10 jaar Tesla Model S, de auto die de wereld veranderde

De allereerste productie-Tesla was natuurlijk de Roadster, die vanwege die positie inmiddels ook flink meer waard is dan een paar jaar geleden. De Roadster was een uiterst sportieve tweezitter op Lotus-basis en kreeg vanwege zijn actieradius en prestaties ook al heel wat handen op elkaar. Tegelijkertijd zou dit nooit een auto voor de massa worden, dat wisten ze bij Tesla natuurlijk ook. De Roadster was simpelweg de eerste stap in wat het merk het ‘Masterplan’ noemde. Het met de sportauto verdiende geld zou worden gebruikt om een meer bereikbare en bruikbare auto te ontwikkelen. Die auto was de Model S.

Nose Cone

Hoewel de Model S vaak als een sedan wordt omschreven, is hij dat niet. In plaats daarvan is het in feite een grote hatchback, een auto met een handige vijfde deur dus. Erg on-Amerikaans, maar wel zo praktisch. Ook in design-opzicht was en is de Model S eerder Europees dan Amerikaans, al moeten we daarmee wellicht onze definitie van Amerikaans design aanpassen. Interessant is dat ook Tesla, dat geen historie heeft met een grille als familiegezicht, worstelde met de indeling van een autofront zonder zo’n luchtrooster. De Model S kreeg dus aanvankelijk een zwarte neus mee, die ook wel ‘Nose Cone’ wordt genoemd.

Een laat prototype, nog niet helemaal af. Let op het afwijkende front, met het Tesla-logo op de voorklep.

Bijzonder is dat de Model S vanaf het begin ook als zevenzitter te krijgen is. Reken niet op een enorme bak aan zitruimte, maar met twee naar achteren gekeerde ‘kinderstoeltjes’ in de bagageruimte wordt de praktische inzetbaarheid toch weer wat groter.

Tesla en Fisker

Met een aanvankelijke vanafprijs van €72.600, tien inflatie-jaren geleden, was de Model S niet bepaald een auto voor Jan en alleman. Toch zagen we hem hier in Nederland geregeld rijden. Ondergetekende kan zich nog herinneren dat twee Amerikaanse nieuwkomers zich in 2013 meester maakten van de linkerbaan: de Model S en de Fisker Karma. Ook die plug-in hybride deed het goed onder de mensen die hem konden betalen, en daar was ook alle reden toe. Alle ‘elektrisch aangedreven personenauto’s’ kwamen namelijk in aanmerking voor enorme fiscale voordelen. Ondernemers kwamen in aanmerking voor 75 procent Vamil-aftrek plus 36 procent Milieu-investeringsaftrek (MIA), terwijl alle zakelijke rijders compleet waren vrijgesteld van bijtelling.

Het ‘elektrisch aangedreven’ staat hierboven niet voor niets tussen aanhalingstekens, want het voordeel gold voor alle auto’s met een theoretische uitstoot van minder dan 50 gram. Vandaar dat ook de Fisker het goed deed. In de praktijk betekende het dat met name ondernemers eigenlijk gewoon geld toe kregen als ze een Model S gingen rijden. Als bonus reden ze ook nog gratis, want levenslang gratis opladen aan Tesla’s eigen Superchargers hoorde er voor vroege Model S-kopers gewoon bij.

Top in 2018

De eerste Nederlandse Model S-rijders kregen hun auto in de herfst van 2013 geleverd. In de laatste maanden van dat jaar gingen er al meteen 1.194 exemplaren over de toonbank, gevolgd door een stabiele groei in de jaren daarna. Het hoogtepunt werd bereikt in 2018, met 5.622 auto's. Dit was het laatste jaar zonder prijslimiet voor de verlaagde bijtelling, dus verzekerden 5.622 Nederlanders zich van een nog altijd voordelige Model S.

Cool

In het mondiale plaatje is echter niet de fiscaliteit het belangrijkste, maar het feit dat de Model S de auto is die elektrisch rijden ‘cool’ maakte. Dat woord is trouwens al lang niet meer ‘cool’, maar je snapt het idee. De strakke, gelikte, technologisch sterke en razendsnelle Model S was van een Apple-achtige hipheid. Dat was een enorm contrast met de EV’s van voor die tijd. Auto’s als de Nissan Leaf en Mitsubishi i-Miev worstelden nogal met een geitenwollen-sokken-imago, waar bij de Tesla absoluut geen sprake van was.

Zonder Tesla geen E-Tron

Ineens wilde iedereen gezien worden in een EV en dat is misschien wel de grootste verdienste van de Model S. De kop boven dit deel van het verhaal klinkt wellicht wat overdreven, maar is wel op feiten gebaseerd. Zelfs Audi-CEO Bram Schot gaf ooit toe dat de E-Tron, de eerste serieuze EV van het merk, er zonder Tesla niet was geweest. Hoewel de aantallen bij Tesla tegenwoordig door kleinere modellen worden gemaakt, is die metamorfose toch echt met de Model S in gang gezet.

Actieradius

Natuurlijk kom je er niet als EV-pionier met alleen een hip uiterlijk en een groot scherm. De Tesla Model S verbaasde in 2012 vooral met zijn prestaties en actieradius, die voor die tijd in alle gevallen bijzonder goed waren. Het begon allemaal met de Model S 85. Die cijfers gaven in die tijd bij Tesla nog de accu-inhoud aan, terwijl het merk het tegenwoordig simpelweg bij termen als ‘Standard Range’ en ‘Long Range’ houdt. Met zo’n 85 kWh-batterij kwam de oer-Model S volgens de toenmalige fabrieksopgave 460 kilometer ver, een ongelooflijke waarde voor die jaren. Bij onze eerste kennismaking met de auto waren we aangenaam verrast.

