40 jaar Chrysler 'Minivans': uitvinder én volhouder

Is Chrysler de uitvinder van de MPV? Dat hangt maar net van je definitie af. Volkswagens T1 heeft immers ook best wat ruimtewagen-trekjes, net als de Fiat 600 Multipla en de Honda Civic Shuttle, Nissan Prairie en Mitsubishi Space Wagon. Toch wordt breed geaccepteerd dat de ‘minivans’ van Chrysler en de Renault Espace een keerpunt waren op dit gebied, auto’s die anders waren dan alle anderen. En de allereerste in die categorie was de Chrysler, waarvan het eerste exemplaar op 2 oktober 1983 van de band liep bij Windsor Assembly, aan de overkant van het water en daarmee net ten zuidoosten (!) van Chryslers ‘hometown’ Detroit.

Renault en AMC

De ruimtewagens van Chrysler en Renault worden vaak in één adem genoemd, omdat het immer de ultieme concurrenten zijn. Toch is er nog een andere link tussen de twee, namelijk een soort verre familieband. Renault was begin jaren 80 nog eigenaar van AMC (American Motors Corporation), het merk dat ons onder meer de AMC Pacer bracht. Dat merk werd in 1987 overgenomen door … Chrysler, dat als onderdeel van die deal ook de Renault 21 exporteerde naar de VS, om hem daar aan de man te brengen als de Eagle Medallion.

Dit verhaal wordt echter nog saillanter. De eerste Renault Espace was ontwikkeld door Matra, dat nog decennialang verantwoordelijk zou blijven voor de bouw van Espaces. Matra was onderdeel van een enorme reeks Franse en Britse merken die vanaf 1967 werden samengevoegd in een Europese divisie van Chrysler. Dit Chrysler Europe werd in 1978 verkocht aan PSA Peugeot Citroën, maar dat bliefde Matra niet en verkocht het, inclusief de ontwerpen en plannen voor wat later de Espace zou worden, aan Renault.

Lee Iacocca

Aan de overkant van de oceaan voltrok zich een soortgelijk scenario. De eerste schetsen voor wat later de Voyager zou worden, werden niet bij Chrysler, maar bij Ford op papier gezet. De legendarische topman Lee Iacocca maakte in 1978 de overstap van Ford naar Chrysler en nam, je raadt het al, de plannen voor het nieuwe familievoertuig mee.

Hoe moest dat voertuig er precies uitzien? Het idee was dat deze auto de beste eigenschappen van een personenauto en een echt busje in zich zou verenigen. Hij moest dus wel de hoogte, de ruimte en het praktisch gebruiksgemak van een busje bieden, maar dan gecombineerd met de stilte, het comfort en de luxe van een sedan of stationwagen. Bovendien moest de Minivan -de naam zegt het al – iets kleiner worden dan een reguliere ‘van’, zodat hij in tegenstelling tot zo’n busje in een normale garage paste. Dat was belangrijk, want de minivan moest en zou de stationwagon gaan vervangen als de ‘vehicle of choice’ voor Amerikaanse gezinnen.

Generatie 1: hoekig, comfortabel en ruim. Hier als Plymouth Voyager.

Minivan vs. MPV

Die naam ‘minivan’ is belangrijk, want ‘MPV’ kennen ze in de VS niet. Dat is niet het enige grote verschil tussen beide werelddelen als het om deze ‘personenbusjes’ gaat. In Europa kennen we de ruimteauto van Chrysler als de Chrysler Voyager, maar zo heeft hij in de VS tot 2001 nooit geheten. De eerste minivan van Chrysler was een Plymouth Voyager, die naast zustermodel Dodge Caravan werd gevoerd. Pas in het laatste jaar van deze eerste, vierkante generatie was er een versie van Chrysler zelf, de Chrysler Town & Country. Deze Town & Country was luxer dan de rest en altijd ‘lang’, terwijl Dodge en Plymouth vanaf 1987 de keuze boden tussen reguliere versies en langere ‘Grand’-variaties.

Generatie 2 (1991-1995), als Chrysler Town & Country.

