Trajectcontroles

Het was al aangekondigd: na de snelwegen komt er op het zogenoemde onderliggende wegennetwerk ook trajectmeting van de snelheid. Dat gebeurt op zo’n twintig locaties die als black spots worden gezien. Denk aan plekken waar veel zware ongevallen gebeuren, te snel rijdende auto’s worden geflitst of riskante situaties ontstaan. In de praktijk betekent het dat verkeersdeelnemers vanaf volgend jaar veel vaker met het fenomeen te maken krijgen, want het gaat over twee- en vierbaanswegen die over het hele land zijn verdeeld. Trajectmeting op de snelwegen is vooral in het westen en midden van Nederland geconcentreerd en sinds kort ook aan het uiteinde – of begin – van de A2 bij Maastricht.

Op de N-wegen worden ze in de loop van 2019 verdeeld van Wolvega tot Baarle-Nassau, van Sluis tot de kop van Noord-Holland en van de Zeelandbrug tot Brummen. In al die gevallen heeft het dus geen zin om even bij te remmen wanneer je de flitskastjes boven of langs de weg ziet staan. Trajectcontrole werkt immers, zoals de naam al zegt, over langere afstanden. Op de provinciale wegen zal dat volgens onze nationale meetspecialist Sensys Gatso betekenen dat meerdere min of meer normaal ogende flitspalen aan elkaar worden gekoppeld. Zo meet de techniek niet alleen je snelheid op de meetpunten, maar kan het systeem ook automatisch je gemiddelde snelheid over dat traject berekenen. Daar gaat het om bij deze nieuwe oplossing.

HOE WERKT HET?

Specialist Gatso is al betrokken bij de metingen op een aantal snelwegen. Vanaf januari of februari verzorgen ze ook tien van de twintig nieuwe trajecten op N-wegen. Het kan echter wel tot eind 2019 duren voordat ze allemaal functioneren, meldt Gatso. Het is kennelijk minder eenvoudig dan het lijkt, zelfs al staan er vaak al hightech digitale flitspalen voor de klassieke ‘puntmetingen’, zoals die in dat wereldje worden genoemd.

Hoe werkt dat trajectsysteem? Het antwoord is simpel en tegelijkertijd heel ingewikkeld, legt Niki Gatsonides uit. “Elke auto, motor en vrachtwagen wordt onzichtbaar geflitst, op alle stroken. Wijzelf gebruiken daarvoor compleet onzichtbare infraroodflitsen, sommige andere leveranciers kiezen voor ‘near infrared’. Als je op de snelwegen goed kijkt, kun je aan de overkant bij elke auto een paarsachtig flitsje zien. De bedoeling is in elk geval dat je geen disco-effect van flitsen krijgt en dat je zeker niet ziet dat je voorgangers worden geflitst. Dit is om het eerlijk te houden en om te voorkomen dat mensen op hun rem trappen, wat onveilig zou zijn.”

Als je nagaat dat er op de drukke A2 tussen Utrecht en Amsterdam dagelijks ongeveer 100.000 auto’s op zo’n traject passeren, begrijp je dat dat een enorme berg van evenveel foto’s en bijbehorende informatie oplevert. Elk auto wordt immers meerdere keren geflitst. Hoe verwerk je dat? “Alle foto’s gaan naar een centraal punt. Als het een Gatso-systeem is, is dat een eigen backoffice. Met zeer snelle computers worden met een zogenaamde ‘matching server’ de opeenvolgende foto’s op de twee fotoplekken aan elkaar gekoppeld. Aan de hand van voertuigkenmerken zoals de afmetingen, maar vooral het kenteken, bepaalt de techniek of er sprake is van een overtreding. Met de precieze rijtijd tussen de twee fotomomenten bereken je immers exact de snelheid.” Je kunt je afvragen of dat allemaal wel snor zit met de privacy. “Alleen foto’s van overtreders worden door het CJIB in Leeuwarden uit de backoffice opgehaald. Alle andere worden niet bewaard.”

GEAVANCEERDE TECHNIEK

Zoals gezegd, herkent de techniek het type voertuig en dus de maximale snelheid die erbij past. Vrachtwagens en auto’s met caravan (of een andere aanhanger) hebben immers hun eigen maximum. Bij een vorig bezoek aan Gatso hebben we al gezien dat voor een trefzekere herkenning nieuwe lasertechnologie is ontwikkeld. Heb je wel eens de hoop gehad dat een trajectmeting toch niet kan weten dat de matrixborden boven de weg bijvoorbeeld 50 of 90 km/h aangeven? Jammer dan. Dergelijke informatie wordt namelijk wel door het systeem meegenomen. Helaas of gelukkig, vul zelf maar in.

aat het dan nooit mis? “Bij automatische herkenning gaat in één op de 20.000 gevallen mis. Dat is trouwens twee tot vier keer beter dan de mens kan. Zelfs als het kenteken niet herkenbaar is, gaan de beide foto’s en de bijbehorende meting naar Leeuwarden. Soms kunnen ze daar handmatig nog wel worden herkend. Het systeem zelf wordt intussen steeds beter dankzij scherper beeld en verbeterde software. Ook de meeste buitenlandse kentekens worden tegenwoordig herkend. Knap, want het is erg lastig om bijvoorbeeld een Italiaanse en een Franse plaat uit elkaar te houden. Je hebt ook te maken met vuile of handgeschreven platen, creatieve veranderingen aan letters, en platen die van bovenaf half door een fietsdrager worden afgeschermd.”

