BMW 320i (2002)

autoreview

4 mei 2024 om 23:08

Uitvoering	320i
Versnellingen	5, Handgeschakeld
Bouwjaar	2002
Jaar van aanschaf	2023
KM-stand bij aanschaf	211.847 km
KM-stand laatst	239.185 km

Een nieuw project

224.627 km
4 mei 2024

Het begon met de gedachte “nog één keer zo’n mooie zes-in-lijn”, en dat welbekende “bloed kruipt waar het niet gaan kan”… lees mee over mijn ervaringen met “anno 2024” eigenaar zijn van een E46 3-serie uit 2002.

Het betreft een 320i, gebouwd eind 2002 (ná de facelift) in de prachtige kleur Orientblau, met een keurig interieur van zwart leer en aluminium sierlijsten. Hij staat ‘s zomers op de originele 17” Style 73 velgen en in de winter op een setje 16” Style 377 van een 1-serie (F20 / F22) die qua maten goed onder de auto passen. (Dit was een snelle oplossing, later wil ik hiervoor originele velgen hebben.)

Verder is de auto o.a. voorzien van een origineel alarmsysteem, automatische airco, cruise control, parkeersensoren achter, elektrische zonwering voor de achterruit (dit noem ik de “party trick”), elektrische buitenspiegels en een regensensor. Als optie is de auto toen ook klaargemaakt voor de Euro 4 emissie-eisen. Achteraf is er ook nog eens een afneembare trekhaak onder gezet.

Dat alles vind ik precies genoeg om niet af te leiden van het belangrijkste onderdeel van deze auto: de motor. Een echte BMW zes-in-lijn.

Achtergrond
Zoals ik in het begin schreef: zo ééntje wilde ik er weer eens hebben, dankzij mijn eerdere ervaringen met de oudere E28 5-serie (520i uit 1985, review elders op deze site). In de eerste plaats wilde ik een comfortabelere en veiligere auto dan de Citroën Saxo, waarin ik tot dan toe veel woon-werkkilometers versleet. Een auto die beter geschikt zou zijn voor lange reizen. En het liefst eentje waar ik zelf nog wat aan kon doen. Maar weer niet zo oud als die E28: zonde om met zo’n klassieker je dagelijkse kilometers te gaan ‘vreten’ door de zon / regen / ijs / pekel.

In de zoektocht naar balans tussen nieuw en oud, elektronisch versus mechanisch, iets wat niet te groot en te zwaar zou zijn maar wél een zescilinder zou hebben, kwam ik al gauw uit bij de E46. Niet in de laatste plaats vanwege het fantastische YouTube-kanaal M539 Restorations met zijn “Project Cologne”. (Aanrader!) Vooral de facelift-versie, in de juiste kleurstelling, zag ik als een mooi tijdloos model. Daarnaast werd deze geboden met drie zescilinders:

M54B22: 2,2 liter, 170 pk, 210 Nm. (320i)
M54B25: 2,5 liter, 192 pk, 245 Nm. (325i)
M54B30: 3,0 liter, 231 pk, 300 Nm. (330i)

Ik heb nu dus de M54B22, de kleinste zescilinder van de drie. Ik vind hem voor de omstandigheden waarin ik hem gebruik perfect. Ik zocht juist het karakter van de zescilinder – soepel, trillingvrij, mooi gebalanceerd. Op z’n (verkapte) Duits: “die Laufkultur des Reihensechszylinders”. Het is meteen ook een mooie geestelijk opvolger van mijn oude E28 520i met de “baby six” 2,0 liter M20B20.

Problemen en preventief onderhoud
Wie vandaag de dag instapt in een E46, moet zich bewust zijn van het feit dat zelfs de allerjongste 3-series van deze generatie alweer 20 jaar oud zijn en een heel autoleven achter de rug hebben. Daarnaast kent de E46 helaas ook zijn zwakke plekken en heeft hij te lijden van een paar ontwerpfouten. Tegenwoordig volstaat “normaal onderhoud” – een paar oliebeurtjes en wat filters – helaas niet meer, tenzij je de auto naar de sloop rijdt. Dat is zonde (en vragen om problemen)! Dus, het motto: veel en zorgvuldig preventief onderhoud.