Het schuiven met namen zou altijd een thema blijven bij deze modelreeks, en we zouden ook niet anders durven te verwachten van de Amerikanen. Generatie twee (1991) leek in veel opzichten sterk op het oermodel, maar vanaf 1995 werd alles anders. Afgeronder, vooral met een koets die door die wollige vormen helemaal klaar was voor de eeuwwisseling. Generatie vier diende zich direct daarna aan, en pas dit model zou in de VS voor het eerst als ‘Chrysler Voyager’ door het leven gaan. Na het verdwijnen van het merk Plymouth in 2001 werd de Plymouth Voyager nog even doorverkocht als Chrysler Voyager, als een kort en relatief kaal alternatief voor de duurdere, luxere en langere Town&Country. Deze generatie van de Chrysler/Dodge introduceerde het ‘Stow&Go’-stoelensysteem waarmee Chrysler inmiddels beroemd is geworden. Dit betekent dat alle stoelen, doorgaans in een 2-2-3-zevenzitsconfiguratie, naadloos ín de vloer kunnen worden geklapt. Het resultaat: een enorm open laadruim, zonder dat er (zoals in de meeste Europese alternatieven) met zware stoelen hoeft te worden gesleept.

De eerste vijf generaties: van hoekig (1 & 2) naar afgerond (3 & 4) en weer terug naar hoekig (5, uiterst rechts).

Volkswagen en Lancia

Ziet u door de namen het bos niet meer? Ga er dan nog maar even goed voor zitten, want generatie vijf maakte het bonter dan ooit. Met deze editie keerde Chrysler terug naar het vierkante design van de oer-generaties, zij het uiteraard in een nieuwe, moderne vorm. De oorspronkelijke, ‘korte’ carrosserievariant werd losgelaten en de auto was er nog in slechts één, 5,14 meter lange uitvoering. Vergis je niet: daarmee was er nog steeds meer dan genoeg variatie. Behalve als Dodge Grand Caravan, Chrysler Town & Country en Chrysler Grand Voyager (Europa), verschenen er ditmaal ook varianten met minder voor de hand liggende namen. Wat dacht je van de Lancia Voyager, die vanaf 2011 in Europa de Chrysler Grand Voyager verving toen dat merk besloot het hier voor gezien te houden? Misschien nog wel vreemder is de Volkswagen Routan. Jawel: een Volkswagen op Chrysler-basis! De Routan was een Grand Caravan met een duidelijk andere voor- en achterkant, maar kon zijn Amerikaanse basis evengoed nauwelijks verhullen. Wie niet gelooft dat de Europese en de Amerikaanse kijk op de MPV/minivan in de loop der jaren wat uit elkaar is gegroeid, moet deze auto maar eens goed bestuderen. Heus, dit is heel wat anders dan een Sharan! De Routan werd nooit in Europa gevoerd en hield het in Noord-Amerika na één generatie voor gezien.

De Chrysler Pacifica in zijn meest actuele, gefacelifte vorm.

Ingehaald door de SUV

Tijdens de levensloop van de vijfde generatie was ook bij Chrysler allang duidelijk dat niet de minivan, maar de SUV inmiddels de 'prefered supplier' van vervoer voor Amerikaanse gezinnen was geworden. Wie weleens in de VS komt, weet dat de rol van de luxe personenbus nog lang niet is uitgespeeld. ‘Oude’ Grand Caravans en Town & Country’s staan er nog op iedere straathoek, net als de nieuwste generatie van deze reeks. Dat model verscheen in 2016 en doet alles anders dan voorheen. Hij is er bijvoorbeeld nooit als Dodge geweest, want die ‘budgetdivisie’ hield het bij de bekende Grand Caravan. Verder heette de zesde generatie nooit Town & Country, maar was het vanaf het begin de Chrysler Pacifica. Toch is deze auto, die er ook als plug-inhybride is, in alles een onvervalste Chrysler-minivan. Enorm groot, enorm ruim, enorm luxe en natuurlijk met ‘Stow & Go’ en tal van andere handigheidjes die dit tot de ultieme gezinsbak maken. Sinds 2019 is dezelfde auto er ook weer als Chrysler Voyager, als opvolger voor de Dodge Grand Caravan die het in 2020 voor gezien hield. De markt voor deze voertuigen is niet meer wat het geweest is, maar toch zijn de ruimtereuzen van Chrysler  niet meer weg te denken uit het Amerikaanse autolandschap.