Remkes: verlaag snelheidslimiet in strijd tegen stikstof

Door een 'substantiële verlaging' op een groot deel van het wegennet door te voeren, kan de overheid de ‘stikstofdeken’ verminderen, schrijft het Adviescollege Stikstofproblematiek in een eerste rapport. Remkes overhandigde het woensdagmiddag aan minister Carola Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit). Een deel ervan lekte al eerder uit.

"Van de bouw tot het verkeer en van veehouderijen tot de industrie: overal waar stikstofuitstoot plaatsvindt, moet de uitstoot omlaag", schrijft het Adviescollege Stikstofproblematiek. Nederland ontkomt er niet aan om zo snel mogelijk "drastische maatregelen" te nemen. De uitstoot is nu zo hoog dat die schadelijk is voor de natuur en de volksgezondheid.

Remkes noemt voor de wegen geen vaste snelheidslimiet. Per weg of per gebied moet de overheid bekijken wat het effect van een snelheidsverlaging is voor beschermde Natura 2000-gebieden.

Ook voor de veehouderij ziet de commissie de oplossing in gerichte maatregelen en niet in een algemene inkrimping van de veestapel. Het is volgens de opstellers beter om maatregelen te richten op bedrijven die in de buurt van natuurgebieden liggen en bijvoorbeeld op veehouderijen met verouderde stallen.

Verder adviseert de commissie de overheid om plannen voor natuurherstel in beschermde Natura 2000-gebieden sneller uit te voeren. Daarvoor moeten het rijk en de provincies zo nodig meer geld vrijmaken.

De industrie en de bouw moeten net zo goed meewerken en onder meer door innovatieve technieken minder stikstof gaan uitstoten. De commissie vindt dat provincies op korte termijn in beeld moeten brengen welke industriële bedrijven een negatieve invloed hebben.

Stikstof is een heet hangijzer sinds de Raad van State in mei bepaalde dat het systeem waarmee de overheid de uitstoot reguleerde in strijd is met de natuurwetgeving. Sindsdien ligt de vergunningverlening voor projecten die leiden tot stikstofuitstoot vrijwel stil. Het gaat om duizenden projecten, van het uitbreiden van veehouderijbedrijven tot het verbreden van snelwegen.

De linkse partijen zijn verheugd over het stikstofbesluit. "Het lijkt wel of Remkes de verkiezingsprogramma’s van de afgelopen 25 jaar van GroenLinks voorleest", twittert Kamerlid Laura Bromet.

Politiek leider Jesse Klaver van GroenLinks spreekt van een "revolutionair advies", dat het kabinet snel moet uitvoeren. "Breng de maximumsnelheid omlaag en verklein de veestapel. We moeten de natuur herstellen. Het kabinet heeft geen enkele reden meer om te wachten. Het is tijd voor actie."

De PvdA vindt het belangrijk dat er een oplossing komt voor het stikstofprobleem en zegt het advies van de commissie Remkes goed te gaan bestuderen. "Op het eerste gezicht bevat het goede eerste stappen, maar ook nog veel knelpunten", aldus Kamerlid William Moorlag. "Het kabinet moet vol aan de bak."

Volgens SP'er Frank Futselaar oordeelt de commissie-Remkes "echt snoeihard" over het stikstofbeleid van de overheid tot nu toe. "Actie is nu noodzakelijk", vindt ook hij, met name bij de sanering van veehouderijbedrijven rond kwetsbare natuurgebieden.

De SGP daarentegen vindt dat de commissie te veel de nadruk legt op de landbouw. "Steeds worden de boeren neergezet als grote boosdoeners", zegt Kamerlid Roelof Bisschop. "Natuurlijk moet óók de landbouw zijn steentje bijdragen aan een schonere lucht, maar als bijvoorbeeld het vliegverkeer helemaal buiten schot blijft, is dat oneerlijk en onrechtvaardig."

De PVV vindt het onbegrijpelijk dat Remkes niet heeft geadviseerd de stikstofregels te versoepelen. "In plaats van met noodwetgeving te komen adviseert Remkes nu om de veehouderij te saneren, de maximumsnelheid op wegen te verlagen en het onmogelijk te maken om normaal te bouwen. Nederland wordt verder op slot gezet", concludeert PVV-leider Geert Wilders.

