Fisker Karma EcoSport (2012) #2

autoreview

6 februari 2019 om 18:12

Uitvoering	Karma EcoSport
Versnellingen	1, Automaat
Bouwjaar	2012
Jaar van aanschaf	2017
KM-stand bij aanschaf	46.131 km
KM-stand laatst	155.000 km

Rijden in een Aston voor de prijs van een Golf

96.000 km
6 februari 2019

Inleiding
Sinds 2013 rijd ik elektrisch, begonnen met een Th!nk City en in 2014 is hier een Renault Fluence Z.E. bijgekomen. Beide auto’s heb ik als particulier tweede hands gekocht voor rond de € 10k. De Th!nk had 12k km op de teller en de Fluence 3k km. Gezien de nieuwprijs van beide auto’s een koopje als je het mij vraagt. De Fluence gebruikte ik voornamelijk voor woon-werk verkeer, in totaal ca. 90 km per dag, dat in de zomer geen probleem was, maar in de winter op zeer koude dagen net gehaald kon worden met de 22kWh accu door op de terugweg i.p.v. 100 km/u terug te gaan naar 80-90 km/u. Ik laadde de auto’s thuis op middels een gewoon 220V stopcontact. Op deze manier reed ik, tesamen met de € 0 MRB, bijna gratis en heb ik flink verdiend aan mijn kilometervergoeding van 19ct/km. U weet, de kleintjes tellen op en in feite kan ik met de kilometervergoeding heel het jaar autorijden en tevens mijn huis warm stoken. Kortom op deze manier hield ik heel wat geld over per jaar. Gaandeweg ervoer ik dat groen doen, in feite in de praktijk energie besparen is, en dus geld oplevert. Waarom doen niet meer mensen dit?

Waarom een Fisker aanschaffen?
Mijn werkgever veranderde en ik zou regelmatig in totaal ca. 200 km op een dag gaan rijden voor woon-werk. Auto rijden vind ik, in tegenstelling tot de meeste lezers schat ik in, een zeer nutteloze tijdsbesteding en ik beleef er derhalve ook geen plezier aan. Het is min of meer een noodzakelijk kwaad, maar doorgaans toch tijd efficiënter dan het openbaar vervoer. Om het leed enigszins te verzachten en autorijden plezieriger te maken overwoog ik dan ook een luxe auto te rijden. Mijn voorkeur ging uit naar een Tesla Model S, echter in 2017 was de tweede hands prijs ten minste € 60k incl BTW, wat ik niet zomaar op de plank had liggen. Als EV geïnteresseerde wist ik, in tegenstelling tot menigeen heb ik later ervaren, van het bestaan van de Fisker Karma. Op dat moment kwamen meerdere Fiskers uit de lease, waarbij het aantal kilometers op de teller regelmatig beduidend lager was dan de gemiddelde Tesla op dat moment. Ook de prijs was beduidend lager. Met 46k km op de teller en € 20k goedkoper dan een tweede hands Tesla werd een Fisker voor mij toch wel interessant. Ik reken veel zaken door en voor de meerprijs van de Tesla kan ik heel wat litertjes benzine verbranden, al doe ik dit niet graag in verband met de CO2 uitstoot, maar is dit naar later bleek toch praktischer en betaalbaarder. Na een proefrit met de Fisker viel deze mij niet tegen. Het is een grote auto aan de buitenkant, maar dat was de Fluence ook, maar voor bijrijders achter erg krap in tegenstelling tot de Fluence. De cruise control bediening vond ik minder dan in de Fluence, maar het went. Het stuur van de Fisker is eigenlijk die van een Chevrolet Volt. Met een setje nieuwe banden heb ik ‘m dan gekocht en de Fluence snel van de hand gedaan. Deze laatste had initieel weinig gekost en ik nam dan ook een relatief lage verkoopprijs voor lief.

