Waarom 2021 een gouden occasionjaar was

Terwijl in 2021 de markt voor nieuwe personenauto’s slechter is dan hij in meer dan een halve eeuw is geweest, breekt de occasionmarkt juist record na record. De verkoop van gebruikte auto’s door de vakhandel telde tot en met november 1.285.166 stuks en gaat in 2021 zelfs voor het eerst de 1,3 miljoen-grens over, voorspelde brancheorganisatie Bovag begin december. Die cijfers gaan voor een deel ten koste van de handel tussen particulieren onderling, die met 621.000 transacties van januari tot en met november van dit jaar 9 procent onder die in dezelfde periode in 2020 zat.

Relatief gezien betekenen deze cijfers dat op dit moment net niet één op de drie verkochte occasions van particulier naar particulier gaat en kijken we naar deze cijfers over eerdere jaren, dan blijkt dat de particuliere handel relatief slechter is dan ooit sinds we deze data terug konden vinden, net voor de eeuwwisseling. Tussen 2001 en 2017 lag het aandeel particulier elk jaar (vaak ruim) boven de 40 procent, met een piek van 44,3 procent in 2008.

Complex samenspel

We spreken met occasionmarktkenner en voorzitter van Bovag Onafhankelijke Autobedrijven Gerard ten Buuren, die uit­legt waardoor de verschuivingen worden veroorzaakt. “Het is een complex samenspel van factoren”, stelt hij vast. “Bij het begin van corona vorig jaar zag je ineens een hausse in de aankoop van met name kleinere auto’s, omdat mensen dat toch prettiger vonden dan het openbaar vervoer. Daar komt bij dat er veel minder nieuwe auto’s zijn verkocht, waardoor er minder inruil was. Leaseauto’s maakten minder kilometers en reden daardoor langer door en ook dat zorgt voor minder aanbod. Al die zaken zorgen samen voor een tekort aan gebruikte auto’s. Daardoor stegen de prijzen van occasions, zodat ze nu echt sky high zijn. Daar moet ik wel bij zeggen dat die stijging nu wat lijkt af te toppen. Daar komt verder bij dat de grote dealerholdings door de zwakke nieuwverkoop veel meer aandacht besteden aan de verkoop van gebruikte auto’s. Ze houden veel meer auto’s om zelf aan particulieren te verkopen, dus gaan er minder auto’s naar de handel.”

Zoals gezegd verschuift de occasionhandel ook steeds meer van parti­culieren onderling naar de professionele handel. “Die ontwikkeling is al een hele tijd gaande en heeft te maken met onder meer de toenemende wens naar onderhoud, service en garantie”, vertelt Ten Buuren. “Het gaat tenslotte om veel geld en daar zijn mensen terecht voorzichtig mee. Mensen willen zekerheid. Ze willen weten of het een goed bedrijf is waar ze hun auto kopen, en wat ze ervan mogen verwachten, vooraf maar ook na de aankoop. Ze willen ervan op aan kunnen dat ze terug kunnen als er iets is en daarbij speelt de Bovag-garantie een grote rol.” Ten Buuren wijst ook op de groei in bedrijven die actief de markt opgaan om auto’s van particulieren in te kopen en die weer aan autobedrijven door te verkopen. “Dat is de zogeheten C2B-handel, zoals Ikwilvanmijn­autoaf.nl en de Bovag-aankoopservice. Je moet je daarbij wel realiseren dat je als particulier altijd een betere prijs krijgt bij een autobedrijf, zeker nu er zo’n tekort is. Vroeger had de gebruikte auto de naam dat het een probleem was en dat je korting kreeg als je niet inruilde, maar daar is door het huidige tekort geen sprake meer van.”

Grote investering

Je zou kunnen veronderstellen dat de snelle opkomst van elektrisch rijden mensen terughoudend maakt in het investeren in een nieuwe (brandstof)auto, maar Ten Buuren relativeert die aanname. “Elektrisch wordt natuurlijk alleen maar meer, maar je moet het wel in perspectief plaatsen”, zegt hij daarover. “We hebben in Nederland een wagenpark van 9,2 miljoen personenauto’s en begin dit jaar zaten we op zo’n 200.000 EV’s. Ik denk daarom dat dat minder speelt. Veel meer speelt de aankoopprijs een rol. Auto’s zijn voor de particulier nog altijd een grote investering. Daarom zie je dat steeds minder particulieren een nieuwe auto kopen, hoewel private lease daar ook een rol bij speelt.”

