De Vluchtstrook: Japanse 'schermspiegels'

Pas sinds 2018 is er sprake van een grote revolutie op buitenspiegelgebied, want toen presenteerden Lexus en Audi de eerste modellen waarbij de traditionele spiegel wordt vervangen door een camera. In dit rijtje hoort ook de eerder gepresenteerde, doch zeer exclusieve Volkswagen XL1 thuis, net als de recente Honda E. Buiten deze uitzonderingen heeft nog steeds iedere auto gewoon buitenspiegels in de voorste hoek van de zijruitpartij, van de simpelste Aygo tot de Rolls-Royce Phantom.

Wie weleens plaatjes van oudere Japanse auto’s bekijkt (wij doen het persoonlijk graag) zal opmerken dat deze auto’s vaak zijn voorzien van een spiegels die niet op de deur, maar helemaal vooraan op de voorschermen staan. Bij vooroorlogse voertuigen was dat elders op de wereld ook nog wel gebruikelijk, maar in Japan hield men er tot in de jaren ’80 (uitzonderingen nog later) aan vast.

Voor deze spiegelvorm zijn uit het blote hoofd best wat voordelen te bedenken. Zo lijkt het erop dat de spiegels zich op deze manier meer in directe blikveld bevinden. De ogen hoeven dus nauwelijks van de weg te worden gehaald om de spiegels te gebruiken. Nadelen zijn echter ook voor de hand liggend. Zo lijkt het verstellen van zo’n spiegel in het tijdperk vóór de elektrische spiegelverstelling een moeilijk verhaal en dan is er nog de kwestie van het uiterlijk. Hoewel de ver naar voren geplaatste spiegels terugkijkend (jawel) best een geinig en vertederend designkenmerk zijn, kan niet worden weersproken dat de opvallende uitstulpingen bij veel modernere auto’s het lijnenspel stevig verstoren.

Wij weten echter ook niet alles, dus voor een meer wetenschappelijke benadering van de ‘fender mirror’ wenden we ons tot Japantimes.co.uk. In een artikel uit 2013 gaat ene Alice Gordenker uitgebreid in op het fenomeen.

Wat blijkt: de ‘wing mirrors’, zoals de Britten ze noemen, waren tot 1983 simpelweg verplicht in Japan. In dat jaar werd de wetgeving eindelijk versoepeld en werd ook de hier bekende, reguliere buitenspiegel legaal. Met name vanwege de visuele voordelen groeide die ‘buitenlandse’ spiegel al snel uit tot de standaard. Getuige de vele linksgestuurde Europese auto’s op de Japanse wegen houden de Japanners wel van een buitenlands ogende auto en de spiegelkeuze past uitstekend in dat plaatje.

Er was echter één uitzondering: taxi’s. De taximarkt in Japan werd tot voor kort beheerst door zeer traditionele sedans als de Toyota (Crown) Comfort en juist die, speciaal voor de taximarkt ontwikkelde sedans behielden de eigenwijze buitenspiegels. Dat levert onder meer een iets smallere auto op, wat in de smalle straatjes van Tokio ongetwijfeld erg handig is. De hoofdreden is echter bijzonder Japans: door de ver naar voren geplaatste spiegels hoeft de chauffeur z’n hoofd niet te draaien om achter zich te kijken, zodat passagiers zich minder bekeken voelen.