Gebruikservaring 50.000 km
Na bijna 2 jaar is het iedere dag weer genieten van de auto. De wegligging is perfect; de auto is zwaar heeft een lange wielbasis en zeer grote wielen. Gewichtsverdeling is 50:50. Het zicht is naar alle kanten goed. Wel mis ik een regensensor voor de ruitenwissers. Stoelen en stuur zijn in allerlei richtingen in te stellen, waardoor het comfortabel zitten is en lange ritten van 2-3 uur geen probleem zijn. Geluidssysteem is zeer goed. De stoelen achter zijn enkel geschikt voor kleine mensen en kinderen. De kofferbak is niet groot, maar de auto wordt niet echt als gezinsauto gebruikt, dus dat is niet zo’n punt. De auto is, zoals eerder gemeld, aan de buitenkant groot wat parkeren, met name in de stad, uitdagend maakt. De parkeersensoren voor en achter en de achteruitrijcamera zijn dan ook meer dan welkom. Met de Fluence heb ik wel enkele beschadigingetjes gehad, maar de ervaring met dit formaat auto heeft mij schade aan de Fisker doen voorkomen tot nu toe, al zijn parkeergarages nog steeds ‘not my favorite’. De bediening van de Command Center via het touchscreen loopt niet geheel soepel, en het gebruik hiervan beperk ik dan ook tot een minimum door zoveel mogelijk gebruik te maken van mijn smartphone voor navigatie en muziek. De verbinding via Bluetooth is erg goed. De navigatiekaarten zijn gedateerd en niet meer te updaten. Dit bemerk je vooral als plots uit het niets een snelheidswaarschuwing klinkt, die dus niet adequaat / van toepassing is ten gevolge van een wegaanpassing of iets vergelijkbaars. Een onhandigheid aan de sleutel is dat als het middelste knopje lang ingedrukt wordt alle ramen naar beneden gaan, dat in een krappe binnenzak van de broek wel eens wil gebeuren. De eerste keer dat dit mij overkwam, dacht ik, waar zijn m’n ramen gebleven. Gelukkig was dit in de zomer. Als de auto dus op een regenachtige dag wordt geparkeerd dien je hier dus wel aandacht voor te hebben…
De auto biedt veel comfort en het overgrote deel van mijn ritten rijd ik volledig elektrisch, voornamelijk gegenereerd door zonnepanelen. Het bereik van de accu is, afhankelijk van de snelheid en de buitentemperatuur, tussen de 50 en 70km. Uiteraard probeer ik, als dat nodig is, zoveel mogelijk bij te laden middels een publieke laadpaal of indien beschikbaar bij vrienden en familie via een 220V stopcontact. De auto verbruikt overigens wel ca. 50% meer stroom dan mijn andere EV’s. Dit komt voornamelijk door het gewicht van 2400 kg. Als ik de prijs voor elektriciteit niet meereken rij ik gemiddeld ca. 1L op 25 km (zie verbruiksmonitor) en dit kan incidenteel oplopen tot 1L op 77,5 km tot nu toe. Als ik puur op benzine rijd is de Fisker niet heel zuinig, namelijk 1L op ca. 10 km, ook mede weer t.g.v. het grote gewicht. MRB is vooralsnog 50% van het reguliere tarief, oftwel € 70 per maand.

Betrouwbaarheid
Technisch is de Fisker van een betere kwaliteit dan mijn Th!nk City en in zekere zin ook de Renault Fluence. Bewust heb ik gekozen voor een auto met een significante kilometerstand, aangezien dan de meeste kinderziektes zich wel geopenbaard hebben. De gedachte bij EV is dat er minder bewegende delen e.d. zijn waardoor er minder stuk kan gaan en gebruiks- en onderhoudskosten lager zijn. In theorie is dit zo, maar mijn ervaring is, althans met de 1e generatie EV’s die ik gereden heb, er serieuze onderdelen stuk zijn gegaan zoals 2x een PCU van de Th!nk en na enkele kleine storingen in de Fluence de elektromotor en de inverter (onder garantie) zijn vervangen. Later is ook nog de Zebra batterij van mijn Th!nk defect geraakt die niet zomaar te repareren valt… Dit zijn kosten van meerdere € k’s… De Fisker daarentegen, al ken ik de onderhoudshistorie van voor de 46k km niet, heeft geen hele serieuze reparaties gehad. Eind 2018 hield de 12V accu ermee op. Het vervangen hiervan heb ik noodgedwongen zelf gedaan en was ‘a hell of a job’. Halverwege 2018 waren plots alle instellingen en navigatiemappen verdwenen van de command center. Dit is een bekend euvel en behoeft een reflash van de command center, € 70. Onlangs in november j.l. is bij 88k km de ventilator vervangen aangezien deze trilde door een disbalans, dat een bekend Fisker of eigenlijk GM euvel is, € 1k. Ook blijkt de elektrische cabineverwarming deze winter defect te zijn geworden, wat pas dit jaar een Fisker euvel is gebleken; door een defecte pomp wordt de koelvloeistof niet meer rondgepompt en brand na verloop van tijd de verwarmingsspiraal door, € 2,4k. Deze laatste reparatie is niet noodzakelijk aangezien middels de benzine motor de cabine ook te verwarmen is, maar deze benzine kost geld en CO2 uitstoot, maar ten minste vele malen goedkoper is dan de reparatie… Verder doet zich enkele keren per jaar de ‘blinking ready error’ voor. Een hard reset van de auto lost dit probleem op dat moment op.