Gelukkig is er een grote schare liefhebbers die alle problemen van de E46 in de afgelopen 20 jaar uitgebreid gedocumenteerd hebben en voor alles oplossingen bedacht hebben. Kant-en-klare beschrijvingen van wat te doen na aankoop, en op welke punten te letten, zijn legio.

Enkele voorbeelden van zaken om op te letten:
- De M54 staat bekend als een sterk en betrouwbaar blok. Er zitten echter wel zaken omheen gebouwd die na verloop van tijd problemen kunnen veroorzaken. De dubbele VANOS (variable kleptiming) is een mooi systeem, maar heeft afdichtingen van slecht materiaal welke uitdrogen. De VANOS verliest zijn werking en kan in de loop der tijd zelfs gaan ratelen, stukdraaien… vervangen met een “origineel” exemplaar kan, dan ben je schijnbaar na zo’n 150.000 km weer aan de beurt.
- De zogeheten DISA-klep in het inlaatspruitstuk zit op een kunststof asje welke al snel versleten raakt. Deze gaat dan klapperen in de stroming van inlaatlucht en doet feitelijk niets meer. Op een gegeven moment kan de klep los komen en de motor in gezogen worden, vaak met zware motorschade ten gevolg.

Voor beide van deze systemen zijn versterkte of verbeterde exemplaren te vinden, zie Beisan Systems, Dr Vanos, Probsten-Tech in Duitsland, etc. Je kunt revisiesetjes bij ze aanschaffen of bijvoorbeeld het gehele onderdeel gereviseerd bestellen en de oude weer retour sturen.

- Allerlei vacuümslangetjes raken na verloop van tijd poreus en / of lek, waardoor de motor valse lucht gaat aanzuigen / een onrustige loop krijgt / meer gaat verbruiken / etc.
- Het koelsysteem: het schoepenwiel van de waterpomp en het expansievat zijn zwakke plekken. De lagers van de waterpomp kunnen stuk draaien of het expansievat kan door leeftijd (en de relatief hoge druk) een scheur ontwikkelen, waardoor je in enkele seconden al je koelvloeistof kwijt kunt raken, met alle gevolgen van dien.
- Carterventilatie: er zit een heel systeem van slangen en pijpjes bovenop de motor om oliedampen af te vangen en de olie terug de carterpan in te voeren. Deze gaat verstopt zitten en de motor gaat dan olie verbranden. Samen met de beruchte oliefilterhuispakking en de carterpanpakking die na 20 jaar lek zullen zijn, kun je dan zomaar 1 liter per 1000km (of erger zelfs) olie gaan bijvullen.
- De raammechanismes gaan na verloop van tijd stuk. Ze geven het vooral op wanneer het raam helemaal beneden staat. Dit heb ik helaas al meegemaakt op een regenachtige zondagmiddag om 5 uur, wanneer je dus helemaal nergens meer naartoe kunt…
- Een weerstandje in het kachelventilatorsysteem raakt na verloop van tijd verzwakt. De ventilator gaat dan telkens in de eerste paar minuten van je rit zeer onregelmatig blazen en zal op een gegeven moment de geest geven.
- De antenne voor de radio, de centrale vergrendeling en de achterruitverwarming zitten allemaal samen in de achterruit verwerkt. Een klein kastje in de C-stijl van de auto moet deze signalen uit elkaar houden. Die gaat na verloop van tijd slecht functioneren en dan heb je bijvoorbeeld geen radio-ontvangst wanneer je de achterruitverwarming aanzet (je hoort dan alleen ruis).
- De glazen van de binnenste achterlichten verouderen erg slecht en worden dan donker en dof. Ook de glazen van de koplampen raken snel verweerd. Dit zie ik bij bijna alle E46s die ik tegenkom en zo ook de mijne (zie foto’s).
- De brandstofpomp gaat zo’n 200.000 km mee en kan daarna zonder enige waarschuwing ermee ophouden. Dit schijnt ook bij de E39 5-serie een aandachtspunt te zijn. Deze vervangen is iets wat je bij uitstek zelf kunt doen met een uurtje werk of twee.
- Het chassis. Vooral de sterkere 330i kan achter bij de ophangingspunten van het subframe scheuren ontwikkelen in het chassis. Dit kan slecht de aandrijfkrachten weerstaan. Repareren en versterken is een hele operatie omdat het achterste subframe er dan onder uit moet en er gelast moet worden.
- Roest. Ze zijn op zich prima beschermd, maar bij origineel Nederlandse exemplaren – die allemaal meer dan 20 jaar oud zijn – kun je maar beter oppassen.

