De Volvo S40 hing tussen C- en D-segment in en was zeker geen 'verVolvode' Carisma

Hoe zag het aanlooptraject eruit?

In 1978 start bij Volvo het Galaxy-project, de grote ommezwaai van auto’s met achterwielaandrijving naar voorwielaandrijvers. In 1980 verschijnt een eerste Galaxy-prototype: de G4, het vertrekpunt voor project G1 (de 400-serie, introductie 1985) en project G2 (de 850, pas in 1991). De 850 is nog een eigen Volvo-project. De Zweden zijn er zich terdege van bewust dat ze een kleine speler zijn en de ontwikkeling van nieuwe modellen serieus op het budget drukt. Zodoende onderhandelt Volvo al tussen 1987 en 1989 met verschillende fabrikanten over samenwerking. Uiteindelijk vindt het in Mitsubishi een partner. Het partnerschap mondt in 1991 uit in NedCar, met naast Volvo en Mitsubishi ook de Nederlandse staat als aandeelhouder. Om de samenwerking handen en voeten te geven begint de ontwikkeling van twee auto’s op een gemeenschappelijke basis: de Volvo S40 (inclusief de stationwagon V40) en de Mitsubishi Carisma. Hoewel een gezamenlijke bodemplaat en motorcompartiment het vertrekpunt is, is er ook genoeg onderscheid. Zo hanteert Volvo voor de S40 dezelfde veiligheidseisen als voor de 850 (denk aan de SIPS-airbags in de zijkanten van de voorstoelen), Mitsubishi komt met direct ingespoten GDI-benzinemotoren. De benzinemotoren in de Volvo’s zijn viercilinderversies van de vijfpitters uit de 850 en zescilinders uit de 960.

Hoe werd hij onthaald door de pers?

Het autojournaille heeft in eerste instantie moeite om de S40 in een hokje te plaatsen. Hij is iets groter dan de 440 en 460 die hij opvolgt. Die 400-serie liet zich halverwege de jaren 80 al evenmin makkelijk in een segment indelen. Zodoende hangt de S40 tussen het C- en D-segment in. Door zijn grotere afmetingen dan de 400-serie wordt de S40 gezien als een plezierige stap vooruit, of om onszelf te citeren: ‘Volvo komt met een stevigere, serieuzere middenklasser aanzetten.’ De S40 beleeft zijn première in september 1995 op de IAA in Frankfurt, de V40 drie maanden later tijdens de autoshow van Bologna. In Noord-Italië krijgt de stationwagon de prijs voor ‘Most Beautiful Estate Car in the World’.

Hoe revolutionair was hij eigenlijk?

In technisch opzicht zijn de S40 en V40 weinig opzienbarend, het zijn keurige voorwielaangedreven middenklassers. Wel krijgen ze veel veiligheidsvoorzieningen mee die eerder al debuteerden op de 850, denk aan de extra verstevigingen om bij aanrijdingen van opzij de klap op te vangen, maar in de middenklasse nog lang niet gemeengoed zijn. Als Volvo voor andere modellen met veiligheidsupdates komt, profiteren de S40 en V40 eveneens. Zo krijgen ze gedurende hun carrière onder andere gordijnairbags en anti-whiplashstoelen en zijn ze de eerste in hun klasse die in de EuroNCAP-test met de volle vijf sterren aan de haal gaan. Voor Volvo zelf zijn de S40 en V40 revolutionair in de zin dat ze breken met het klassieke Volvo-design met rechte lijnen en scherpe vouwen. Tijdens zijn productieperiode krijgen ze een waaier aan motoren mee, waaronder ook bi-fuelmotoren (af fabriek lpg). Volvo gebruikt de V40 voor onderzoek naar hybride aandrijftechniek. In september 2001 zien we hem met onder de vloer van de bagageruimte een accupakket.

Wat waren de keuzes bij de marktintroductie?

Het begint met twee viercilinder benzinemotoren, directe familie van de vijfcilinder uit de 850. De ene heeft een cilinderinhoud van 1,8 liter en piekt bij 115 pk, de andere is een 2-litermotor met een maximumvermogen van 140 pk. Zowel de 1.8 als de 2.0 is naar keuze verkrijgbaar met een handgeschakelde vijfbak of een viertraps automaat. In combinatie met alle aandrijfvarianten biedt Volvo de S40 en V40 aan in maar liefst vijf uitrustingsniveaus: een basisversie zonder verdere aanduiding, de Comfort-Line, de Luxury-Line, de Sports-Line en de Exclusive-Line.

Met de kleinere boring en slag van de 2.0-vijfpitter verschijnt in 1997 van de viercilinder voor de S40 overigens een 1,6-liter basismotor met 105 pk. Die 1.6 is er alleen met een handbak. In hetzelfde jaar en ook alleen met handbak verschijnt er een 1,9-liter turbodiesel. Die komt net als voorheen bij de 400-serie weer bij Renault vandaan. In eerste instantie piekt de diesel bij 90 pk. Vanaf 1999, wanneer Renault er een directe inspuiter van maakt, loopt het vermogen op tot 95 pk. Mitsubishi’s direct ingespoten benzinemotor – de 125 pk 1.8 GDI – wordt vanaf 1999 ook in de S40 en V40 gebruikt.