Service
Een servicebeurt dient om de 16k km te gebeuren, deze termijn is voornamelijk ten behoeve van de benzinemotor, die ik nauwelijks gebruik en daarom doe ik 1x per jaar een servicebeurt dat ca. € 500 kost (in Tilburg). Service is in Nederland, in tegenstelling tot andere Europese landen, geen probleem, al is het niet naast de deur. De fiscale voordelen (voor bedrijven) op dit soort auto’s van rond 2012 hebben tot gevolg gehad dat er relatief veel Fiskers in Nederland zijn verkocht. Kroymans in Hilversum is nu het enige officiële servicepunt voor Fisker in heel Europa. Mocht er een serieus probleem zijn dan is dit in Nederland binnen afzienbare tijd te verhelpen. Al zijn de reparatiekosten van dit soort auto’s uiteraard een veelvoud van een reguliere auto, maar dit is begrijpelijk. Een Fisker maakt emoties los en dat werkt navenant door in de reparatiefacturen ;). Met de komst van de Karma Revero is de vooradigheid van de meeste onderdelen gewaarborgd geworden. Verder is er een actief forum in Amerika waar om raad gevraagd kan worden bij andere Fiskerrijders en waar ook technisch geschoolde mensen adviezen geven die Fiskers in onderhoud hebben.

Gebruikerskosten
Uit bovenstaande is af te leiden dat de gebruikerskosten tot nu toe meevallen. In de eerste 5 jaar is er flink afgeschreven op de aanschafprijs door de vorige eigenaar, al valt dit voor bedrijven met de voorheen zeer gunstige fiscale regelingen wel mee. Indien een Fisker netjes in onderhoud is geweest, op voorwaarde dat alle nodige euvels zijn verholpen en specifieke onderdelen zijn vervangen, vallen de maandelijkse en jaarlijkse kosten wel mee. Met de kennis van nu had eigenlijk de verwarmingspomp na 5 jaar vervangen moeten worden om onnodige extra kosten te voorkomen. Inmiddels heb ik 50k km met de nieuwe banden gereden en zijn deze nog niet aan vervanging toe. Dit in tegenstelling tot de review van globetrotter023 op deze site. De reden hiervoor is wellicht dat ik meestal niet harder dan 105 km/u rij aangezien overdag in Nederland harder rijden naar mijn mening geen significante tijdswinst oplevert. Van 100 naar 120 km/u gaat het brandstofverbruik t.g.v. de luchtweerstand met ca. 30% omhoog en slijten de banden harder. Op de lange termijn tellen deze kosten significant op; 30% meer belasting betalen wil niemand, maar als het om auto rijden gaat, dan zijn veel mensen hier naar mijn mening blind voor…

Toekomst
Na de Fluence was ik van plan een Tesla Model 3 aan te schaffen, maar dat heb ik na wikken en wegen nu in de ijskast gezet en wil ik eigenlijk zo lang mogelijk in de Fisker blijven rijden. De Sono Sion heeft mijn interesse gewekt als vervanger voor de Th!nk. Op den duur zal er in de Fisker eens een batterijmodule sneuvelen. Als dat zover is wil ik het accupakket upgraden naar een (vooralsnog) 60kWh type die in Amerika te bestellen is. De elektrische actieradius wordt dan ca. 3x zo groot. Tevens overweeg ik een TOM module. In theorie leent een auto als deze zich uitstekend om waterstof als range extender te gebruiken. Zolang de batterij op spanning gehouden wordt kan er mee gereden worden… 1.000.000 km zoals inmiddels bepaalde Priussen en Model S’en???