Wat heb ik allemaal gedaan?
Kort na de aanschaf (november 2023) ben ik al gauw begonnen met een aantal zaken aanpakken. Het was ook nodig bij dit exemplaar. Hij is niet verprutst door tuning of kunde, maar wel verwaarloosd - al heb ik dat vele malen liever. Want ook al heeft deze een sluitende onderhoudshistorie, hij liet genoeg te wensen over. Hieronder een korte lijst van de afgelopen maanden:

- Grote beurt uitgevoerd met alle vloeistoffen en filters, bougies, ruitenwisserbladen.
- Multiriemen, spanrollen, waterpomp, thermostaat, voorste twee slangen naar de radiateur en het expansievat vervangen. Koelvloeistoftemperatuursensor vervangen.
- Nieuwe zomerbanden: 4x Michelin E-Primacy 225/45W17 aangeschaft, en de auto uitgelijnd.
- Setje winterwielen gescoord en hier 4x Kleber Krisalp op gelegd. Dit zijn de stilste winterbanden die ik ooit gehad heb.
- Een DISA-klep, gereviseerd / verbeterd door Probsten-Tech in Duitsland, geïnstalleerd.
- Brandstofpomp en brandstoffilter vervangen.
- Door een specialist de carterpanpakking laten vervangen (want je moet dan het subframe wat laten zakken, leuke constructie BMW…!), olieniveausensor vervangen, olie versnellingsbak en olie differentieel vervangen, engine flush uitvoeren, beide wiellagers achter vervangen.
- Kabelboom richting de achterlichten heeft dezelfde specialist moeten solderen / repareren.
- Het raammechanisme rechtsvoor moest gerepareerd worden.
- Beugeltje van de uitlaat hing los, veroorzaakte rammels, is gerepareerd.
- Op alle vier de wielkastranden de roest laten verwijderen. De carrosserie is nu weer geheel roestvrij.
- Het bakje naast de handrem met een kapotte schuif heb ik vervangen door originele bekerhouders.
- Om uit te proberen: sommige uitvoeringen van de E46 (denk voornamelijk de ZHP in de VS) hadden chroom / aluminium ringen om de tellers heen in het instrumentcluster. Ik dacht dat dit erg mooi zou staan bij de aluminium sierlijsten in mijn interieur. Bevalt me goed tot dusver en is bovenal makkelijk terug te draaien!

Hoe rijdt dat dan?
Ik vind het een heerlijke reiswagen. Hij komt echt tot zijn recht buiten de bebouwde kom en op de snelweg. Ik rijd voor mijn werk overwegend op 100-wegen en snelwegen en het geluid van de zescilinder verdwijnt dan haast naar de achtergrond; ik zet hem vaak vast op 3000 toeren met de cruise control (zo’n 105 km/h) – hij draait dan zo soepel en rustig dan je hem bijna niet meer hoort. Over het algemeen is de auto sowieso vrij stil, ook als je stevig optrekt blijft het geluid altijd binnen beschaafde perken.

Eens reed ik met de auto vol (5 man + bagage) over de Autobahn naar Bremen. 2 uur lang op zo’n 135-140km/h en de auto gaf geen krimp. Mijn medepassagier keek enigszins verbaasd op de GPS naar de snelheid. We konden allemaal nog rustig met elkaar praten en de auto leek er totaal geen moeite mee te hebben - de motor was nauwelijks te horen.