Naast een reguliere 85 met 367 pk was er ook een 422 pk sterke versie. Wie met minder toe kon, koos voor de Model S 60. Die had dus ‘maar’ 60 kWh aan boord, maar kwam nog altijd 345 theoretische kilometers ver. Dit is ook meteen de traagste Model S die hier is geleverd, maar met een 0-100-tijd van 6,5 seconden is er op dat vlak weinig reden tot klagen. Het snelladen dan? 120 kW, evenmin iets om je voor te schamen.

Interessant is dat de Model S er aanvankelijk, maar heel kort, ook als 40 was. Deze basisversie kreeg zoals verwacht 40 kWh mee, maar was in feite een 60 met wat softwarematige aanpassingen. Vanwege een gebrek aan vraag – naar verluidt koos slechts 4 procent van de kopers voor de 40 – werd deze variant al in april 2013 weer geschrapt. In Nederland is deze instapper voor zover wij weten nooit gevoerd.

Tilburg

De geschiedenis van de Tesla Model S kan natuurlijk niet worden besproken zonder te noemen dat de auto deels in 'ons eigen' Tilburg werd geassembleerd. Al in 2013 werd aangekondigd dat voor de Europese markt bestemde exemplaren in Tilburg van hun aandrijflijn zouden worden voorzien, wat om fiscale redenen een gunstige manier van werken is voor Tesla. Sinds vorig jaar weten we dat de laatste update van de Model S het einde van de activiteiten in Tilburg markeert.

Autopilot

In de eerste levensjaren van de Model S werden er naar ‘goed’ Tesla-gebruik vrijwel continu versies toegevoegd en geschrapt, vaak stilzwijgend. Een krachtiger 60 volgde in 2014, een 70-versie in 2015. Die 70 en de 85 kregen in dat jaar ook een D-versie, voor ‘Dual’. Deze uitvoeringen kregen twee elektromotoren mee en offerden daarmee wat bagageruimte in de neus op in ruil voor meer snelheid en vierwielaandrijving. Een nieuw topmodel verscheen in 2015 in de vorm van de Tesla Model S 90, ook verkrijgbaar als 90D en P90D. De ‘P’ stond wederom voor ‘Performance’ en deze auto knalde in niet meer dan 3,3 seconden van 0 naar 100 km/h. De achterwielaangedreven 90 deed het wat rustiger aan, maar kwam mooi wel 532 km ver. 2015 was op een ander gebied toch ook een soort mijlpaal voor de Model S, omdat Tesla in dat jaar voor het eerst Autopilot uitrolde voor het model.

De facelift van 2017 bracht een nieuwe neus.

Facelift

Toen kwam 2016, het jaar waarin de Model S zijn tot voor kort grootste verandering ooit doormaakte. Xenonkoplampen werden ledkoplampen, de grille-achtige ‘nose cone’ verdween en de bumpers werden strakgetrokken.

Aanvankelijk werd nog de oorspronkelijke namenstrategie toegepast, met een line-up bestaande uit de 60, 75, 90 en nu ook zelfs 100. In alle gevallen waren er weer tweemotorige D-versies, bij de 90 en diens opvolger 100 ook Performance-varianten. Net als de eerdere 40 is de 60 is uit deze periode eigenlijk een software-gelimiteerde versie van een dikkere uitvoering, in dit geval de 75. Achteraf kon de boel dus alsnog worden ‘opgerekt’ naar 75-specificaties. Tesla heeft altijd een haat-liefdeverhouding gehad met basisversies, dus de 60-versie verdween ook weer vrij snel van het toneel.

Plaid

De snelste Model S uit deze periode is de 100D Performance, die later gewoon Model S Performance ging heten. Met een 0-100-tijd van 2,6 seconden leek hiermee de top wel bereikt, maar inmiddels weten we dat het met een Model S Plaid nog sneller kan. In zo’n 2 seconden staat er hier 100 km/h op het scherm, waarmee deze in de basis tien jaar oude ‘hatchback’ zichzelf de snelst accelererende productieauto ooit mag noemen. Ook op actieradiusgebied gooit de Model S nog altijd hoge ogen: een Model S Long Range komt volgens zijn makers 652 kilometer ver op een volle accu.

De nieuwste versie, met opnieuw een andere voorbumper en voor het eerst een geheel nieuw dashboard.

Einde niet in zicht

Zo blijft de Model S ook op zijn oude dag nog verbazen, al is het wel de vraag wanneer wij daar in Europa nog mee te maken gaan krijgen. De in januari 2021 aangekondigde nieuwe versie, die zich vooral onderscheidt met een geheel nieuw dashboard en een ‘yoke-stuur’, is hier immers nog steeds niet gearriveerd. Wel is duidelijk dat we voorlopig geen geheel nieuwe Model S hoeven te verwachten. Tesla kiest er in plaats daarvan voor om de auto geregeld softwarematig én hardwarematig op te waarderen, zodat het lang met in de basis dezelfde auto kan doen. Zou ook dat een voorteken zijn van hoe het in de toekomst met auto’s zal gaan?

Een vroeg exemplaar. Toekomstige klassieker?

Nog een interessante vraag: zal de Model S als eerste échte Tesla ooit de weg van de Roadster volgen en in waarde gaan stijgen? Wij sluiten het niet uit. Wie de gok wil wagen, moet natuurlijk een zo oud mogelijke Model S scoren. Op het moment van schrijven is het oudste exemplaar op onze occasionpagina's van november 2013, maar het aanbod wisselt snel. Kijk voor aanschaf wel even deze video, want dan weet je waar je op moet letten.