Enkele foto's toegevoegd

96.000 km
7 februari 2019

Op verzoek enkele foto's toegevoegd, waaronder eentje van de elfwegentocht van 2018.

De daf is overigens van een kennis die 'm naar een volledige elektrische aandrijving heeft omgebouwd.

Update

105.000 km
10 juli 2019

Na weer wat kilometerjes verder is het tijd voor een update.
In mei is de jaarlijkse servicebeurt. Dit jaar is het tijd voor nieuwe banden. Na 55k km bleek bij aankomst bij het servicepunt dat de voorwielen aan de binnenzijde behoorlijk versleten waren en bij één band al een scheur van ca. 10 cm met zicht op de metalen binnendraad aanwezig was. Oftewel méér dan tijd om de banden te vervangen. Deze niet gelijkmatige slijting blijkt het gevolg te zijn van gescheurde rubbers van de draagarmen aan de voorzijde. Dit is een Fisker euvel. De rubbers zijn te licht ontworpen voor het gewicht van de auto. Zeker als je op snelheid bochtjes pakt ?. De Mitsubishi Outlander PHEV schijnt hier ook last van te hebben en het zou me niet verbazen dat de Mercedes EQC hier ook last van gaat krijgen, maar dat valt nog te bezien. De banden zijn in totaal een kleine € 1,5k incl. BTW. De draagarmen tezamen € 3,2k incl. BTW! Dat noem je nog eens een servicebeurt! Zoals eerder vermeld een Fisker maakt emoties los en zo ook de rekeningen… Aangezien de rubbers van de draagarmen na verloop weer zouden gaan scheuren leek mij dat niet zo’n aantrekkelijk vooruitzicht. Na wat research blijkt er een duurzame oplossing te zijn, namelijk gepatenteerde silicone-achtige rubbers die in Amerika te bestellen zijn (zie foto). Incl. verzenden, invoerbelasting, montage en uitlijnen bij een lokaal bedrijf heeft mij dit uiteindelijk een kleine 1,5k incl. BTW gekost. Tel uit deze (duurzame) besparing!

Meevallertje
Karma Automotive kwam dit jaar met het aanbod de airbag aan de passagierszijde kosteloos te vervangen. Het betreft een Takata airbag waar na verloop van tijd roest op een ring ontstaat, waardoor letsel kan ontstaan als de airbag in werking treedt. Toch wel een mooi aanbod voor het 'oude' merk Fisker dat failliet is. In Amerika is deze recall al geweest en behelst niet alleen Fiskers, maar ook tal van andere merken…

Burning rubber?
Tijdens een rit op de snelweg rook ik plotseling een schroeilucht. De auto gaf geen storingsmeldingen en ik bemerkte verder niets bijzonders aan de auto. Geen grotere weerstand dat met remblokken kan samenhangen, geen lekkende vloeistoffen, helemaal niets. Het bleek een defecte blowermotor, de interieur ventilator. Ook dit is een Fisker euvel. In beginsel is regenwater en Fisker niet zo’n goede combinatie. De afwatering is wel over nagedacht, maar toch niet goed genoeg of werkt in de praktijk niet goed genoeg. Hierdoor zijn talloze CIU’s defect geraakt, waardoor nu in Amerika deze nagenoeg niet meer op reserve zijn. Hiervoor zijn aanpassingen gekomen die deze ellende voorkomt en dit wordt bij het jaarlijks onderhoud nagekeken of de ‘kit’ nog volstaat. Kennelijk blijkt een afwateringskanaaltje aan de bestuurderszijde niet prioriteit te zijn, althans daar lijkt het op, waardoor toch ergens water overstroomt en regelrecht de blowermotor insijpelt… Reparatie een kleine € 1k, beetje jammer… Tijdens deze reparatie zijn enkele afwateringsslangen verwijderd, waardoor deze in ieder geval niet meer kunnen verstoppen. Een praktische oplossing voor een theoretische designfout.