VRAAG FOTO OP

Meteen maar een praktische tip. Het kán dus misgaan. De overheid geeft dat ook toe, op zijn voorlichtingssite. Statistisch gezien gaat het alléén op de A2 al dagelijks in een handvol gevallen verkeerd. Twijfel je? Of ben je het slachtoffer van ‘gedokterde’ nummerplaten? Dan is het goed te weten dat je bij een snelheids- of roodlichtbekeuring de foto kunt bekijken op het Digitaal Loket van het CJIB. Je moet wel inloggen met je DigiD, maar dan krijg je naast de foto allerlei andere informatie te zien, zoals de certificaten van het meetsysteem (cjib.nl/ik-wil-mijn-flitsfoto-bekijken).

Het kan allemaal de moeite waard zijn, als je de informatie op de site van ‘bezwaarspecialist’ Verkeersboetes.nl mag geloven. Noem het de verkeersvariant van ‘vlucht vertraagd’-claimwebsites, ook zonder extra kosten voor jouzelf dus. Verkeersboetes.nl beweert dat er in 25 procent van zijn zaken iets mis blijkt, bijvoorbeeld met de meting of de apparatuur. Je kunt in het Digitaal Loket heel veel informatie vinden. Niki Gatsonides, met een lach: “Zelf heb ik me wel eens opzettelijk laten flitsen om naar de beeldkwaliteit van een collegamerk te kijken. Overigens heb ik begrepen dat de overheid de mogelijkheden wil gaan uitbreiden naar onder andere automatische parkeerhandhaving door rondrijdende foto-auto’s met kentekenherkenning.”

AFWIJKINGEN?

Het is bekend dat snelheidsmetingen wel eens afwijken van de werkelijkheid. Speelt dat hier ook? “Zeker. De keuringsinstantie NMI schrijft een maximale afwijking van drie procent voor. Bij een trajectcontrole is één procent denk ik reëel. De tijdmeting over het traject is zeer precies, maar het komt erop aan dat de foto’s telkens precies op de juiste plek worden genomen, niet een paar meter vroeger of later. Dan klopt de afstand tussen de meetpunten immers niet.” Dat verklaart meteen waarom bij dit type snelheidscontrole de gemiddelde snelheid over vrij lange secties van de weg wordt gemeten. Dan heeft het namelijk weinig invloed of de foto’s aan begin en eind een meter eerder of later zijn genomen.

In Frankrijk geldt er een minimum van een halve kilometer. In ons land, zegt het Openbaar Ministerie, is het minstens 200 meter, maar meestal veel meer. Tot slot: wordt het systeem ook wel eens uitgezet? Het antwoord is: nee. Naar het schijnt doen ze dat in andere landen wel eens – zoals in Zweden – wanneer de boeteberg administratief te hoog dreigt op te lopen. Op de website van het Openbaar Ministerie wordt olijk gemeld dat de trajectcontrole bij ons zeven dagen per week en 24 uur per dag werkt. Noem het de perfectie van het bekeuren met trajectmetingen.

MEETFOUT CADEAU

Het Openbaar Ministerie geeft een nuttig stuk informatie: tot een maximumsnelheid van 100 km/h krijg je vanwege de theoretische meetafwijking drie kilometer meetcorrectie cadeau. Waar je sneller dan 100 km/h mag, is dat drie procent van de gemeten snelheid: een fractie meer dus. Mocht je met dubbele snelheid voorbijsuizen, dan heb je alvast zes kilometer korting in de pocket. Op wegen tot 120 km/h krijg je bovendien geen boete als de overschrijding (na correctie) minder dan 4 km/h bedraagt.

Saillant detail: op 130 km/h-snelwegen geldt dat niet. Daar gaat het veelgebruikte handigheidje om op de cruisecontrol zeven kilometer te hard te rijden dus niet op. Je krijgt er geen vier kilometer cadeau, maar bent na correctie van de meetfout meteen vanaf 134 km/h de pineut. En dat bij vrijwel elke passage, want met trajectmeting heb je bijna 100 procent pakkans. Binnenkort is dat dus ook het geval op veel N-wegen. Toch maar wat rustiger aan doen dan?