Data-gedreven mobiliteit - Achtergrond

Als je alle beschikbare digitale informatie uit het verkeer goed kunt bundelen, zijn de mogelijkheden bijna niet te bevatten zo groot. Er rijden in ons land al honderdduizenden auto’s rond die met internet of met een server zijn verbonden. De komende jaren zal dat in razend tempo toenemen naar miljoenen auto’s die in de cloud communiceren. Je moet dan denken aan de bestaande slimme infotainmentsystemen en merkapplicaties van het type Mijn Volkswagen, Peugeot Teleservices, Ford Pass en pakweg BMW Connected Drive. Tesla spant de kroon; auto’s van dit merk zijn een soort rijdende smartphones, compleet met online upgrades. Telsa’s hoofdkantoor in Palo Alto kan bijna alles volgen. Zelfs als je een radiostation instelt of toetert, kán er in de VS een lampje gaan branden.

In potentie is het rijdend wagenpark nu al een gigantische zwerm rijdende dataverzamelaars. Samen met de smartphone is de auto hét belangrijkste mobile device. Het leidt geen twijfel dat big data – maar ook specifiek jóuw details (alles wat je doet, en waar) een verdienmodel vormen. Net als bij de zoekmachines van deze wereld.

PRIVACY

En de privacy dan? In feite moet je zelf toestemming geven voor het gebruik van je gegevens. Bij het instellen van je nieuwe auto wordt je dan op enig moment gevraagd of je je data wilt delen met de fabrikant, en wie klikt er dan niet op ‘ja’? Vanaf dat moment ben jij met je auto via de server in feite een rijdend informatietappunt voor het automerk. En steeds vaker ook voor partners van de merken. Kijk niet vreemd op als je Ford meldt dat de olie over een paar weken moet worden ververst. En o ja, dan kun je meteen de naderende servicebeurt laten uitvoeren. Richting winter waarschuwt een VW, Seat, Audi en Skoda dat je accuspanning een tikje laag is. Bij PSA nemen ze actief contact met je op als er een technische waarschuwing op je dashboard verschijnt. Moraal steeds vaker is het mogelijk info te verzenden uit de CAN-bus, het afgeschermde elektronisch management van je auto. En dat is nog maar het begin.

E-CALL

De volgende stap is al genomen. Met de invoering van eCall in april vorig jaar hebben nu alle nieuwe auto’s verplicht een noodsysteem aan boord, dat bij een botsing (een flinke klap of als de airbags activeren) de 112-alarmcentrale inseint. Daarbij verstuurt het systeem digitale informatie over de auto, de locatie en het aantal inzittenden. Recent werd bekend dat de EU dit systeem in 2022 wil opwaarderen naar Intelligent Speed Adaptation (ISA), automatische snelheids beperking. Er wordt dus niet alleen allerlei informatie opgeslagen, maar een extern systeem kan je auto zelfs beïnvloeden.

De autopurist moet bij dat alles maar even een pilletje onder de tong leggen. Maar er is ook goed nieuws. Als je die stroom van geanonimiseerde data kunt verrijken met allerlei extra informatie, kan dat ook nuttig zijn. TomTom laat dat al jaren zien met zijn slimme route-, fileen parkeerplekindicatie. Zeer effectief en het werkt vrij eenvoudig. Ze kijken gewoon waar de auto’s op zijn en hoe ze bewegen; rijden ze langzaam, staan ze stil of rijden ze vlot door. Uiteraard combineert TomTom dat met andere bronnen, maar de gebruikers met hun auto zijn de belangrijkste sensor.

WISSERS AAN?

Zoals gezegd: het kan nog veel nuttiger. Noem een dwarsstraat: als de autocomputer aan een verkeerscentrale kan melden dat de wissers op standje snel worden ingeschakeld – of de mistlampen aangaan – dan kunnen binnen luttele seconden ánderen (achter je in het verkeer) worden gewaarschuwd voor zware regen of mist verderop. Toegegeven, zulke stappen moeten eerst nog wel even langs de privacy-waakhond. Maar ach, leg het eens naast de oceaan van persoonlijke data die we via onze smartphone-apps laten weglekken naar ongrijpbare partijen als Apple, Google en alle mogelijk softwarebouwers. Het is een kwestie van tijd voor zoiets in en rondom de auto gebeurt.

En niet alleen de auto, ook andere verkeersdeelnemers en wegmeubilair worden connected. Bij sommige fietsen, scooters en motoren gebeurt dat al. Ook openbaar vervoer en beschikbare deelvoertuigen worden steeds beter digitaal in beeld gebracht. Door dat allemaal in kaart te brengen, kun je de totale mobiliteit stroomlijnen.

MAAS

Precies dat laatste is een belangrijke doelstelling van de landelijke en regionale overheden. Die willen dat de honderden mobiliteitsinitiatieven van ontelbare partijen worden gebundeld en met elkaar worden verbonden. De overheid heeft tientallen grote partijen geselecteerd die digitale mobiliteitsdiensten aanbieden. Mobility As A Service (MAAS) wordt dat genoemd.

Die bedrijven zijn in een MAAS-alliantie met elkaar verbonden en gaan samen pilot projecten ontwikkelen. Belangrijk is daarbij dat de te bouwen informatieplatforms ‘open’ moeten zijn en dus ook voor andere partijen toegankelijk. Een beetje als Google Android zogezegd. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zorgt daarbij voor een aanmoedigingssubsidie.

