Fisker Karma

Het is nooit eenvoudig om een voortrekkersrol in een revolutie te spelen. Vraag maar aan Henrik Fisker en Bernhard Koehler. De twee breinen achter Fisker Automotive ogen zichtbaar gespannen. Het liefst zouden ze zich volledig willen storten op de uiterst belangrijke lancering van hun sportsedan Karma met plug-in elektro-aandrijving en range extender. Maar hun aandacht wordt continu opgeëist door financiële en logistieke perikelen rondom de start van hun bedrijf. En het bestaansrecht ervan hangt voorlopig af van dit ene model. Hebben ze werkelijk een nieuwe niche gevonden in de top van het premium-segment? Wordt dit de Toyota Prius voor de nieuwe rijken?

Vragen, vragen. Maar laten we de Fisker eerst eens op zijn merites beoordelen. Daarvoor zijn we immers hier, op de California Speedway in Pomona. Op het handling circuit gaan we kennismaken met Fisker Automotive's eerste voltooide testexemplaar, gebouwd bij Valmet Automotive in het Finse Uusikaupunki. Hier zullen alle voor Europa bestemde Fiskers gebouwd gaan worden en dat belooft veel goeds, aangezien Valmet tot voor kort Porsches bouwde volgens de strenge kwaliteitseisen van Stuttgart. Dat de Karma zowel vanbinnen als van buiten een plaatje is, wisten we al. Maar dat kon ook niet anders, aangezien Fisker in het verleden meesterwerkjes als de Aston Martin DB9 en V8 Vantage ontwierp en, niet te vergeten, de BMW Z8 Roadster. Niet dat de Deen in de tussentijd heeft stilgezeten. In 2005 startte hij Fisker Coachbuild samen met zijn rechterhand Bernhard Koehler, toen hij zijn buik vol had van de trage gang van zaken in Fords designstudio in Orange County. Maar ze bleven in dit deel van Californië, vanwege het mooie weer en het grote aantal potentiële klanten in the Golden State.

Compleet nieuw automerk

De gelimiteerde oplages van de Fisker-creaties op basis van de BMW 6-serie en Mercedes SL vonden grif aftrek, maar de wens om een compleet nieuw automerk

op te richten, bleef. Toen Fisker materiaal in handen kreeg over een afgeblazen project van het Amerikaanse leger, viel alles op zijn plek. 'Agressor' was een Stealth-achtige hybride-elektrische auto van Quantum Technologies Worldwide, maar de Amerikaanse legerleiding wees 'm af. Fisker Automotive werd geboren toen Quantum en Fisker in 2007 de handen ineensloegen. En hoe ze het hebben geflikt, is een raadsel, maar al in januari 2008 konden we op de Detroit Motor Show kennismaken met de Fisker Karma concept-car. Hoewel de Karma enthousiast werd onthaald bij zijn debuut, was er nog wel wat fijnslijperij aan het design nodig. En het leek zeer de vraag of een minuscuul klein bedrijf ooit de degens zou kunnen kruisen met de gevestigde orde in het topsegment.

Maar toen werd alles anders. Opeens moest alles 'eco' en milieuvriendelijk zijn, we -konden niet langer het milieu vernietigen voor onze eigen behoeften en wensen.

Toen vervolgens ook de wereldeconomie als een kaartenhuis in elkaar zakte, was de timing voor Fisker Automotive perfect om haar vernieuwende ideeën op milieugebied om te zetten in realiteit. Eind 2009 ontwaakte Fisker Automotive na een periode van een negen maanden waarin de aarde even leek stil te staan. Eindelijk hadden investeerders weer lust om geld uit te geven, zodat Fisker de beloofde 400 miljoen euro alsnog bijna bij elkaar kreeg, met een enorme lening van het Amerikaanse ministerie van Energie in het vooruitschiet. Het bedrijf balanceerde op de rand van de afgrond, maar toen die lening in september 2009 werd verstrekt, was Fisker getransformeerd van een ogenschijnlijke zeepbel in een bedrijf met een gezond eigen vermogen. De revolutie kon beginnen!

Futuristisch

Ondanks al zijn eco-pretenties biedt het Karma-interieur een warmte en luxe waarvan zijn Duitse concurrenten alleen maar kunnen dromen en het is een orgie van exotisch ogend leer. En elkaar kruisende lijnen. We trappen het rempedaal in en drukken op de startknop. Uiteraard lijkt er in eerste instantie niets te gebeuren, maar het instrumentarium licht fraai op. De meters ogen heerlijk futuristisch, net als het centrale scherm van de boordcomputer, klimaatregeling, radio en navigatie.

De standaard rijmodus is 'Stealth' gedoopt, als eerbetoon aan het doodgeboren -militaire project waaruit de Karma feitelijk is voortgekomen. In deze setting kun

je louter op de elektro-aandrijving 80 kilometer ver komen met snelheden tot 153 km/h. De acceleratie naar 100 km/h vergt in deze ninja-modus 7,9 seconden,

niet slecht aangezien de Karma net als de Porsche Panamera 4S circa 1.850 kilogram weegt. Het exacte gewicht is nog niet bekendgemaakt en zoals elke heer weet, is het ongepast om daarnaar te vragen.