Volgens Ten Buuren wordt een deel van het occasiontekort opgevangen door de import van jonge auto’s. “Dat neemt enorm toe en wordt naar mijn idee alleen maar meer”, zegt hij. “Het aanbod aan Nederlandse auto’s bestaat voor een aanzienlijk deel uit zakelijke auto’s, veel diesels met veel kilometers omdat ze de volle vijf jaar zijn geleased voor de fiscale bijtellingsregeling. Die zijn weinig interessant voor de particulier en gaan dus naar de export, wat weer wordt gecompenseerd door parallelle import van heel jonge, bijna nieuwe occasions uit andere landen. Je ziet dat de markt steeds internationaler wordt, zich minder beperkt tot Nederland. Dat is een goede ontwikkeling, want jonge auto’s hebben moderne, schonere motoren. Overigens vind ik het niet terecht dat die diesels met veel kilometers zo impopulair zijn. Je ziet inmiddels dan ook weer een opleving in de prijzen daarvan, doordat er steeds minder diesels te vinden zijn op de markt en er toch mensen zijn die daar graag in rijden.”

Bijna nieuw

Volgens Ten Buuren is ook de perceptie van occasions aan het veranderen. “Jonge auto’s van een paar maanden tot een jaar oud met weinig kilometers worden ook min of meer gezien als een nieuwe auto. Er zijn steeds meer mensen die daarvoor kiezen en die ook zelf in het buitenland zoeken en zelf een auto ophalen”, aldus Ten Buuren. Dit levert wel risico’s op, omdat het verleden van dergelijke auto’s lastiger te controleren is. “Dat is voor veel mensen dan ook een reden om zulke auto’s bij erkende kanalen te kopen, bijvoorbeeld bij een Bovag-autobedrijf. Dat heeft toegang tot veel meer informatie, zoals de Carfax-historie. Ook kunnen zulke autobedrijven de gegevens uit het digitale serviceregister (voorheen het serviceboekje; red.) beter interpreteren, dus daar kunnen ze de koper bij helpen.”

Ten Buuren denkt dat de prijzen voor gebruikte auto’s hun grootste groei wel hebben gehad, al denkt hij niet dat ze voorlopig zullen dalen. “We zitten nog steeds met leveringsproblemen van nieuwe auto’s en dat heeft nu eenmaal invloed op de doorstroming”, stelt hij vast. “Daarom zal de schaarste aan gebruikte auto’s nog wel een tijdje voort­duren. Aan de andere kant kan ik me ook voorstellen dat mensen, doordat ze veel thuis werken, de afweging gaan maken of ze nog wel twee auto’s nodig hebben.”

Moeten we ons met de verschuiving van nieuw naar gebruikt zorgen maken over mogelijke gevolgen voor het klimaat? Ten Buuren denkt van niet. “Het Nederlandse wagenpark is relatief oud, maar dat komt omdat wij over het algemeen het onderhoud goed op orde hebben, de apk-keuring hebben en een goed wegennet. Ook om die reden zijn auto’s uit Nederland geliefd bij de export. Het is natuurlijk wel belangrijk dat er verjonging van het wagenpark is doordat mensen van heel oude auto’s in jongere overstappen. Ik zie bijvoorbeeld niet zo gauw dat iemand die nu een Corsa uit 2001 rijdt deze inruilt voor een elektrische Corsa, om maar iets te noemen.”

Goudhaantjes

Wel ziet Ten Buuren met lede ogen toe hoe relatief schone auto’s het land verlaten. “Het is een tijdje een trend geweest dat elektrische auto’s, die door de overheid zwaar gesubsidieerd zijn, als gebruikte auto werden geëxporteerd, omdat ze in het buitenland meer opbrachten. Dat is de wet van de euro; de auto gaat daarheen waar hij het meeste opbrengt. Dat is wel zonde. Je zag het met onder meer de Outlanders en de Leafs. Die gingen naar het buitenland, terwijl ze voor onze markt ook heel geschikt waren. Met name plug-in hybrides met hun beperkte elektrische actieradius zijn juist voor particulier gebruik interessant.”

Ten slotte: wat zijn op dit moment op de occasionmarkt de goudhaantjes waarvoor je elke autohandelaar wakker mag maken? Ten Buuren: “Met name de kleinere auto’s tot een jaar of vijf en zo’n 80.000 km. Die zijn allemaal zo verkocht. Maar ook de kleine cross-overs zijn sterk in opkomst.”