Waar in Europa kun je wild kamperen met camper?

Met de regels rond vrij of wild kamperen, is het als met gasflessen: in praktisch elk land zijn de regels – en ook de gasflessen – anders. En voor wild kamperen is dat best begrijpelijk: het ene land heeft nu eenmaal meer ruimte en mogelijkheden dan het andere. Iedereen begrijpt best dat Luxemburg en Noorwegen niet dezelfde regels voor vrij kamperen kunnen hanteren. Het aantal camperplaatsen in Europa neemt toe, al blijft de groei zeker in Nederland achter bij die van het aantal campers dat in gebruik is.

Nederland: op camperplaats of wild kamperen bij een boer

Ook in ons land ontdekken gemeenten en ondernemers dat het creëren van camperplaatsen aantrekkelijk kan zijn. Soms kan dat heel eenvoudig door domweg een verkeersbord te plaatsen, zoals in Bergen op Zoom en Hoogerheide. En bij jachthavens zijn altijd al voorzieningen voor de watersporters: een beetje plek maken, misschien enkele stroompalen erbij, en de campers komen vanzelf. Eén ding mag duidelijk zijn: op een camperplaats mag je in ons land met je camper staan. Net als op campings, vanzelfsprekend. Buiten deze plaatsen is het in de camper overnachten in ons land verboden. Hoewel: als een boer je toestaat om op zijn erf te overnachten, dan zal dat op weinig problemen stuiten. 

Vlaanderen: wild kamperen met camper vaak zonder verbod

In Vlaanderen en Wallonië gaan ze iets soepeler om met camperaars die buiten officiële standplaatsen overnachten. Als er geen verbodsbord staat, kun je in België straffeloos een nacht in de camper doorbrengen. Dat wil zeggen: met uitzondering van enkele populaire regio’s, waaronder de Vlaamse kust. In Duitsland groeit het aantal camperplaatsen harder dan bij ons. Het is daar nagenoeg hetzelfde geregeld: als niet met zoveel woorden of borden is aangegeven dat het niet mag, is overnachten toegestaan. Velen doen dat ook, bijvoorbeeld op parkeerplekken langs de snelwegen. Het Duitse concept Landvergnügen biedt camperaars de mogelijkheid om één of twee nachten op het erf van een boer te verblijven. Dan hoeft geen sprake te zijn van een camping of camperplaats. De meeste van de deelnemende boeren hebben geen faciliteiten voor de kampeerders. Vergelijkbare concepten zijn er ook in enkele andere landen, waaronder Frankrijk en Engeland. 

Allemansrecht wild kamperen Scandinavië

De regels rond ‘wild kamperen’ worden in de meeste Europese landen per regio of gemeente geregeld. Met uitzondering wellicht van Zweden, Noorwegen en Finland. Daar geldt het zogenaamde allemansrecht (Fins: jokamiehenoikeus; Noors: allemannsretten; Zweeds: allemansrätten). Dit is het in de genoemde landen geldende gewoonterecht om particuliere grond te betreden om van de vrije natuur te genieten. Toegestaan zijn onder meer wandelen, fietsen, zwemmen en varen, niet-beschermde bloemen, paddenstoelen en bessen plukken, alsmede voor één nacht een tent opzetten. Let op: dat is dus geen vrijbrief om per camper te kamperen – misschien wel het meest verspreide misverstand over kamperen in Noord-Europa. Voorwaarde bij het allemansrecht is dat

• je geen schade aan natuur of landbouw aangericht
• je de eigenaar niet stoort
• jagen en vissen is verboden
• vuur maken, motorvoertuigen gebruiken en honden los laten lopen kunnen aan plaatselijke beperkingen onderhevig zijn. 

In Noorwegen mag je in steden alleen op parkeerplaatsen overnachten wanneer je ten minste 150 meter van huizen verwijderd blijft. In Zweden mag je op openbare parkeerplekken overnachten, alleen niet in nationale parken en op landbouwgrond. Toestemming van de grondeigenaar is altijd wel nodig. Maar ja, wie is dat, en waar vind je hem of haar? Let in Finland vooral op lokale verboden bij populaire plaatsen als stranden en recreatiegebieden. IJsland staat wild kamperen niet toe, maar serieuze handhaving van dit verbod vindt alleen plaats op kwetsbare plekken, zoals natuurgebieden. In Denemarken mag je op particulier terrein wel, maar op openbaar terrein niet kamperen. 