Van de Stealth-setting maakt een soundtrack deel uit die 'Signature Fisker external sound' heet. Het idee erachter is dat de auto in de stad genoeg geluid maakt om fietsers en voetgangers op zijn komst te attenderen. Het is een toepasselijk elektrohouse-achtig muziekje dat geen moeite doet om een verbrandingsmotor te imiteren. De Karma mag zich de eerste volledig elektrisch aangedreven topklasse sedan noemen in het huidige elektrotijdperk. Je zou hem een plug-in elektroauto kunnen noemen, maar net als de Chevrolet Volt en Opel Ampera biedt hij dankzij de additionele verbrandingsmotor een grotere actieradius en daarmee meer mogelijkheden. In tegenstelling tot het eerdergenoemde GM-duo is de Karma echter een volledig elektrisch aangedreven auto, in die zin dat de verbrandingsmotor de wielen nooit direct aandrijft.

Niets te klagen

De 260 pk sterke tweeliter turbomotor met directe inspuiting kennen we uit

diverse Opel-modellen. In de Karma ligt hij midscheeps voorin en drijft hij een generator van 175 kW aan, die op zijn beurt het lithium-ionaccupakket van energie

voorziet. Dit 275 kilogram wegende accupakket voedt tot slot de twee 204 pk sterke elektromotoren die voor en achter het achterdifferentieel zijn geplaatst. Deze

laten hun vermogen op de achteras los, met prestaties tot gevolg die het uiterlijk eer

aan doen. Hoewel de topsnelheid in de gereden 'Sport'-stand met 201 km/h relatief bescheiden is, valt er over een acceleratie van 0 naar 100 km/h in 5,9 seconden niets te klagen. Volgens Fisker is de actieradius in dit geval 483 kilometer. De brandstoftank voor de verbrandings-motor is slechts 36 liter groot, wat een hoop gewicht scheelt. In het meest gunstige geval kun je op één liter benzine 41,7 kilometer ver komen, omdat je de accu's twee of drie keer kunt bijladen voordat je een liter hebt verstookt. Volgens Henrik Fisker zullen de meeste eigenaren 80 procent van de tijd in Stealth-modus rijden. Aangezien de Karma ook in de zuinige setting prima presteert, kan hij daar best eens gelijk in hebben.

Inmiddels hebben we twee Stealth-rondjes afgelegd en de Karma met het overdreven gestileerde stuur door de vele krappe bochten gedirigeerd. En we zijn onder de indruk. Het compleet nieuw ontwikkelde chassis biedt 'n indrukwekkende torsiestijfheid. De besturing zou naar onze smaak nog best iets directer mogen zijn, maar ten opzichte van andere topklasse sedans werkt hij zonder meer uitstekend. Door het volledig uit aluminium opgetrokken onderstel, de enorme wielbasis en de reusachtig grote wielen hadden we niet verwacht dat de Karma lichtvoetig zou rijden, maar het is toch echt zo.

Spelen

Rondom is de Fisker voorzien van een wielophanging van gesmeed aluminium, met dubbele draagarmen en niveauregeling op de achteras. Deze set-up tilt de wegligging naar een plezierig niveau, maar de goede gewichtsverdeling van 47/53 over voor- en achteras draagt daar ook een flinke steen aan bij. Als we af en toe een curbstone meepakken, blijft de Karma onverstoord de ingeslagen koers volgen, de balans is prima voor elkaar. In het grensbereik waaiert de achterkant heel beheerst uit. De grote Goodyear Eagle 1-banden – 255/35 WR22 vóór, 285/35/R22 achter – spelen uiteraard ook een grote rol bij deze indrukwekkende stabiliteit. En wanneer je vol 'gas' op een bocht af komt rijden, kost het dankzij de grote geventileerde Brembo's geen enkele moeite om de snelheid weer van je af te schudden. Wie had dat kunnen denken, we spelen al de hele dag op dit circuit in een elektrisch aangedreven auto en we hebben niets te mekkeren over het bochtgedrag! De Tesla Roadster had al laten zien dat het kan, maar dat is toch een auto van een heel ander kaliber.

De Karma is niet alleen een sportsedan, maar ook een limousine die weet te behagen met een luxe, goed in elkaar stekend interieur. Het voldoet simpelweg aan de eisen in dit segment. In veel opzichten is het moeilijk te geloven dat de Karma van een debuterende, kleinschalige autofabrikant stamt. Hoe goed Audi's MMI en BMW's meest recente iDrive-systeem ook zijn, ze hebben een echte opponent gevonden in het door toeleverancier Visteon ontwikkelde Fisker Command Center. Het touchscreen werkt uitstekend en je wandelt intuïtief door de verschillende menu's heen. De gebruikte materialen ogen exclusief en hoogwaardig. De meest aantrekkelijke uitvoering is de € 111.265 kostende EcoSport die alle luxe snufjes van het 'basismodel' EcoStandard (€ 101.745) meekrijgt plus een interieur dat volledig is bekleed met leer van 'n boerderij in de Schotse Hooglanden, waar de koeien vrij kunnen rondlopen en goed te eten krijgen. De top-of-the-range EcoChic kost € 117.215 en is voorzien van deftig ogend imitatieleer, zodat je als milieuliefhebber helemaal gerust kunt slapen. Het hout op het dashboard is al net zo ecologisch verantwoord, hiervoor worden uitsluitend bomen gebruikt die al op de grond lagen. Het oogt er niet minder hoogwaardig om en het voelt lekker aan.