Coalitiepartij CDA sluit noodwetgeving niet uit om het teveel aan stikstof aan te pakken. "We moeten alles doen wat nodig is om ervoor te zorgen dat de bouw van woningen en andere stilgevallen projecten kan worden hervat en boeren en hun gezinnen duidelijkheid en perspectief krijgen voor de toekomst van hun bedrijf", vindt CDA-Kamerlid Jaco Geurts in een reactie op het rapport-Remkes.

Het CDA ziet een aantal goede bouwstenen in het advies: regionaal maatwerk en een bijdrage van alle relevante economische sectoren. "Met een pakket aan verstandige en slimme maatregelen kunnen we ervoor zorgen dat Nederland niet op slot gaat. Dat is de opdracht aan het kabinet."

Voor de VVD staat voorop dat "we keuzes maken die bewezen effectief zijn én niet onevenredig hard landen in één sector", benadrukt Kamerlid Mark Harbers van de grootste regeringspartij. "Alleen zo kunnen we de vergunningverlening weer op gang brengen en onszelf een weg uit het woningtekort bouwen."

Coalitiepartner D66 spreekt over een kraakhelder rapport. Volgens fractieleider Rob Jetten kunnen we geen dag langer wachten met de aanpak van de stikstofcrisis. "Wij willen onze kostbare natuur beschermen én huizen blijven bouwen voor mensen die nu geen betaalbare woning kunnen vinden, maar dan moeten we wel scherpe keuzes maken. Remkes heeft een palet voorgeschoteld, waaronder de gerichte inkrimping van de veestapel. Nu is de politiek aan zet."

De kleinste regeringspartij ChristenUnie vindt dat het rapport aanspoort "om duidelijke keuzes te maken als we onze natuur willen behouden - en dat willen we", zegt Kamerlid Carla Dik-Faber. "Daarbij is er veel achterstallig onderhoud: we moeten werken aan herstel van beschadigde natuur en rond onze natuurgebieden zoeken naar een nieuwe balans."

Het kabinet en andere overheden zijn aan zet en moeten snel keuzes maken om de impasse te doorbreken die is ontstaan door de stikstofuitspraak, zegt landbouwminister Carola Schouten.

Dat moet met "spoed en urgentie" gebeuren, hoewel het geen gemakkelijke keuzes zullen zijn, aldus de bewindsvrouw in reactie op het advies van de commissie onder leiding van oud-VVD-minister Johan Remkes over kortetermijnoplossingen voor het stikstofprobleem. De Raad van State oordeelde eerder dit jaar dat het huidige stikstofbeleid te weinig bescherming biedt aan natuurgebieden.

Dat de commissie al na twee maanden met een eerste advies kon komen, is volgens Schouten cruciaal. "Snelheid is belangrijk. Sinds de stikstofuitspraak van het kabinet is meer en meer duidelijk geworden hoe groot de impact hiervan is."

Milieudefensie stelt dat gewone mensen en kleine bedrijven last zullen blijven houden van de gevolgen van het stikstofprobleem als het kabinet vasthoudt aan "politieke totempalen zoals 130 rijden en groei van het vliegverkeer".

De milieuorganisatie pleit voor een aantal ingrijpende besluiten om de uitstoot van stikstof te verminderen: de maximumsnelheid op de snelweg moet volgens Milieudefensie naar 100 kilometer per uur worden teruggebracht. De veestapel moet kleiner "met fatsoenlijke compensatie voor boeren" en Lelystad Airport moet van de baan, vindt de organisatie. "Zodat de natuur kan herstellen en er weer ruimte komt om huizen te bouwen."

Brancheorganisatie RAI Vereniging is niet overtuigd van het nut van een lagere maximumsnelheid, mede doordat de maatregel vooralsnog uitsluitend wordt onderbouwd met grafieken over emissies. "En emissies gaan over meer dan alleen stikstofoxiden. Ze gaan ook over CO2 en fijnstof. Wij willen eerst exact weten wat het effect is op de stikstofdepositie", aldus RAI Vereniging.

De organisatie meent dat maatregelen ook uit te leggen moeten zijn aan burgers. "Als wij nu kiezen voor een jojo-beleid met maximumsnelheden en achteraf blijkt dat de maatregel niet voldoende was, verliest de burger het vertrouwen in de politiek. Bovendien gaan we in de nabije toekomst allemaal elektrisch rijden, dus nul uitstoot, en kunnen we alle verkeersborden weer gaan vervangen."

Wat maakt een lagere snelheid nu werkelijk uit? Dat zochten we enkele jaren geleden al uit.