Dompelcontainer - Achtergrond

Een elektrische auto kan voor allerlei problemen zorgen na een ongeval. Zo moet de brandweer heel goed weten waar ze moeten knippen wanneer ze een slachtoffer uit het wrak bevrijden. Ook kan uren na een ongeval plotseling de vlam weer in de pan slaan, als in een beschadigd accupakket chemische reacties brand veroorzaken. Het Nederlandse bergingsbedrijf Vreugdenhil heeft daar iets op bedacht en werkt sinds juni vorig jaar met een waterdompelcontainer, oftewel blusbak, om onverwachte branden voor te zijn.

Sigi van Duijvenboden is lid van het managementteam van Vreugdenhil en is verantwoordelijk voor milieu, veiligheid en arbozaken bij het bedrijf. “Zodoende ben ik vanaf het begin bij dit project betrokken. We werden door Veiligheidsregio Haaglanden geattendeerd op het feit dat er na een ongeval bij elektrische auto’s branden kunnen ontstaan. Dat kan ook gebeuren als er niet een fysieke brand aan voorafging. Het komt immers door kortsluiting. Ze hadden uitgedacht dat bij auto’s die een lithiumionaccu hebben een thermal runaway (een chemische kettingreactie waarbij de ene temperatuurverhoging een volgende veroorzaakt, red.) ontstaan kan, waardoor die voertuigen kunnen ontbranden door een chemische reactie in de accu.”

Als bij een ongeval het accupakket is geraakt en is beschadigd, kan zo’n chemische reactie plaatsvinden. Dat kan gebeuren als iemand bijvoorbeeld over een verkeerspaal heen is gereden. Het gaat dan om een zwaar, hoogenergetisch ongeval. “Wanneer de airbags zijn uitgeklapt, is dat een aanleiding om aan te nemen dat er een reactie kan gaan plaatsvinden”, legt Van Duijvenboden uit. “Daardoor realiseerden we ons dat ons werk wezenlijk gaat veranderen. We kunnen niet meer elk voertuig zomaar op de bergingswagen trekken, gezien de gevaren en risico’s. Daarom hebben we in samenwerking met de Veiligheidsregio Haaglanden het idee van de dompelbak ontwikkeld. Een accupakket dat op hol is geslagen, moet sowieso langdurig worden gekoeld en dat gaat het best met water.”

VEEL WATER

Volgens Van Duijvenboden is de enige mogelijkheid die er is om elektrische voertuigen te blussen, het gebruik van veel water. “Maar op veel plekken, zoals langs de snelweg, hebben we niet zomaar duizenden liters water voorhanden en daarom hebben we besloten zo’n bak te gaan maken om ermee te testen. Die testen waren succesvol, in elk geval in die mate dat de Veiligheidsregio Haaglanden er gebruik van wilde gaan maken en zo is het in het leven gekomen.”

Er worden verschillende maten containers gebruikt. “Maar er gaat toch algauw zo’n drie- à vierduizend liter of zelfs nog meer water in om het accupakket onder water te kunnen zetten.” Hoeveel water er precies nodig is, heeft te maken met de positie van de accu’s in de auto. Bij veel auto’s, zoals Tesla’s, ligt het accupakket volledig in de bodem van de auto. “Maar bij weer andere modellen zit het boven de achteras, onder de kofferbak, dus dat ligt dan wel wat hoger. Maar ze liggen wel altijd beneden in het voertuig”, zegt Van Duijvenboden. Hij benadrukt daarbij dat het onder water zetten van een elektrische auto niet zomaar wordt gedaan: “We rukken met die container uit om de risico’s voor ons materieel en vooral voor onze mensen te verminderen. Maar het is zeker niet zo dat we bij een EV aankomen en zeggen ‘Die heeft een klap gehad, dus we zetten hem onder water’, dat zou economisch niet verantwoord zijn. We hebben een beslissingsboom gemaakt, aan de hand waarvan onze mensen besluiten of ze de beschadigde auto normaal kunnen afvoeren of dat we moeten opschalen.”

Verhoudingsgewijs zijn er natuurlijk nog maar weinig elektrische auto’s, maar van Duijvenboden ziet wel een toename van het aantal gevallen waar de waterdompelcontainer moet worden ingezet. “Dit jaar zijn we zo’n twaalf keer met de container uitgerukt. Dat gaat vaak ook om auto’s die in brand hebben gestaan. De brandweer belt ons dan met het verzoek ter plaatse te komen met de waterdompelcontainer. Wij rijden niet op eigen initiatief uit met de dompelcontainer. Het is aan de brandweer om het voertuig veilig te stellen, dus de vlammen moeten gedoofd zijn voordat wij aan het werk gaan. Dan begint ons werk pas. We hebben een transportbak die we vol kunnen laten lopen, maar dat doen we niet direct. De auto gaat daarin, waarna hij met een brandwerend zeil wordt afgedekt. Vervolgens vervoeren wij hem naar ons depot, waar we een stationaire dompelbak hebben staan die standaard gevuld is met water, waar de auto bij aankomst in wordt overgeplaatst. Je wilt natuurlijk voorkomen dat je het voertuig ter plaatse moet onderdompelen, want dan moeten wij die bak daar ook langs de weg laten staan. Het water in zo’n bak is vervuild met zware metalen, zoals kobalt. Het RIVM heeft meerdere tests afgenomen van ons water. Het water in de stationaire container kunnen we hergebruiken. Zo voeren we veel minder vervuild bluswater af, wat beter is voor het milieu.”

LANDELIJKE DEKKING

Gaat zo’n waterdompelcontainer gemeengoed worden? “Wij zijn regionaal in Zuid-Holland: Rotterdam, Rijswijk, Leiden. Maar met de waterdompelcontainer werken we vooralsnog landelijk. In heel Nederland is dit proces door de brandweer omarmd, ook omdat ze dan sneller weer gereed kunnen zijn voor inzet. We hebben daarom aangeboden het overal te doen. Maar er zijn al andere partijen die ook aan de slag gaan met een dompelcontainer. Kuzee, een grote berger in Zeeland, heeft ook een bak aangeschaft, na informatie bij ons te hebben ingewonnen. Ook in het oosten van het land zijn inmiddels drie bergers aan de slag gegaan met dit idee.” Volgens Van Duijvenboden wordt ook in andere landen al geëxperimenteerd met dompelcontainers: “Hulpverlening aan EV’s is echt een specialisme. Je kunt het vergelijken met het feit dat niet ieder basisbrandweerteam beschikt over duikers. Zo is het ook in de bergingsbranche. Het is mooi dat er kan worden opgeschaald als de situatie dit vereist.”

Wat vindt de eigenaar ervan wanneer je zijn dierbare auto kopje-onder laat gaan? “Als een auto eenmaal gedompeld is, dan is hij economisch total loss”, zegt Van Duijvenboden. “Dat willen we echt voorkomen en daarom leiden wij ons personeel vakkundig op. Onze mensen werken volgens NEN 9140 (norm voor werken aan elektrische voertuigen, red.), ze hebben een interne opleiding gehad en ze gebruiken onze beslissingsboom en verschillende apps waarop ze kunnen zien waar het accupakket in de auto zit. Dat alles zorgt ervoor dat we auto’s niet onnodig onderdompelen. Daar is niemand bij gebaat en zou ook de verzekeringspremies omhoog kunnen jagen. We zijn ook in gesprek met het verbond van verzekeraars en met de veiligheidsregio’s om te komen tot een richtlijn voor dit soort gevallen.”