Oude Daihatsu

Maar deze deftige ambiance slaagt er niet in om een grote misser te verhullen. Hoe kan een fabrikant een vierpersoons limousine maken met een bagageruimte van maar 200 liter? In de praktijk kun je de Karma hierdoor slechts gebruiken voor een lang weekend weg met twee personen, wat de inzetbaarheid flink beperkt. En dit betekent feitelijk dat de Karma voor veel potentiële klanten eerder een aanvulling op hun wagenpark zal zijn dan een vervanger voor hun Mercedes S-klasse, Porsche Panamera, BMW 7-serie of Jaguar XJ.

En dat brengt ons weer terug naar Ponoma. Het eerste dat opvalt, is dat de design-wijzigingen die sinds het debuut in 2008 zijn uitgevoerd, behouden zijn gebleven. Het ging vooral om de voorzijde en de grille, die niet helemaal bij de rest pasten. De Karma leek te veel te 'lachen' naar onze zin. Maar dat is verleden tijd. Jammer dat de deurgrepen niet zijn veranderd, die lijken van een oude Daihatsu te stammen. Voor de rest valt er echter niets te klagen. Hier staat een serieus ogende sportsedan die zelfs naast een Maserati Quattroporte geen gek figuur slaat. Dat is mede te danken aan de geringe hoogte (slechts 1,33 meter) in combinatie met zijn lange wielbasis. Want lang, dát is hij. De Karma is ongeveer net zo groot als een Porsche Panamera of een Jaguar XF, maar de wielbasis is vergelijkbaar met die van een verlengde Jaguar XJ. Dit was noodzakelijk om alle hybride-techniek in de ruimte tussen de

beide assen te kunnen onderbrengen.

Het doet het uiterlijk goed, wat zeker ook voor de enorme wielen geldt. Ze zijn liefst 22 inch groot, wat ervoor zorgt dat de Karma nog altijd als een concept-car oogt. Wielen van dit formaat lijken zelfs onder een SUV buitensporig, laat staan onder een auto die nauwelijks hoger is dan een Porsche 911.

Geen optie

Als we aan Fisker voorleggen dat 20 inch wielen wellicht voor een beter rijcomfort zouden zorgen, blijkt dat geen optie te zijn. "Als we kleiner dan 21 inch zouden doen, zou het middelste gedeelte van de stuur-inrichting gevaarlijk dicht bij de grond komen", zo stelt hij. En een snelle blik onder de auto laat zien dat dit inderdaad zo is. En misschien is het maar goed ook, want wielen die kleiner zijn dan 20 inch zouden op de Karma net als op een Porsche Panamera ogen als 14-inchwielen onder

een Volkswagen Golf.

En er valt meer te mopperen. Hoe je het ook wendt of keert, de Karma wordt voortgestuwd door een viercilinder. Als je de Sport-modus inschakelt met de linkerschakelflipper, komt de tweeliter turbomotor tot leven en wordt het klankbeeld binnenin aangevuld met bas- en bariton-klanken. Op lagere snelheid is dat nog niet zo'n probleem. Maar als we het gaspedaal diep intrappen om de beloofde extra boost van de Sport-stand te krijgen, is de vierpitter veel te prominent aanwezig. En hij maakt ook nog eens een naar geluid. Bij vol gas accelereren maakt de Ecotec-motor geluiden die beslist niet passen bij een auto van dik € 100.000. "We kennen het probleem, we hebben een nieuw type uitlaatdemper besteld dat dit probleem oplost", belooft Fiskers COO Koehler ons. Laten we het hopen!

Want afgezien van deze schoonheidsfoutjes is de Fisker Karma namelijk een absolute droomauto voor mensen die iets ánders willen zonder daarvoor concessies te moeten doen. Voor een eerste model van een startende onderneming rijdt de Karma indrukwekkend goed. In een tijd waarin alles om het milieu lijkt te draaien, biedt de Fisker een perfect alibi. Deze auto wordt een succes, dat kan niet missen. Er zijn al 3.000 voorbestellingen en in mei worden de eerste auto's afgeleverd. De maximale productiecapaciteit van 1.500 auto's per maand wordt volgens het merk in oktober gerealiseerd, om vanaf 2012 15.000 auto's per jaar te gaan bouwen. Het blijft overigens niet bij één model, de sedan krijgt gezelschap van de tweedeurs cabriolet Karma S en een derde variant, die in september op de IAA in Frankfurt worden onthuld. Ook in het topsegment is de elektrorevolutie dus begonnen.