Is VinFast een automerk om in de gaten te houden?

De automobielindustrie is nog geen anderhalve eeuw oud. Gedurende die jaren was de opstanding van een nieuw merk iets uitzonderlijks. Met de opkomst van nieuwe economieën in combinatie met de energietransitie, de grootste revolutie in de autowereld tot nu toe, schieten ze tegenwoordig echter als paddenstoelen uit de grond. Veel debutanten staan vanuit het schijnbare niets ineens op een beurs met een karrenvracht aan modellen, ambities en beloften, om niet zelden daarna weer in de vergetelheid te verdwijnen. Sommige weten daadwerkelijk een beginnetje, of soms zelfs indruk te maken. Veel van die nieuwkomers komen uit China, een land waarvoor we – als het op auto’s aankwam – nog niet zo gek lang geleden onze neus ophaalden.

Scepsis

In dat kader bezien verdient VinFast een gezonde dosis scepsis. Allereerst omdat het, anders dan de meeste nieuwe merken, geen deel uitmaakt van een groter automerk, anderzijds omdat het afkomstig is uit Vietnam, een land dat nu niet bepaald bekend staat om zijn vooruitstrevende industrie, laat staan automobielproductie. Desondanks lijkt het gesternte gunstig voor VinFast, de automobielfabrikant die drie jaar geleden nog nooit één auto had gebouwd. Het merk verschijnt als een duveltje uit een doosje en dat klinkt te mooi om waar te zijn. Reden genoeg om af te reizen naar het verre Vietnam om te kijken of die mooie verhalen kloppen.

Noedels voor Oekraïne

Het verhaal begint in 1993, wanneer de  Vietnamees Pham Nath Vuong na twintig jaar studie en werken in Europa begint met de verkoop van gedehydrateerd voedsel in – of all places – Oekraïne (des te bijzonderder is het dat we in Vietnam nog hier en daar de Russische driekleur naast de Vietnamese vlag zien wapperen). De zaken hebben de wind in de rug en zeven jaar later, kort na de eeuwwisseling, besluit hij om terug te keren naar zijn vaderland, waar hij zijn vergaarde vermogen en zijn handelstalenten wil in­zetten om het leven van de Vietnamezen beter te maken.

Vinfast

Bezwaard verleden

Vietnam is een land met een bezwaard recent verleden. Twintig jaar lang was het opgedeeld in een communistisch Noorden en een westers gezind Zuiden, met als gevolg een bittere, bloedige oorlog. Toen het stof was neergedaald, was Vietnam herenigd in een communistische eenpartijstaat, die kort daarna buurland Cambodja binnenviel. Hoewel de communistische staatsvorm tot op heden standhoudt, zijn de betrekkingen met het westen inmiddels behoorlijk versoepeld en neemt de welvaart snel toe. Vingroup, het bedrijf van Pham Nath Vuong, claimt een aanzienlijk deel van de credits in die groei. ‘Create a better life for people’ is het credo van Vingroup, maar hier zit niet alleen altruïsme achter: opmerkelijk genoeg voor een communistisch land heeft Vietnam met Vingroup het grootste particuliere bedrijf in de regio in huis, waarvan de topman 7,5 miljard dollar waard is, goed voor plek 344 op de Forbes-ranglijst van miljardairs wereldwijd.