Ervaring.
Dit jaar dus toch wel wat kosten gehad, maar met de kilometer vergoeding en het rijden op ‘de zon’ (dan bedoel ik niet olie verbranden, dat in feite zonne-energie in vloeibare vorm is) toch nog redelijk quitte uitgekomen gelukkig. Geen winst deze keer ?. De auto rijdt verder prima. Af en toe een meldingtje, dat Fisker eigen is, maar geen serieuze storingen gehad en derhalve tot nu toe nog steeds een betrouwbare auto gebleken.

Update

125.000 km
28 maart 2020

Nu weer 20k km achter de rug is tijd voor een update. Eigenlijk niet veel te melden. Opvallend is dat de laatste 4 maanden er helemaal geen (gebruikelijke) errors zijn geweest, zoals een Flashing Ready of een Reduced Performance melding, al komen die maar een paar keer per jaar voor bij mijn auto. De eerste kan wijzen op een (naderend) probleem in de hoog voltage batterij, de laatste op een (naderend) probleem met de koppeling van de brandstofmotor met de elektrogenerator. De eerste is met een hard reset (vooralsnog) altijd verholpen, de laatste met een soft reset. Of is het stilte voor de storm? In mei is het weer tijd voor het jaarlijkse onderhoud en zal blijken of er issues zijn.... Voor nu lekker blijven doorrijden!

Update

133.000 km
31 oktober 2020

Afgelopen jaar redelijk probleemloos gereden. Slechts 1x een Flashing Ready error gehad, die met een hard reset verholpen is. Wel met enige regelmaat een Reduced Perfomance Error gehad, dat toch wel erop lijkt dat de Coupler versleten begint te raken, dat met een Soft Reset is verholpen. Zolang die blijft rijden niets aan doen.

Wat wel ernstiger was is enkele dagen nadat ik de vorige update had geschreven (begin april) de auto niet meer wilde laden aan de stekker/laadpaal. Dus is het voorgaande jaar probleemloos rijden toch stilte voor de storm gebleken. Na analyse was het meest waarschijnlijk dat het de contactoren / relais voor het laden van de batterij zouden zijn. Deze slijten na verloop van tijd (ca. 10.000 klikken). Aan de kleur kan gezien worden of ze versleten zijn. Hiervoor dient dan wel de hele hoog HV batterij uit de auto gebouwd te worden, dat ca. een halve dag werk is… 2 van de ik meen 5 contactoren bleken versleten, in dit geval (meestal) de laag voltage types, en deze zijn vervangen, echter hierna bleek de auto nog steeds niet te laden… Het bleek de On Board Charger Module (OBCM) te zijn, een elektronisch kastje dat de laadstroom regelt voor het laden van de batterij. Op dat moment bleek deze zowel in Europa als in Amerika op dat moment niet voorradig te zijn… Kosten nieuw € 2k…. Aangezien ik prijstechnisch er de voorkeur aan geef om 2e hands onderdelen te gebruiken ben ik hiernaar op zoek gegaan. In Nederland was er een sloopbedrijf die een Fisker ontmanteld had, maar de hoofdprijs vraagt voor Fisker onderdelen, in dit geval € 1,5k… Bij een bedrijf in Amerika lag er een OBCM op de plank voor $ 550, dat scheelt nogal! Betaling en verzending gingen vlot, echter na 3 weken was het pakket er nog steeds niet. Binnen 2 weken is een pakket vanuit Amerika er meestal wel. Het bleef tot dan toe 2 weken hangen in een internationaal distributie centrum nabij New York… Tja, Corona was uitgebroken in Amerika, op dat moment vooral in New York… Ik besloot voorlopig eieren voor mijn geld te kiezen en vond een andere OBCM in Litouwen voor een kleine € 1K. Deze was er binnen een week en de auto was gerepareerd! Tegelijkertijd jaarlijkse onderhoudsbeurt laten uitvoeren en APK en na een maand stil staan rijden maar! (totale kosten € 3,5k)
Na 3 maanden arriveerde de OBCM dan toch uit Amerika en nu heb ik er één op reserve ?.

