Tesla Gigafactory - Reportage

De plek waar het Amerikaanse Tesla de Duitse autobouwers in het hart gaat raken, is ongeveer anderhalf keer zo groot als het vorstendom Monaco. De fabriekslocatie bevindt zich direct langs autobahn A10, ten zuidoosten van Berlijn. Nu bevindt zich hier nog een dennenboomplantage, op een oppervlak van circa driehonderd hectare, waarvan 91,5 hectare al is gerooid. Er rollen continu kiepwagens en opleggers met betondelen over het terrein.

Er staan twaalf kranen. Zes telescopische autokranen en een ontelbare hoeveelheid betonnen pijlers. Op de gigantische bouwplaats wordt hard gewerkt op deze middag in september, maar het gaat er niet hectisch aan toe. Aan de ene kant van het terrein bevindt zich een provinciale weg, die het gebied in het zuiden afbakent. Er staat een groot hek langs, dat eraan her innert dat dit ooit een terrein van het DDR-leger was. Aan de andere kant wordt de naar alle waarschijnlijkheid modernste autofabriek ter wereld gebouwd, waarmee een investering van ongeveer een miljard euro is gemoeid.

De directies van Volkswagen, Daimler en BMW kunnen alleen maar toekijken hoe in hoog tempo Tesla’s Gigafactory in Berlijn Brandenburg wordt gebouwd, kortweg Giga Berlin. Hier moet vanaf het voorjaar van 2021 de Tesla Model Y van de band gaan rollen, met honderdduizenden tegelijk. Het adres van de nieuwe fabriek: Tesla Straße 1.

Al tijdens het bouwproces is de fabriek een overduidelijk bewijs van het feit dat de Duitse autofabrikanten hebben zitten slapen. Het is welhaast een symbool van de wijze waarop men bij Tesla denkt en te werk gaat. Het is nu al een gedenkwaardige fabriek, hoewel pas 20 procent van de constructie is voltooid.

DE BESTE COMBINATIE

Zelfs de bouw van een fabriek vindt plaats in Tesla-tempo. In november 2019 kondig de Tesla-baas en meesterbrein Elon Musk aan dat van de circa honderd locaties die werden overwogen voor de bouw van Tesla’s Europese fabriek, de locatie in Grünheide, nabij Berlijn, met afstand de beste combinatie van infrastructuur en personeelskwalificatie bood. “Daar gaan we vanaf 2021 de Tesla Model Y bouwen”, zo besloot Musk. En als Musk iets besluit, dan weet je zeker dat het op korte termijn gaat gebeuren.

In een Tesla Model 3 rijden we over de bouwplaats. De bouwopzichter geeft tekst en uitleg over de Gigafactory in aanbouw. We rijden langs de 14 meter hoge pijlers van de toekomstige montagehal, waarachter de hal moet verrijzen waarin de carrosseriedelen worden geperst. Daarachter zien we weer de muren van de toekomstige lakstraat, die nog eens tien meter hoger zijn. Dit gedeelte moet als eerste klaar zijn, want de Model Y made in Germany wordt voorzien van een nieuwe, unieke lak. Een andere medewerker van Tesla heeft even later lovende woorden voor de kwaliteit van de betondelen, die door een Duits bedrijf zijn geleverd. “Topkwaliteit”, zo stelt de man tevreden vast.

We rijden over een weg waarop provisorisch een laag asfalt is gelegd. Het komende voorjaar moet deze weg zijn omgetoverd in een ‘vierbaans Truck-Highway’, aldus de bouwopzichter, die al drie keer eerder een ‘Giga’ uit de grond stampte (zie kader). We gaan verder met de rondleiding en begeven ons in de richting van de basisconstructie van de hal waarin over niet al te lange tijd de aandrijfunits worden gepro du ceerd. De gevel aan de oostzijde glimt er al lustig op los in de zon.

MIDDELVINGERS

In de nu volgende bouwfases II en III wordt telkens circa honderd hectare aan bomen gerooid. Een bestaand treinstation moet een paar honderd meter naar het westen worden verplaatst, ten zuiden van de fabriek komt er een nieuw station bij. Of Tesla ook accucellen gaat produceren op deze productielocatie, wordt binnenkort bekendgemaakt. Het is in ieder geval al zeker dat hier acht drukgietmachines worden geplaatst, die ervoor gaan zorgen dat er bij de productie van een Model Y nog maar twee carrosseriedelen aan elkaar bevestigd hoeven te worden. Dat bespaart tijd, grondstoffen en geld. Onze rondleiding over de bouwplaats loopt ten einde en we werpen nog een blik over het terrein.