Woonkazernes

Voordat we ons verder verdiepen in de automobieltak: Vingroup bestaat uit negen zuilen, elk geleid door een CEO. Dat zijn uitsluitend vrouwen, want Pham Nath Vuong is ervan overtuigd dat vrouwen het beter doen aan de top. Een greep uit die zuilen: vastgoed, gezondheidszorg, onderwijs, toerisme, technologie en industrie (waar VinFast weer onder valt). Hoe diep Vingroup in de Vietnamese samenleving zit verankerd, wordt ons algauw duidelijk tijdens een bezoek aan een in enkele jaren uit het niets opgebouwde forensenstad ten oosten van de hoofdstad Hanoi, bedoeld om de woningnood in Hanoi te verlichten. Inmiddels staan daar behalve wat duurdere villa’s dertig woontorens, waar nu al ruim dertigduizend mensen wonen, wat er op termijn meer dan honderdduizend moeten worden. “Plattenbau”, fluistert een Duitse collega-journalist mij grijnzend toe terwijl we er voorbij rijden, verwijzend naar de grauwe woonkazernes uit de DDR-tijd. Wie naar Vincity wil, rijdt daar in zijn VinFast heen of pakt de Vinbus. Studeren doe je aan de Vinuniversity, op zaterdag ga je funshoppen in de Vinmall en je boodschappen haal je bij de Vinmart. Als je daarvan na een tijdje wat vinnig wordt, ga je er gewoon even lekker tussenuit in een van de veertig vakantieparken van Vinpearl. Mocht je daar iets verkeerds eten, dan kun je altijd terecht in een ziekenhuis van Vinmed.

James Bond-achtig

Toegegeven, Vincity is mooi opgezet rond een kunstmatig meer met stranden en horeca, maar de intimiderend hoge, betonnen universiteitsgebouwen lijken zo uit de koker van Albert Speer te komen en het idee dat één man op zoveel plekken de helmstok in handen heeft, doet naar onze westerse maatstaven wat griezelig, bijna James Bond-achtig aan. Onwillekeurig dringt zich het beeld op van een ijskoud grijnzende schurk met een lang­harige raskat op schoot en des te verrassender is dan ook de bescheiden, wat schuchtere man die we later te spreken krijgen. Dat op zich is al bijzonder, want Pham Nath Vuong treedt zelden naar buiten. Wij mochten hem vragen stellen (niet voordat we een – door Vinmed uitgevoerde – PCR-test onder­gingen) en dat bijzondere interview lees je binnenkort in AutoWeek.

BMW 5-serie

Dat bij een welvarend Vietnamees volk ook een eigen automerk hoort, kwam enkele jaren geleden bij Pham Nath Vuong op en – geheel volgens zijn gewoonte – voegde hij de daad bij het woord. Wie op de laatste beurs van Parijs ook oog had voor de niche-exposanten zal zich wellicht de grote sedan en SUV herinneren die VinFast had gebaseerd op de vorige BMW 5-serie en de X5. VinFast was realistisch genoeg om te snappen dat die in Europa geen kans maakten, maar wilde met de aanwezigheid in Parijs de komst van het merk aankondigen. In Vietnam zijn beide modellen inmiddels een vertrouwd gezicht op de wegen, samen met het op de Opel Karl gebaseerde, kleine broertje Fadil. Desondanks zijn deze modellen alweer bijna aan het einde van hun levenscyclus, want ze waren vooral bedoeld om het kunstje onder de knie te krijgen.

Vanaf nu elektrisch

Vanaf nu zijn alle nieuwe modellen volledig elektrisch en dat begon afgelopen december, toen de eerste exemplaren van de VF e34 (een compacte cross-over, formaat Captur) naar de klanten gingen. Hoe blij die eerste eigenaren met hun VF e34 zijn, wil VinFast ons bewijzen door ons mee te nemen naar de VinFast Caravan, een rit van 100 km met de 100 eerste exemplaren. De aftrap daarvan is in de vorm van een ceremonie die qua megalomanie en nationalistisch vertoon weinig onderdoet voor een militaire parade in het Sovjet-tijdperk.

Te snel

Toegegeven, we doen er soms wat lacherig over, maar dat lachen vergaat je al snel wanneer je de fabriek van Vinfast betreedt. Hij draait pas sinds juni 2019 en werd in slechts 21 maanden uit de grond gestampt. Wie nu op Google Maps de satellietbeelden bekijkt, ziet alleen de eerste hallen nog in aanbouw. Gaat dat allemaal niet wat té snel? Voormalig Opel-topman Michael Lohscheller, die vorig jaar zomer CEO van VinFast werd, hield het na een jaar alweer voor gezien. De officiële lezing was ‘persoonlijke redenen’, maar naar verluidt vond hij het tempo in Vietnam te hoog en had hij moeite met de bedrijfscultuur daar. Zijn plek is inmiddels ingenomen door een vrouw, Vingroups vicevoorzitter Le Thi Thu Thuy.