In de vroege uurtjes op weg naar Frankrijk zat ik eens alleen in de auto en had ik de cruise control op 140 km/h staan, en de motor maakt dan 4000 toeren. Je hoort hem dan ergens onder de motorkap razen en ik vind dat geweldig. Wel denk ik dan eens de zesde versnelling te missen; deze werd enkel toebedeeld aan de 330i. Als je in Duitsland woont / werkt en veel tempo maakt op de Autobahn, is dit wellicht al snel een issue.

Verder vind ik het mooi om de auto rustig warm te rijden en vervolgens met halfgas tot zo’n 3000 toeren op te trekken. Bij het opschakelen zakt de motor dan met een lichte grom in de toeren. En boven dat toerental begint het blok echt te zingen. Ik heb hem nog niet helemaal “uitgewrongen” omdat ik nog te veel dingen wil aanpakken die me niet helemaal lekker zitten (carterventilatie, lambdasensoren, luchtmassameter), maar als ik dat gedaan heb neem ik hem nog eens mee naar de Autobahn om te kijken wat er allemaal nog in het vat zit.

Voor de rest is het vermogen van de motor ook prima. 170 pk bij 6100 toeren en 210 Nm bij 3500 toeren ervaar ik als meer dan voldoende voor de Nederlandse wegen. Op een enkelbaans 100-weg iemand inhalen wil prima in de vijfde versnelling. In de Saxo kon je beter twee keer terugschakelen om iets te maken van diens 60 pk!

Verder heb ik niet al te veel spannend bochtenwerk gedaan om echt wat over het sturen te kunnen zeggen. Ook is het onderstel al 20 jaar oud en ben ik nog niet aan vervanging hiervan toegekomen. Zodoende is het nog een beetje onrustig in de koets; de schokdempers doen niet per se heel veel meer. Op de achteras zitten trouwens de befaamde / beruchte Monroe-schokdempers die de vorige eigenaar in 2019 gemonteerd heeft. Ze doen het vooralsnog oké. De auto is nu eerder nog comfortabel dan strak en sportief.

Wel merk je dat de stuurinrichting mooi zwaar en met veel gevoel ingericht is. Ook merk je in het stuur niets van de aandrijfkrachten, die allemaal naar de achteras gaan; mooi rustig en je kunt ook spelen met het gas om je wat beter de bocht in te drukken. Als er trouwens wat aan de hand is met je remmen of je reactiearmen, merk je dit heel snel: je stuur geeft allerlei trillingen dan vrolijk door.

De scores
Na een half jaar en 10.000 kilometer in deze auto gereden te hebben, zal ik hier kort wat toelichten over de scores die ik deze auto gegeven heb.

Betrouwbaarheid (4/5)*
Een E46 – en vooral op deze leeftijd – is niet “zonder meer” betrouwbaar, vandaar de asterisk. Probleemloos in deze auto rijden vergt actieve inspanning van jezelf of een bevriende garage om op tijd preventief onderhoud te plegen. Doe je dat, dan zal hij je niet in de steek laten. Het afgelopen half jaar heb ik 10.000 probleemloze kilometers mogen maken. Dit zal verder natuurlijk nog moeten blijken in de volgende updates.

Prestaties (5/5)
Ervaar ik als ruim voldoende voor de Nederlandse wegen en mijn korte ervaringen op de Autobahn. De zescilinder ontwikkelt op een hele mooie manier z’n vermogen en ook met de trekkracht wat lager in de toeren valt zeer goed te werken. De auto is bij uitstek geschikt voor de snelweg en lijkt mij daar ook het meest “happy” te zijn. Ik ben helemaal tevreden.

Comfort (3/5)
Goede (geluids)isolatie en comfortabel, ook voldoende binnenruimte voor 4 passagiers. Een echte reisauto. Wel moet ik zeggen dat de stoelen die standaard in de E46 zaten, echt niet zo lekker zitten op de lange stukken. Hiervoor moet je eigenlijk op zoek naar de sportstoelen die ze toen als optie leverden. Omdat ik wel problemen ervaar met mijn onderrug blijft dit het grootste pijnpunt voor mij. Daarnaast is het onderstel inmiddels ook wat vermoeid en blijft daarom de score voor comfort nu steken op 3 sterren. Dit zal beter worden met het aanpakken van bovenstaande punten.

