Bjorn is meer van snelle Escorts maar deze exclusieve Ford Fiesta RS avant la lettre moest er komen

Ach, de Ford Fiesta. We worden een beetje weemoedig als we aan die auto denken, want toen Ford in 2023 definitief de productielijn van de Fiesta uitschakelde moest de wereld noodgedwongen afscheid nemen van een enorm geliefde auto. Er zijn er niet voor niets ruim 16 miljoen van verkocht. Vanaf dag één was de Ford Fiesta een bijzonder leuke auto. We missen hem allemaal. Hij was betaalbaar, goedkoop te rijden, verrassend ruim en nog erg leuk om mee te sturen ook. Dat laatste gold zeker voor de speciale versies die Ford richtte op de echte liefhebbers van een lekker potje sturen. Maar wat als je daarmee geen genoegen neemt? Als je denkt dat het nog beter kan? Nou, als je Ulrich Weber heet, eigenaar bent van Ford-dealer Croix Blanche in het Belgische Bastogne, dan ga je gewoon zelf aan de slag.

Zakspeed ter inspiratie

In de jaren 70 was Ford zo’n beetje het ‘huismerk’ voor Formule 1-teams. Elke coureur die tussen 1968 en 1974 wereldkampioen werd, had een Ford-Cosworth 3-liter V8 achter zijn rug liggen. Ondanks dat weergaloze succes knaagde er iets bij Ford, want in de toerwagencategorieën bleef het succes een beetje achter. Met het motto ‘in on Sunday, sell on Monday’ in gedachten stelde Ford Keulen in 1972 Mike Kranefuss aan als directeur autosport. Kranefuss zocht de samenwerking met Zakspeed en ontwikkelde met het raceteam van Erich Zakowski een machtige Capri, met een zo mogelijk nog machtigere turbomotor, die de concurrentie knallende koppijn zou bezorgen.

Dat de Zakspeed Capri zo razendsnel was kwam doordat de regels in het Deutsche Rennsport Meiserschaft (DRM) voorschreven dat een wagen slechts losjes op het productiemodel gebaseerd hoefde te zijn, zodat Zakspeed de Capri kon voorzien van een vederlicht aluminium spaceframe. Die 1,5-liter turbomotor met zijn duizelingwekkende 495 pk deed slechts een kleine duit in het zakje. Toch wekte die turbo de speciale interesse van Ulrich Weber in Bastogne.

Weber kende Kranefuss van Zakspeed

“Met Kranefuss had ik een goede relatie”, zegt Weber. “We waren aanvankelijk een gewone Ford-dealer, maar we leverden later ook het complete gamma aan Ford Motorsport-accessoires, zowel voor de carrosserie als voor de motor.” Weber keek bovendien met bewondering naar zijn collega’s van de Zuid-Duitse Schwabengarage, die sinds 1976 turbo’s op de 2.300 en 2.800-cc krachtbronnen van Ford schroefden: “Dat leidde tot een enorme en veilige vermogenstoename. De 2800 ging van 135 pk naar maar liefst 186 pk!”

Weber had genoeg gezien en zocht de samenwerking de Duitse specialist May Turbo Technics, om een eigen Croix Blanche-turbokit op de markt de kunnen brengen. “Tja, ook in die tijd waren er al consumenten die graag méér pk’s wilden en fabrikanten speelden niet altijd op die behoefte in.” Weber richtte zijn pijlen op de Capri en de Granada, maar ook op de Fiesta. In 1978 moest de Fiesta XR2 immers nog geboren worden. Als fanatiek chauffeur moest je je op dat moment nog behelpen met een Fiesta 1300S Sport, die vooral cosmetische spierballen liet zien. De 66 pk onder de motorkap liet nog wat te wensen over.

Fiesta 1300 was basis voor experiment Fiesta turbo

Zo’n Fiesta 1300 vormde de basis van Webers experimenten met een turbogeblazen Fiesta. Zijn doel was om de Croix Blanche turbokit gehomologeerd te krijgen en er een mooie boterham mee te verdienen. Met een turbo kwam de 1,3-liter tot een kleine 127 pk. Flinke winst, maar nog niet genoeg, dus importeerde Weber een spiksplinternieuwe Federal Fiesta uit Amerika. Die was voorzien van een 1.6, die de Europese Fiesta-rijder niet kon bestellen. Een ingenieur van Ford wist hem te vertellen dat de Amerikaanse 1,6-liter ook geen spectaculair vermogen – slechts 66 pk – leverde, maar dat de beperking zat in het inlaat- en uitlaatspruitstuk op de cilinderkop. De cilinderkop van de 1300 had die beperking niet, dus wat als je die kop op een 1600-blok schroeft en daaraan nog een turbo hangt? Het bleek een eureka-moment voor Weber, die ineens een Fiesta – van maar 775 kilo - had geschapen die een bijna ongekende 145 pk op het asfalt spuugde.