DIGITAAL PLANNEN

Het ministerie van I en W meldt: “Het doel van het MAAS-project is dat reizigers in de toekomst hun reis volledig digitaal kunnen plannen, boeken en betalen. Met alle vervoersmiddelen. Bijvoorbeeld de deelauto, deelfiets, taxi, bus, metro en trein.” In de dagelijkse praktijk zijn er al toepassingen. Denk aan Business Cards en andere betaalsystemen waarmee je op allerhande manieren kunt reizen, tanken en laden.

De bedrijven die dergelijke diensten ontwikkelen zijn talrijk. Bij het recent gehouden MAAS-congres in Rotterdam zag je een onvoorstelbare variatie aan deelnemers. De grote sprong naar de cloud staat voor de deur.

MONOTCH

Maar daarvoor moet er een door alle partijen bruikbaar doorgeefportaal komen. Een bedrijf als Monotch heeft dat ontwikkeld. Met hun TLEX-systeem wonnen ze recent de Automotive Innovation Award in de categorie Services. De kans is groot dat we er binnen een paar jaar allemaal mee te maken krijgen. Op de achtergrond moet TLEX er als een enorm data- en verbindingsstation in de cloud voor zorgen dat alle mogelijke informatie wordt samengebracht. En vervolgens door de juiste partijen wordt nuttig gemaakt.

TPP

De services van Monotch als platform zijn inmiddels al tastbaar via hun Talking Parking Platform. Kijk maar eens op prettigparkeren.nl. “Door de route naar parkeeraanbieders letterlijk en figuurlijk te stroomlijnen, zorg je dat er minder wordt gekozen voor parkeren op de straat”, zegt directeur Paul Potters van Monotch. “Providers van parkeerfaciliteiten zijn verbonden met TTP en kunnen parkeerplekken via apps of websites aanbieden. Het inrijden kan werken met nummerplaatherkenning en de betaling verloopt geautomatiseerd.” Belangrijk voordeel is volgens Potters dat het geheel dynamisch werkt.

“Een voorbeeld: de Stadsschouwburg Rotterdam. Buiten de drukke tijden rond een voorstelling bieden ze een plek aan voor slechts € 2 per uur. Zo wordt hun parkeerplaats efficiënt gebruikt en kan het parkeren ook in een arrangement worden gestopt. Zo kun je tevens dynamisch prijsbeheer toepassen via het platform.”

De reikwijdte van de mogelijkheden neemt snel toe. Zo zijn aanbiedingen voor valetparkeren in de stad (ophalen en brengen van je auto) in opkomst en bieden ook particulieren en bedrijven hun vrije parkeerplek(ken) aan. Als een soort Airbnb voor de auto. In wereldsteden om ons heen is dat al big business. Je kunt erop wachten dat steeds meer connected auto’s je binnenkort niet alleen de alternatieve parkeermogelijkheden tonen, maar ook de bijbehorende prijsaanbiedingen laten zien.

TALKING TRAFFIC

Het is een slim systeem, maar afgezet tegen het grote plaatje van het verkeer en alles wat daaromheen gebeurt, is het Talking Parking Platform nog redelijk overzichtelijk. In de nabije toekomst gaan bedrijven in deze sector nog veel meer met elkaar samenwerken om Talking Traffic mogelijk te maken. Alles gaat binnen afzienbare termijn met alles communiceren.

Potters: “Sensoren worden strooigoed. Niet alleen in de auto. Zebra’s, stoeptegels, fietspaden, wegen, wegmeubilair, verkeerscamera’s en andere detectietechniek zullen allemaal gaan communiceren. Bij goed gebruik zijn de voordelen talrijk: een betere doorstroming, veiliger en milieuvriendelijker verkeer.” Via een platform als het TLEX-systeem kunnen dan ontelbare verkeersdeelnemers en bijvoorbeeld verkeerslichten met elkaar communiceren. Real time.

GROTE MOGELIJKHEDEN

Potters: “De mogelijkheden zijn immens groot. Laat ik een voorbeeld geven: slimme verkeersregeling in een stad. Dat bestaat ook nu wel, maar vaak is het enorm duur omdat het werkt met lussen die in het wegdek worden gefreesd. Dan werkt het veelal alleen op een beperkte locatie. Als je daarentegen zorgt dat auto’s, verkeersregelinstallaties en andere informatiebronnen geautomatiseerd informatie kunnen uitwisselen, neem je een flinke stap om de doorstroming te verbeteren.”

Zo kan via TLEX uit al die miljoenen databerichten de informatie worden gefilterd die jou vertelt wat de optimale snelheid is om het kruispunt verderop mee te benaderen. “Audi heeft al een systeem beschikbaar dat je informeert hoe je een ‘groene golf’ krijgt.”

VERKEERSLICHTEN

Een landelijk systeem van slimme verkeerslichten is een tastbaar onderdeel van die ontwikkeling. Potters: “Noem het een evolutie van autistische naar communi ca tieve systemen. Er staan er al heel wat en in de loop van dit jaar worden het er ongeveer 2.000. Het is veel werk voor de wegbeheerders om ze om te bouwen.

Maar de mogelijkheden zijn zogezegd een droom voor elke wegbeheerder en gemeente.”