Kosten (2/5)
Ik wist waar ik aan begon en ik zal er niet over liegen. Goedkoop (een oude) BMW rijden bestaat niet. Het waren luxe auto’s die vermogen en comfort boven verbruik stelden, met inmiddels relatief prijzige onderdelen en ook garages / specialisten die “gepaste” tarieven rekenen. Als je veel zelf kunt en doet, scheelt dat aanzienlijk.
Om zo’n auto in een goede staat te houden zou ik al gauw rekenen op zo’n €1000-1500 per jaar, misschien wel het dubbele (of meer) als je alles *laat* doen. Laat staan als de auto verwaarloosd is en je hem wil gaan restaureren, zoals hier het geval is.

Je koopt tenslotte ook een auto met nieuwwaarde €30.000-40.000 (met inflatie bijna €60.000 nu) voor ongeveer een tiende van die prijs. Door de afschrijving is de prijs van aanschaf het enige wat er “goedkoper” aan is geworden; de onderhoudskosten en de brandstof zijn dat zeker niet.

Verder verbruikt de auto met overwegend snelweggebruik (~75%) zo’n 8,0L/100km (1 op 12 ongeveer). Dat is in de winter op winterbanden, in de zomer lijkt het te neigen naar 7,7L/100km. Daarbij rijd ik niet als een oma en mag ik graag stevig optrekken (de motor moet wel werken tenslotte). Wél rij ik hem altijd rustig warm, gebruik ik waar mogelijk cruise control en anticipeer ik sterk op afremmend verkeer / stoplichten / rotondes door af te remmen op de motor.

Bij het tanken gaat er gauw 55 liter Euro 98 (want dat heeft ‘ie het liefst) in. Met de brandstofprijzen van tegenwoordig ben je al gauw 120 euro verder. Daar doe je dan zo’n 650 km mee. Het komt uit op zo’n €0,19-0,20 per kilometer aan brandstofkosten momenteel.

Het is trouwens goed mogelijk dat het brandstofverbruik nog wat zal verbeteren bij het vervangen van enkele onderdelen (luchtmassameter, lambasondes, carterventilatiesysteem), maar ik denk dat je uiteindelijk mag hopen op zo’n 1 op 13. Eigenlijk, zachtjes gezegd, niet meer van deze tijd – al blijft het denk ik netjes voor een 20-jaar oude zescilinder en een auto van bijna 1500 kilo.

Aan het einde van de dag kijk ik altijd nog eens achterom als ik bij de auto wegloop en geniet ik van elke kilometer met die fijne zescilinder. Hij gaat zeker nog niet bij me weg. Ik zal jullie hier up to date houden over de voortgang en de verdere ervaringen met deze auto en het werk dat me nog rest.

Op naar 2025

239.185 km
28 december 2024

Hallo allemaal, ik heb inmiddels deze auto nu meer dan een jaar in het bezit en het is ook meer dan een half jaar geweest sinds de laatste update!

In het kort: ik heb veel genoten van deze auto en ben van plan om dat nog meer te gaan doen. Goed warm rijden, af en toe stevig gas geven (ik zeg wel eens, de benen strekken) en verder tijdige oliewissels. Hij is ook zeker niet stil blijven staan; bijna 28.000 km gereden in het afgelopen jaar. (Hij moest ook dienen als vervangend vervoer toen de Saxo met een lekke koppakking stil stond tot ik deze kon vervangen.)

De auto heeft mij nog nooit laten staan. Wel heb ik hém een keer laten staan; op een zonnige vrijdagmiddag zou ik naar vrienden toe - ik startte de motor en kreeg direct een motorstoringslampje (geel) en een nare trilling in de koets. Motor gelijk stop, uitlezen en wat bleek: Cylinder #5 misfire.

Daarop heb ik de bobines op cilinders 5 en 6 omgewisseld om te zien of het probleem zich zou verplaatsen, maar op een raadselachtige manier is het probleem juist helemaal verdwenen… toen ik daarbij zag dat er van drie verschillende merken bobines op de motor zaten (BERU, Bosch en NGK), gebruikte ik dit excuus om de hele boel maar gelijk te vervangen door 6 nieuwe bobines van Bosch. Voor een totaalprijs van €150 kun je dan in alle gemoedsrust weer de weg op, en dat heeft mij geen windeieren gelegd.