Journalisten waren lyrisch maar het werd geen succes

Intussen had een Frans automagazine lucht gekregen van de ambities van Croix Blanche. Weber bood de journalisten de kans om een test te organiseren met een Capri, Granada en Fiesta voorzien van een Croix Blanche-turbo. Op die grote dag, aan het einde van de zomer van 1979, bleek de Fiesta – met 145 pk – geen enkele moeite te hebben om de 55 pk sterkere Granada bij te houden. De journalisten waren lyrisch. Weber ook, want nadat het Franse tijdschrift zijn verhaal publiceerde liepen de zaken bij Croix Blanche meer dan uitstekend. Toch werd de Fiesta met turbomotor geen succes. De aanpassingen dreven de funfactor minstens zo hoog op als de prijs. Er werd slechts een handjevol kits verkocht en het gele prototype dat de show stal in de test bleef achter in de privécollectie van Weber.

Bjorn Geelen in de ban van snelle Fords

Dat wist ook de Nederlander Bjorn Geelen. Bjorn is al een leven lang in de ban van snelle Fords. Eerder toonde hij in AutoWeek zijn collectie Escorts met RS-label, en ook de Cosworth-varianten van de Escort en de Sierra ontbreken niet in zijn garage. “Een kennis uit het Fordwereldje vertelde me over de Fiesta. Hij ging als kind met zijn ouders op vakantie naar Zuid-Frankrijk, en in Bastogne werd er altijd even gestopt bij Croix Blanche. Dat verhaal, en de Fiesta, is altijd door mijn hoofd blijven spoken”, vertelt Bjorn.

Weber stopte zijn activiteiten als Ford-dealer en tuner aan het einde van de jaren 80, maar de Fiesta bleef nog jaren in de oude showroom staan. Bjorns kennis was inmiddels volwassen, maar kwam nog steeds wel eens door Bastogne en stopte dan nog steeds bij Croix Blanche. Op een goede dag trok hij de stoute schoenen aan en vroeg hij Weber of de Fiesta niet te koop was. Die wilde er niets van weten, maar een paar jaar later veranderde hij van gedachte. Misschien had hij in de gaten gekregen dat hij met een echte liefhebber te maken had, want in 2015 deed Weber afstand van zijn Fiesta. “Hij zocht een echte liefhebber en kwam bij mij terecht”, vertelt Bjorn. “Hoewel ik een Escortman ben, heb ik ook een Fiesta ST van het laatste model en een RS Turbo, maar deze? Die is wel héél speciaal.”

Speciale geschiedenis, liever dan welke Ferrari dan ook

Zo mag Bjorn zich dus eigenaar noemen van een heel klein, maar heel speciaal stukje van de geschiedenis van ‘zijn’ merk. “Eerlijk gezegd heb ik deze Fiesta liever dan welke Ferrari dan ook”, zegt Bjorn. “Dit autootje hééft iets dat maar heel moeilijk is uit te leggen. Als je erin rijdt voel je dat het een Fiesta is, maar toch ook weer niet. Het vermogen voelt explosief, dat knalt in één keer naar de voorwielen en dat voel je in je stuur. Terwijl de draagarmen voorzien zijn van een extra stabilisator, kun je nagaan. Dat deze auto deel is van mijn collectie voelt heel bijzonder. Hij staat niet op Nederlands kenteken en komt weinig buiten, maar of ik hem ooit zal verkopen? Geen idee. Zo’n bijzondere Ford heeft niemand.”

33.000 op de klok

Of het door de samenvoeging van twee motoren komt is onbekend, maar de Fiesta 1600 Turbo Croix Blanche heeft een motorgeluid dat het beste van ‘vrolijk’ en ‘vervaarlijk’ weet te combineren. Dit autootje heeft er zin in en dat is niet gek, want de kilometerteller is de 33.000 pas net gepasseerd. De knalgele lak, de zwarte striping, de spatbordverbreders, de spoiler op de kont en de vierspaaks lichtmetalen wielen verraden zijn plannen. Weber voorzag deze Fiesta van zo’n beetje alle accessoires die je in zijn showroom kon kopen en die hij in een Ford Motorsport-brochure – die Bjorn uiteraard ook in zijn collectie heeft – aanprees met de slogan ‘Maak zo uw Fiesta groot en sterk’. Die missie is in elk geval geslaagd.

Hoewel het voor Croix Blanche tot een paar turbo-Fiestas beperkt bleef, leerde Ford een waardevolle les uit het project. Bronnen fluisteren dat in Keulen plannen werden gesmeed om een RS-versie van de Fiesta te maken, met een identieke combinatie van het 1300 en 1600-motorblok, maar dat ook Ford inzag dat zo’n auto erg duur zou worden. De marketeers en boekhouders van Ford kregen nachtmerries van klanten die zo’n dure Fiesta links lieten liggen en voor de grotere, sportieve Escorts zouden kiezen.

Fiesta XR2 was compromis

In 1981 kwam Ford met het compromis, de XR2, die ook het beste van beide motorblokkken combineert maar die het wel zonder turbo moest stellen. En hoewel een XR2 heus een leuke auto is, moest hij het doen met slechts 84 pk. Dat is een stuk minder feestelijk dan 145, dat schreeuwt deze gele rakker van de daken. Helaas kreeg zijn schreeuw geen bijval. Hoewel? Misschien zijn de ingenieurs van Ford nog wel even door Bastogne gereden voor ze de ST-versies van de laatste Fiesta’s ontwikkelden en vonden ze zo de inspiratie voor die fijne motoren die het tot 180 en 200 pk schopten, mét turbo. Dat zou pas gerechtigheid zijn voor de gele Fiesta van Bjorn.

Technische gegevens