Voor de oplettende lezer bleek het probleem dus niet de contactoren te zijn, maar de OBCM die defect was. De contactoren waren desondanks wel aan vervanging toe, maar o.b.v. waarschijnlijkheid was dit de logische volgorde van het laadprobleem analyseren en oplossen.

Sindsdien, 1x maal gehad dat de auto niet geladen had, misschien vanwege de warmte (augustus; 34 °C), maar verder geen laadproblemen. Voor de helderheid, ondanks dat de OBCM defect was, heeft de auto ten alle tijden kunnen rijden op de resterende accucapaciteit én op de benzinemotor; geen stilstand.

Onlangs heb ik deelgenomen aan een Europees Fisker evenement in Duitsland, waar 11 Fisker Karma’s en 2 Karma Revero’s aan deelnamen. Dit was echt een heel leuk weekend met mooie routes rijden en gezellig eten. Zie bijgevoegde foto en video op YT; Touring With 13 Fisker Karma's - Fisker Karma Weekend 2020 (Teaser). Eén van deze auto’s heeft 300.000 km gereden zonder noemenswaardige problemen, dus het kan!

Update 150000 km

155.000 km
5 juni 2022

Het is weer even geleden, maar ik rijd de auto nog steeds, al is het wel een stuk minder. Ik word er nogal zuinig op aangezien het toch best een zeldzame en bijzondere auto is. Om alles in conditie te houden rijd ik er ca. 1x per week mee.

In februari 2021 wilde de auto niet meer laden en bleek weer de OBCM defect. Ik had er n.a.v. COVID-19 logistieke redenen begin 2020 nog één op reserve liggen en zonder al te veel kosten kon deze vervangen worden. Sporadisch heb ik nog eens een coupler issue gehad, maar geen blinking ready error.

Vorig jaar september heb ik zelf een Fisker weekend georganiseerd in Zeeland. Dit was wel een uitdaging en risico aangezien er tijdens de voorbereidingen nog COVID-19 maatregelen van kracht waren. Het weekend dat het evenement plaats vond verviel gelukkig de 1,5 m regel. Het was een zeer geslaagd weekend met mooie routes over de eilanden, aanschouwen van het '8e moderne wereldwonder', de Oosterscheldekering, en een bezoek aan het Watersnoodmuseum in Ouwerkerk en uiteraard gezellig samen eten en drinken op mooie locaties. Ook is er dat weekend een videoreportage over de Fisker gemaakt gemaakt door Sjoerd van Bilsen; zie Sjoerds weetjes 259 - Waarom de Fisker Karma mislukte.

Onlangs is de auto weer voor APK gegaan en bleken toch de (kleine) rubbers van de draagarmen vervormd te zijn, waardoor deze afgekeurd werd door teveel speling (max 3cm) op de voorwielen. Eén voorwiel was scheef afgesleten, waardoor die vervangen moest worden. Dit alles was wel een tegenvaller, maar van degene uit Amerika waar ik de vorige rubbers heb besteld heb ik gratis nieuwe verbeterde rubbers ontvangen, dus dat is mooi opgelost. Ook bleek de airco radiateur / condensor lek. Alles bij elkaar incl. servicebeurt was ik iets meer dan 2K kwijt.

Het voornaamste is dat de batterij geen problemen vertoont en het differentieel en splines van de elektromotoren in orde zijn, want dan ga je pas echt kosten maken in de orde van grote van 4 nullen.

Het is nog steeds gaaf om in de Fisker te rijden echter sinds begin dit jaar heb ik een VW E-Golf 2e generatie die behoorlijk is aangekleed. Ik durf het bijna niet te schrijven, qua comfort doet deze niet onder voor de Fisker en misschien overtreft deze de Fisker net. Ik geniet daarom ook enorm van de E-Golf en deze is mijn daily driver geworden. De Fisker is nu voor het weekend. ;-)

(foto's van het Fisker weekend 2021 toegevoegd)

8,5