Europese design director

Dat niet elke Europeaan moeite heeft met de cultuur bij VinFast blijkt uit een gesprek dat we hebben met design director David Lyon. Hij is er vanaf het allerprilste begin bij. Wat dreef hem tot de sprong in het diepe die zo’n nieuw merk is? “Het was geen moeilijke beslissing. Voor een ontwerper zijn een nieuw merk, nieuwe kansen en een blanco vel papier heel verlokkelijk, bij VinFast in het bijzonder. Het is een platte organisatie met een start­up-mentaliteit in alles wat iedereen doet. Ik voel echt mijn eigen bijdrage aan het geheel, veel meer dan ik het bij een ander merk zou kunnen. Bij VinFast komt een hoop expertise samen met mensen die kunnen doen wat ze goed achten, ongehinderd door de bureaucratie waaronder de meeste merken tegenwoordig gebukt gaan.”

Familiegezicht zonder grille

Lyon ontwierp feitelijk niet alleen auto’s, maar ook een nieuw familiegezicht: “Toen we de eerste modellen tekenden, wat nog auto’s met verbrandingsmotor waren, wisten we al dat we op zo kort mogelijke termijn alleen nog elektrische auto’s zouden doen. Daarom hebben we geen moment ons hoofd gebroken over een kenmerkende grille. Het eigen gezicht moest echt door de verlichting worden bepaald. Grilles verdwijnen, maar auto’s zullen altijd verlichting hebben. Daarom schenkt het mij veel voldoening als ik in Hanoi ’s nachts op nog grote afstand aan de koplampen alleen al zie dat er een VinFast aankomt. Veel fabrikanten worstelen met die transitie, omdat hun grille onlosmakelijk met het familie­gezicht is verbonden.”

VinFast VF 8

Hulp Pininfarina

Voor de VF8 en VF9 heeft VinFast de hulp van Pininfarina ingeschakeld, maar dat wordt geen wet van Meden en Perzen, vertelt Lyon: “Wij halen de nodige expertise overal vandaan. In New York hebben we onlangs de VF7 onthuld, die is getekend door Torino Design. Onze elektrische bussen worden door onze gespecialiseerde studio in Turkije ontworpen. Je hoeft niet overal expert in te zijn, je moeten weten waar je expertise kunt inkopen. Mijn taak is ervoor te zorgen dat het resultaat VinFast is en het merk-dna heeft.” Toch zijn de VF8 en VF9 zeer verschillende auto’s om te zien, maar, verklaart Lyon: “Ik zie in de designwereld twee stromingen. Bij de ene hanteren ze één ontwerp en maken daar grotere en kleinere varianten op. Dat is prima, maar persoonlijk vind ik dat een gebrek aan creativiteit. Meerdere modellen van één merk zijn familie. Jij hebt misschien overeenkomsten met je zus, maar je lijkt niet op haar. Als wij een bepaald segment betreden, proberen we te begrijpen wat de kopers in dat segment zoeken. Dan heb je niets aan hetzelfde recept van worstjes in verschillende lengtes. De VF9 is een full-size SUV die vooral in de Verenigde Staten zal scoren. Zijn taak is om mensen die nu nog grote SUV’s met verbrandingsmotor rijden de energietransitie in te trekken. Maar als hij er uitziet als een drilpudding, gaat dat niet lukken. Het is trouwens leuk om er zo’n dikke, truck-achtige auto van te maken. De VF8 heeft maar twee zitrijen, waardoor die rechte daklijn achter niet nodig is. Daardoor kan hij er zachter, meer Europees uitzien. Hij schreeuwt het niet uit een gezinsauto te zijn. Ondertussen zitten er genoeg elementen op beide modellen waaraan je ziet dat ze tot dezelfde familie behoren. Daarmee doel ik op onze lichtunits en het V-logo.”