Er wijzen binnenkort maximaal vijfhonderd betonnen pijlers als een soort middelvingers naar de hemel boven Brandenburg. Middelvingers die Musk en zijn mannen richting iedereen opsteken die er al naar uitkijkt dat deze schreeuwerige ondernemer de wind van voren krijgt van de kritische Duitse ambtenaren. Maar liefst 406 tegenstanders van de nieuwe fabriek hebben bezwaar gemaakt tegen het verlenen van de definitieve bouwvergunning. De uiteindelijke vergunning voor Gigafactory Berlin moet in december worden verleend, zo is de planning. Er moet niets fout gaan, want Tesla bouwt op eigen risico. Als de bouwvergunning niet wordt verleend, moet Tesla op eigen kosten alles weer weghalen en weer bomen planten. Maar wie Elon Musk kent, weet dat zoiets niet gaat gebeuren. Ook in Duitsland heeft men namelijk veel respect voor de Zuid-Afrikaan.

De directeur van het Institut der Deutschen Wirtschaft (IW) in Keulen, Michael Hüther, heeft het over een ‘signaaleffect’. De grote stappen die op de bouwplaats in Grünheide worden gezet, zijn volgens hem een duidelijk bewijs van het feit dat een slimme, vroegtijdige planning na het nemen van een besluit voor een snelle realisatie kan zorgen, zo liet hij noteren in een interview met de Duitse krant Handelsblatt. En zelfs de Grünen knijpen een oogje dicht, omdat er 12.000 banen gecreëerd worden. Daarom wordt er niet meer gesproken van een bos dat behouden moet blijven, maar simpelweg van een bomenplantage.

RECYCLINGPERCENTAGE

En de bouwers hebben wel degelijk hun best gedaan om het milieu te ontzien. Zo hebben ze vier vleermuizen, zeven mierenheuvels en een zandhagedis verhuisd. Bovendien wordt de fabriek met behulp van zonne panelen op het dak van milieuvriendelijke stroom voorzien, is het waterverbruik circa een derde lager dan gebruikelijk en vervoert Tesla’s volledig elektrische truck, de Semi, spullen lokaal emissievrij.

Met de circa 300.000 kubieke meter zand die tot heden is afgegraven, worden oude, open mijnen in het gebied Lausitz hersteld. In geen enkele andere Gigafactory is het recyclingpercentage zo hoog als straks in de fabriek in Brandenburg, zo zegt een medewerker. Op deze wijze neemt Tesla critici de wind uit de zeilen. En Tesla heeft nog meer plannen. Zo krijgt Berlijn in 2021 een design- en ontwikkelingscentrum. Daar wordt een nieuw model voor Europa ontwikkeld, zeer waarschijnlijk een compacte stadsauto. Maar er is nog niets beslist, zo benadrukt een medewerker.

Wellicht is het je al opgevallen: geen enkele medewerker van Tesla wil zijn of haar naam geven. Dat is een eis van Tesla. Individuen zijn niet belangrijk, niemand is groter dan het project Giga Berlin. Behalve natuurlijk Elon Musk.

DE WERELDWIJDE PRODUCTIELOCATIES VAN TESLA: VAN RENO TOT SHANGHAI

Tesla, dat zijn hoofdkantoor in Silicon Valley heeft, bouwt de modellen S, X, 3 en Y sinds 2012 in de voormalige fabriek van General Motors en Toyota in Fremont, nabij San Francisco. De eerste Gigafactory voor motoren en accu’s werd in 2014 gebouwd bij Reno (Nevada). In Giga factory 2 (Buffalo, New York) worden sinds 2017 zonnecellen geproduceerd. In Giga 3, in Shanghai, loopt sinds oktober 2019 de Model 3 van de band, de productie van de Model Y zou er nog dit jaar van start kunnen gaan. En dan heeft Tesla sinds 2015 uiteraard nog een assemblagefabriek operationeel in ons eigen Tilburg.

Daarnaast wordt er hard gewerkt aan een nieuwe fabriek in de Verenigde Staten. In Austin (Texas) wordt op een terrein van meer dan achthonderd hectare een productielocatie voor de pick-up Cybertruck en de Semivrachtwagen gebouwd. De productie moet hier eind 2021 of begin 2022 van start gaan.