Plaatselijke regels

In Frankrijk, dat rijkelijk is voorzien van camperplaatsen, mag wild kamperen alleen met toestemming van de lokale overheid. In natuurgebieden en nationale parken is het vrijwel nergens toegestaan om in de camper te overnachten. De Brexit zal het aantal campertoeristen naar het Verenigd Koninkrijk zeker niet zal doen stijgen. Het is goed te weten dat kamperen daar niet langs wegen en bij bruggen mag. Op andere plekken kun je wel gaan staan, zij het met toestemming van de overheid. In Ierland staat landelijk beleid het vrij kamperen weliswaar toe, maar plaatselijke regels steken daar dan vaak weer een stokje voor. In Schotland daarentegen mag je praktisch wel overal vrij overnachten!

In de populaire camperbestemming Italië gelden per regio verschillende regels. In het zuiden is het overnachten buiten campings en camperplaatsen toegestaan zolang plaatselijke regels het niet verbieden. Beperkende regels vinden we vooral in het noorden (Trentino, Zuid-Tirol) en in nationale parken en andere belangrijke natuurgebieden. 

Beperkt wild kamperen met een camper

In Kroatië en Slovenië, twee geweldige kampeerbestemmingen, is overnachten buiten campings niet toegestaan. Hetzelfde geldt voor Luxemburg. In Oostenrijk mag je in principe één nacht buiten camping of camperplaats overnachten, op enkele regionale verboden na (in de hoofdstad Wenen en op sommige plaatsen in Tirol). Eén of twee nachten wild kamperen is in Zwitserland op de meeste plaatsen geen probleem. In Graubünden, Ticino en in en rond Genève gelden plaatselijke beperkingen. In Spanje, zeker ook geliefd bij overwinterende camperaars, mag je in je camper overnachten mits je niet in een woongebied gaat staan. En ook in de directe omgeving van camperplaatsen en campings is het vrij – dus gratis – staan niet toegestaan. In Portugal daarentegen mag het weer nergens.

Verstand gebruiken

Wild kamperen mag dus lang niet overal, zo kunnen we na onze Europese rondgang concluderen. Dat neemt niet weg dat het wel vaak wordt gedaan. Met de app Park4night kun je in heel Europa gemakkelijk ook de niet-officiële plekken vinden, zoals bij sporthallen en begraafplaatsen. Dit zijn lang niet allemaal legale plekken; de kans is reëel dat je door de politie wordt weggestuurd.

Tegelijkertijd zouden veel camperaars de dames en heren in het blauw wel meer willen zien surveilleren bij camperplaatsen, vanwege de vermeende onveiligheid daarvan. In werkelijkheid is die angst niet reëel, zolang je bij het kiezen van een camperplaats maar een beetje je verstand gebruikt. Er zijn genoeg camperplaatsen die maar weinig verschillen van een echte camping; ze hebben een slagboom of hek, receptie, sanitair en stroom. Er is geen enkele reden om die voorbij te rijden!

In je eentje bivakkeren op een donkere plek, uit het zicht van alles en iedereen is niet overal verstandig. In Denemarken, Zweden en Noorwegen - de veiligste landen in Europa – kun je dit best doen, in Roemenië en Polen is de keuze voor een camping wellicht verstandiger. Natuurlijk is het altijd verstandig de camper goed af te sluiten en liefst ook een extra stuur- of versnellingsslot te laten monteren.

Geen ‘kampeergedrag’

Bij camperplaatsen wordt wel eens aangegeven dat ‘kampeergedrag’ niet is toegestaan. In feite betekent dit dat de camper er mag staan. Stoelen en tafel moeten binnen blijven. Je mag geen luifel uitdraaien, laat staan een voortent opzetten. Parkeren mag, overnachten op deze plek ook, maar meer niet.