ICE-rijders in de BEV

“Als je met één model begint en alles wat volgt daarop baseert, kom je uit bij een auto die er nieuw al oud uitziet”, vervolgt Lyon. “Misschien dat voor Volkswagen zoiets werkt – prima, ik ben blij voor ze – maar wij willen dat elk model waaraan we beginnen zo nieuw en fris is als we maar kunnen bereiken. Wij blijven doorontwikkelen en innoveren, waarbij we het design steeds dramatischer maken naarmate mensen aan ons merk gewend raken. Deze modellen moeten ICE-rijders in de BEV krijgen, maar die mensen willen nog wel een vertrouwde SUV, niet een of ander druppelvormig ruimteschip. In landen als Nederland hebben veel mensen die overstap al gemaakt, dus daar mag een EV al wat gewaagder ogen in plaats van keurig in een segment passen. Dat doet onze VF7.” Vietnam is een heel ander land met een andere cultuur en smaak. De vraag is dan natuurlijk of VinFast auto’s kan maken die zowel daar als bij ons in de smaak vallen. Lyon heeft daar alle vertrouwen in. “Met ieder nieuw model definiëren we eerst heel strak welke klanten we willen bereiken.

Een Vietnamees wil zich laten rijden

En ja, er zijn zeker regionale verschillen. Vietnamese eigenaren van een VF9, bijvoorbeeld, zullen vooral achterin zitten en zich laten chaufferen. Amerikaanse kopers zitten achter het stuur met hun kinderen achterin. Dat kunnen wij faciliteren. Amerikaanse kinderen krijgen van ons een riante stoel achterin. Standaard is de tweede zitrij een bank, maar we bieden ook captains chairs met console, inductielader en andere luxe. Dat was vooral ingegeven door de Vietnamese markt, maar we gaan er ook in de Verenigde Staten klanten voor vinden. Heb je het over exterieurdesign en uit­straling, dan geloof ik dat er wereldwijde trends zijn. Mensen vinden op gevoel iets mooi of juist niet, alleen kan een designer het ook duiden. Negen van de tien keren is het proportie. Dan ziet het er niet wegwaardig uit, te veel overhang, te korte wielbasis, te kleine wielen, te hoge daklijn. Dat geldt overal ter wereld. Als je die zaken voor elkaar hebt, kun je gewaagder te werk gaan met de rest.”

Vinfast

Fabriek in Duitsland

Zoals we al eerder in dit artikel zeiden, zijn de internationale expansieplannen van VinFast op zijn zachtst gezegd ambitieus, maar ook hier is het boter bij de vis. VinFast beoogt een fabriek in Duitsland. Nu is dat nog maar een plan, maar met de Amerikaanse staat North Carolina is onlangs een intentieverklaring getekend voor een fabriek in de Verenigde Staten. Het complex moet 800 hectare beslaan en er moeten elektrische bussen, accu’s en auto’s (VF8 en VF9) worden geproduceerd. De bouw moet dit jaar beginnen, gaat twee miljard dollar kosten en duizenden banen opleveren, zo belooft VinFast. In 2024 rollen dan de eerste auto’s uit de fabriek, om te beginnen 150.000 stuks per jaar.

Tien dealers in Nederland, acculease

Voor Europa begint VinFast zijn avontuur in Frankrijk, Duitsland en Nederland. In ons land bereidt VinFast tien dealers voor, allemaal in eigen hand. Voor de accu’s komt er een leaseconstructie zoals we die eerder zagen bij Renault. Daar was dat geen succes, maar – zo zeggen ze bij VinFast – de tijden zijn veranderd. Na de VF8 en VF9 is het tijd voor de VF7, een model in het C-segment dat onlangs op de New York Motor Show werd gepresenteerd. Daarna wordt het gamma aan de onderkant gecomplementeerd met de VF6 in het B- en de VF5 in het A-segment. En dan staat er een hele line-up van een merk waarvan we tot voor kort nog nooit hadden gehoord. Of dat gaat lukken? De tijd zal het leren. Gauw genoeg, als VinFast dit tempo erin weet te houden. Nomen est omen.