Wat waren zijn concurrenten?

Binnen het Volvo-gamma is er genoeg afstand tussen de 850 en de S40. Maar de S40 ten opzichte van de concurrentie vaak lastig in te delen. Hij is groter dan bijvoorbeeld een Volkswagen Vento maar kleiner dan een Passat. Als we de S40 in de jaren net voor en vlak na de eeuwwisseling ophalen voor vergelijkende tests, zetten we hem dikwijls naast grotere middenklassers zoals de Ford Mondeo, de Opel Vectra, Peugeot 406 en Volkswagen Passat. Op onderdelen als rijgedrag, motorprestaties en ergonomie weet de Volvo de grotere auto’s doorgaans te overtreffen, maar verliest hij het meestal op het onderdeel ‘ruimtegebruik’. Overigens kan het ook andersom. Wanneer we de V40 in 1999 vergelijken met een vijfdeurs Audi A3, kiezen we voor de Volvo omdat die niet alleen zuiniger is maar voor amper duizend gulden extra aanzienlijk meer ruimte biedt.

Nog bijzonderheden tijdens zijn levensloop?

De S40 en V40 betekenen bij Volvo het begin van een nieuwe reeks modelnamen, een letter gevolgd door een tiental. Zo is het overigens niet meteen bedacht. De S40 moet aanvankelijk S4 gaan heten en de V40 F4. Audi heeft echter na de S2 een claim gelegd op de S gevolgd door een cijfer. Daarom wordt er een nul achter gezet, S40 en F40. Probleem opgelost. Of niet? Nee, die laatste naam wordt al in Maranello gebruikt, de stationwagon gaat daarom door het leven als V40. Met de V van ‘versatility’, oftewel veelzijdigheid. In 2000 krijgen de modellen een tussentijdse update. Uiterlijke aanpassingen zijn minimaal, het nieuws zit vooral onderhuids. Op verzoek van vooral Amerikaanse en Scandinavische klanten verhoogt Volvo het comfort door een gewijzigde afstemming en nieuwe voorwielophanging naar voorbeeld van de V70 en S80. Om op de zakelijke markt beter te kunnen concurreren zijn er nu een 102 pk en 115 pk commonrail diesel. Dat zijn varianten van de 1.9 dCi-motor uit de Renault Scénic en Laguna.

Welke uitvoering spreekt het meest tot de verbeelding?

Volvo vestigt in 1994 alle aandacht op zich door aan het BTCC, het Brits toerwagenkampioenschap, deel te nemen met een door TWR (Tom Walkinshaw Racing) geprepareerde 850 Estate. De twee daaropvolgende seizoenen neemt Volvo deel met de 850 sedan. Dat gaat niet onverdienstelijk, waarop Volvo besluit om voor 1997 de net nieuwe S40 in te zetten, wederom door TWR geprepareerd. Volvo eindigt dat seizoen als vierde, maar in 1998 verovert de Zweed Rickard Rydell met zijn S40 de titel. Van de door TWR gebouwde S40 kun je als gewone automobilist alleen maar dromen. Het dichtst in de buurt kom je met de in september 1997 gepresenteerde S40 T4. Het is de meest atletische S40 met een 1,9-liter turbomotor die goed is voor 200 pk en 300 Nm. Je kunt de T4 aanvankelijk in alle vijf uitrustingsniveaus krijgen. Pas vanaf 1999 wordt de T4 een aparte uitvoering. Het laatste jaar krijgt de T4 een grotere cilinderinhoud: twee liter, de downsize-trend moet dan nog uitbreken. Aan de prestaties verandert dat verder niets, wel dalenhet verbruik en de uitstoot enigszins.

Wat is de impact van de S40 geweest?

Acht jaar lang rollen de S40 en V40 gebroederlijk met de Mitsubishi Carisma in de NedCar-fabriek in Born van de band. Bij Volvo is acht jaar geen record, voor een Mitsubishi-model is het echter vrij uniek. De Japanners en de Zweden zijn in Born tot elkaar veroordeeld en moeten de acht jaar volmaken. Maar na de eerste generatie S40 en V40 rolt er in Born geen nieuwe Volvo meer van de productieband. De tweede generatie S40 en V40 is gebaseerd op het platform van de tweede Ford Focus en wordt vanaf 2004 in het Belgische Gent gebouwd. De impact van de eerste generatie S40 en V40 is dat Volvo, inmiddels onder bewind van Ford, voor de volgende generatie weer dezelfde naam gebruikt.

Hoeveel zijn er nog over?

Het topjaar beleefde de S40 in 1998, toen er in Nederland ruim 11.500 werden verkocht. Daarvan staan er volgens de data van Vinacles nog 2.746 van op kenteken. Van de V40 zijn er nog 4.720 over.