Dat is ook niet het enige wat ik sinds de laatste update nog gedaan heb:

• Carterventilatie (CCV), “koud weer”-versie origineel van BMW, ook de oliepeilstok hadden ze verbeterd, deze raakt minder snel verstopt.
• Inlaatbuizen en verscheidene vacuumslangen vervangen rondom inlaatspruitstuk. De motor is nu (vacuüm)lekvrij. Pakking gasklephuis vervangen en gasklep zelf ook schoongemaakt.
• Regelaar stationair toerental is iets wat kan gaan “kleven” en dan krijg je evt. een onrustig stationair toerental, dus deze heb ik weer helemaal schoon en gangbaar gemaakt.
• MAF-sensor (inlaatlucht) vervangen, ook de beide lambasensoren vóór de katalysator. In theorie zou dit beter verbruik kunnen opleveren, of in ieder geval dat de motor beter het mengsel kan regelen; voor mij voornamelijk “peace of mind” – en lambdasensoren gaan maar zo lang mee.
• Pakking oliefilterhuis vervangen. De motor is nu (olie)lekvrij, naast de “zwetende” kleppendekselpakking.
• Verder standaard oliebeurten, filters en een airco check / APK.

Dit resulteert in een erg prettig rijdende zescilinder en ik heb er zeker ook van genoten in dit jaar. Dat betekent niet dat er niets meer te doen valt, verre van zelfs. Maar nu dat de betrouwbaarheid in ieder geval goed op orde lijkt, kan ik dat in een wat rustiger tempo aanpakken.

Op het programma staat voor 2025: de remmerij, aanpakken van de VANOS, en daarbij het vervangen van de kleppendekselpakking. Ook zouden de brandstofinjectoren nog vervangen kunnen worden, want dan is de “Stage 0-tuning” – ofwel vernieuwen, verfrissen van de gangbare motoronderdelen – compleet.

Verder denk ik ook rustig na over het onderstel en de versnellingsbak/koppeling. Ik wil daar geen rare dingen mee doen maar het mag allemaal wel wat frisser. Ook maakt de poelie van de aircocompressor een raar kreunend geluid, en doet het raammechanisme linksvoor soms wat moeilijk. Dat gaan we ook aanpakken komend jaar.

Trouwens, nog een bekend M54-probleem: olieverbruik. Sinds het vervangen van de carterontluchting doet hij nu ongeveer 0,5 liter per 1000 km. Veel eigenaren lossen dit op door een extra slangetje vanaf het inlaattraject naar de carterontluchting te plaatsen, waardoor je die laatste blootstelt aan de volledige vacuümdruk van het inlaatspruitstuk. Dit staat bekend als de "O2 Pilot mod" en overweeg ik ook nog te doen, maar wil liefst nog eerst wat meer onderzoek doen naar eventuele (neven)effecten op brandstofverbruik.

Tot slot, voor degenen die het interessant vinden, blijkt het gemiddelde verbruik over zo’n 30.000 km uit te vallen rond de 7,7 L/100km (ongeveer 1 op 12,5). In de zomer is 1 op 13 goed te doen, in de winter eerder 1 op 12. Dat is met zo’n 80% gebruik op de snelweg waar bijna altijd de cruise control aan staat. Ook veel anticiperen op remmend verkeer of kruispunten, rotondes. Ik doe telkens 700+ kilometer op een tank.

Samenvattend: veel preventief onderhoud, veel gereden, veel genoten. Het blijkt best een robuuste reisgenoot te zijn. Dus met alle vertrouwen 2025 in. Gelukkig nieuwjaar iedereen!

P.s.: ik heb de scores ongemoeid gelaten. Voor comfort moeten er nog eens betere stoelen in, voor betrouwbaarheid gelden dezelfde overwegingen nog die ik eerder genoemd had, en qua kosten: het is een restauratieproject... en de literprijs Euro 98 is nu eenmaal wat hij is in Nederland. ;)