien als een mogelijk nieuwe ronde in deze problematiek. Eén ding is zeker: het wordt steeds belangrijker om ook in de toekomst goed in de gaten te houden welke E-brandstoffen een auto nog wil slikken.

In geval van twijfel ...

Is je auto geschikt voor E10, dan is er weinig aan de hand. Toch raden specialisten aan om vanwege de hygroscopische werking van de bio-ethanol in E10 bijvoorbeeld wekelijks even een stuk te rijden; je schudt de tank dan letterlijk op. Kies in geval van twijfel altijd het wat duurdere E5, zeker wanneer je auto langdurig stilstaat. In E5 zit in ons land vaak nauwelijks bio-ethanol. Het goede nieuws is dat je auto waarschijnlijk wat beter gaat presteren, bij bovendien een iets geringer verbruik. De verbrandingswaarde van ethanol is namelijk relatief laag. Met enig geluk en een beheerste rechtervoet verdien je dan iets van de meerkosten van de duurdere benzine terug. Onder andere tests van de ADAC bevestigen deze verbruikswinst. Wel even opletten, want niet alle tankstations bieden die ‘super-E5’ aan. Met name kleinere en zelftankstations hebben soms maar twee brandstofsoorten: E10 en diesel.