Test: Jaguar XF Sportbrake (2012)

Er staat wel een auto, zeg! Gestrekt, krachtig en ondanks een lengte van bijna vijf meter toch ook best nog dynamisch. Jaguars hoofddesigner Ian Callum is terecht trots op zijn nieuwste creatie, want als je het ons vraagt is de XF Sportbrake een strak ogende machine geworden. Vanaf de B-stijl is de 'XF mét' helemaal opnieuw ontworpen, en vooral schuin van voren en vanaf de zijkant bezien hebben Callum en de zijnen ons op een evenwichtig ogende station getrakteerd. Recht van achter zijn wij persoonlijk iets minder enthousiast, want ondanks de zwarte D-stijlen en lichtjes hellende achterruit oogt de derrière van de XF Sportbrake minder elegant. De finesse van de sedan (of Saloon zoals Jaguar zelf graag zegt) is hiermee wel verdwenen.

Maar wat dan nog? Het is juist goed dat Jaguar niet in de valkuil is getrapt om een sportief gelijnde Shooting Brake te ontwikkelen. Voor veel autoliefhebbers is een sexy getekende Estate wellicht een fijner (voor-) uitzicht dan een 'verstandige' stationcar, maar in de realiteit willen de meeste kopers in het luxueuze segment toch een auto waar ze ook iets aan hebben zodra de labradors naar het bos moeten, of de pakketten laminaat van de bouwmarkt naar de zolderkamer.

Dus wat deed Jaguar? Dat keek erg goed naar de concurrenten en voorzag de XF Sportbrake van minimaal 550 liter aan bagageruimte. Dat is helemaal niet slecht, maar het wordt nog mooier zodra je de leuning van de achterbank (60:40) laat omvallen – heel simpel, door een rukje aan de hendels in de zijkant van de achterbak – en er een laadbak van maximaal 1.675 liter voor je ogen verschijnt. Een waarde die precies tussen die van de BMW 5-serie Touring en de Audi A6 Avant in zit. Een makelaar zou dat als 'marktcomform' betitelen, wij noemen het vooral slim. Want hierdoor kun je bij Jaguar ineens terecht voor een serieus handige stationwagon, die op de achterbank bovendien significant meer plaats biedt dan zijn vierdeurs broertje. Vergeleken bij de Saloon steeg de hoofdruimte namelijk met 48 millimeter, en dat levert achterin een meer dan redelijke zitplaats op.

Het juiste hout

Praktisch is leuk, maar de XF Sportbrake is geen goede Jaguar als hij niet óók nog eens aangenaam rijdt. Achterbank en –bak zijn voor het gezin, jij hoort voorin. En na het starten (inclusief pulserende startknop, draaiende ventilatieroosters en stijlvol 'ontwakende' Gear Selector) blijkt de Sportbrake gelukkig uit het juiste hout gesneden. Hoewel de ruimte voor de bestuurder tot de krappere in het segment behoort, zit je aangenaam in de riante stoelen, kan het stuur lekker dicht naar je toe en is het uitzicht rondom prima. Eenmaal onderweg voelt het onderstel van de Sportbrake erg solide; in tegenstelling tot de sedan heeft de stationcar standaard zelf nivellerende luchtvering op de achteras, en mede daardoor staat het comfort op een hoog niveau. De Jag is bovendien aangenaam stil, en weet slecht wegdek netjes op te vangen en glad te strijken.

Wie bij de XF Sportbrake echter een bovengemiddeld sportieve en wendbare auto verwacht, moet zijn verwachtingen iets temperen. Zeker bij exemplaren met Adaptive Dynamics (actieve dempers) blijft de XF netjes strak in bochten, maar je voelt simpelweg duidelijk dat je met bijna vijf meter aan auto onderweg bent. De evenwichtig aanvoelende hydraulische besturing reageert daarbij wat afwachtend, al blijft de Sportbrake goed luisteren naar je input en laat de auto zich – ook in beladen toestand – niet snel gek maken door lastwissels. Een directere besturing zou leuk zijn voor enthousiaste bestuurders, en de auto nog dichter tegen de grote concurrent uit München aan laten schurken, maar we kunnen ons goed voorstellen dat je het ontspannen karakter van de gekozen afstelling zeker op lange ritten erg gaat waarderen.

Benzine? No, sir!

Jaguar levert de XF Sportbrake enkel en alleen met dieselmotoren, en die keuze is even verrassend als begrijpelijk. De Sportbrake is immers speciaal voor Europa ontwikkeld en op ons continent zijn diesels in dit segment van de markt veel populairder dan benzinemotoren. Ga maar na: Mercedes-Benz levert van de E-klasse drie keer meer diesels af dan benzines in ons land. Jaguar acht het simpelweg niet rendabel om voor zo'n kleine markt ook nog Sportbrakes op benzine te maken.

Moeten we daar rouwig om zijn? Welnee, want de motoren die wél leverbaar zijn, overtuigen. Onderaan het spectrum vinden we een 2,2-liter viercilinder turbodiesel met 163 of 200 (S) pk, voor wie dat niet genoeg is trekt Jaguar met liefde een zescilinder uit de rekken. Drie liter groot, voorzien van twee turbo's en met naar keuze 240 of 275 (S) pk. Van beide motoren reden wij de sterkste varianten. De 2.2D is vooral een economische keuze, een gemiddelde van 1:19,6 is volgens Jaguar mogelijk, maar belangrijker is dat de vierpitter mooi rustig draait. Z'n gretigheid wordt een beetje ingedamd door de (op alle versies) standaard geleverde achttraps ZF-automaat. Die erg fijne transmissie schakelt vrijwel onmerkbaar en dat is goed, maar de reactie op de kickdown zou wel wat vlotter mogen. Gelukkig kun je altijd nog handmatig terugflipperen, waarbij de software mooi snel reageert. Het afwachtende karakter van de bak (die zo is afgesteld om het verbruik te drukken) speelt de zescilinder geen parten, want met maximaal 600 Newtonmeter is de reserve van die motor zo groot dat hij vrijwel altijd vooruit wil.

Vooruit gaan, dat is precies wat Jaguar voor ogen heeft met deze nieuwe XF Sportbrake. En wat ons betreft is de auto goed genoeg om die missie te laten slagen. Want voor z'n praktische kant hoef je hem niet te laten staan, evenmin als voor z'n looks en ook de techniek (afgezien van z'n irritant ingedeelde infotainmentsysteem) loopt mee in de voorste regionen. En laten we wel zijn: het is één van de begeerlijkste modellen in zijn klasse. Het kiezen voor een Jaguar XF Sportbrake heeft meer dan ooit te maken met lef. Dus breek met je gewoontes en durf eens te kiezen voor een XF. Aan de auto ligt het niet.