Waarom de Porsche Cayenne al 23 jaar de benchmark is voor dynamische SUV's

In 2002 schuift Porsche aan bij het SUV-gezelschap en slaat met de Cayenne Turbo direct keihard op de tafel om alle aandacht voor zich op te eisen. De missie slaagt glansrijk. Maar hoe verhoudt de Cayenne van vroeger zich tot de huidige generatie?

Met de voor Porsche kenmerkende toekomstvisie en de aandacht voor detail begint de sportautofabrikant uit Stuttgart eind jaren 90 in samenwerking met Volkswagen aan een project met de codenaam ‘Colorado’. Wanneer Porsches SUV in 2002 als Cayenne op de markt verschijnt, is hij zijn tijd ver vooruit. Hij is groter, zwaarder en sterker dan veel concurrenten, maar combineert dat met sportieve rijeigenschappen en prestaties die de rivalen niet kunnen evenaren.

De Porsche Cayenne combineert indrukwekkende offroadcapaciteiten met sportwagenachtige prestaties op asfalt. Maar toch, een SUV van een merk dat fameus is door zijn lichtgewicht sportwagens ... Voor veel puristen voelt het als verraad. De Cayenne groeit desondanks uit tot een verkooptopper die de financiële basis legt voor het voortbestaan van onder meer de 911 en de 718. Achteraf mogen we stellen dat het voortbestaan van Porsche zonder de Cayenne niet vanzelfsprekend was geweest.

Nieuwe V8-motor ontwikkeld voor Cayenne

Om de sportieve reputatie van Porsche naar het SUV-segment te vertalen, ontwikkelen de ingenieurs een nieuwe V8-motor. In de Cayenne S levert deze 4,5-liter motor 340 pk en 420 Nm en met hetzelfde slagvolume haalt de Cayenne Turbo zelfs 450 pk en 620 Nm. Naast een splinternieuwe Cayenne E-Hybrid steekt deze vroege Cayenne Turbo uit 2004 daarom niet schril af, want de klassieker komt slechts twintig pk te kort. Porsche levert de huidige Cayenne overigens ook met een 2.995 cc V6 van 353 pk, maar door de Haagse belastingdrift kost deze variant bij ons bijna €170.000. De Cayenne E-Hybrid met dezelfde V6 en een hybridemodule levert 470 pk systeemvermogen en kost €120.300, bijna €45.000 minder. Even voor de beeldvorming: in Duitsland kost de E-Hybrid bijna €15.000 méér dan de reguliere Cayenne met V6 …

De huidige Cayenne Turbo staat in de prijslijsten als Turbo E-Hybrid en levert met een 4.0 V8 gekoppeld aan een hybridemodule met elektromotor een gecombineerd vermogen van 739 pk en 950 Nm koppel. Eenzelfde ongekende hoeveelheid in vergelijking met de Cayenne Turbo in 2002, die destijds te boek staat als een schaamteloze krachtpatser die prestaties levert waarop zelfs sommige sportwagens geen antwoord hebben.

Met 650 Nm is de E-Hybrid beslist geen stakker, maar een klein offer op dit gebied levert een keurig verbruik op, zeker wanneer je er een strikt stekkerregime op nahoudt. Dat kunnen we van de Cayenne Turbo niet zeggen, want die heeft duidelijk last van een serieus drinkprobleem. Volgens Porsche moet je gemiddeld 1 op 6,4 kunnen halen, maar schrik niet wanneer de tank met een inhoud van 100 liter na ruim 300 kilometer al bijna leeg is.

Eerste Cayenne Turbo nog best ingetogen

Wat meteen opvalt aan de eerste Cayenne Turbo is de ingetogen uitstraling. Het ontwerp is, zeker naar huidige maatstaven, vrij bescheiden. De typische 996-generatie 911-koplampen en de eenvoudige lijnen geven hem een robuust, maar relatief bescheiden uiterlijk. Achter het stuur voelt deze Cayenne Turbo verrassend analoog. De hydraulische stuurbekrachtiging geeft veel informatie door, de achtcilinder reageert scherp maar voorspelbaar op het gaspedaal en de luchtvering levert een indrukwekkende balans tussen comfort en dynamiek op.

Klassiek Porsche

Ons fotomodel van vandaag heeft overduidelijk een paar weken niet bewogen, want aanvankelijk voelt alles stroef en hard, maar al snel verbetert dit. Kennelijk moet de auto gewoon even wakker worden! Het interieur straalt degelijkheid en functionaliteit uit, maar het is duidelijk dat luxe destijds een andere betekenis heeft dan nu. De tellers hebben de typische opstelling zoals we die van klassieke Porsche kennen, met slechts één beeldscherm in de middenconsole voor infotainment met daaromheen de benodigde schakelaars. De combinatie van aluminium, donker hout en vele vierkante meters zwart leer maken het geheel tot een rustige en stijlvolle werkplek voor de bestuurder, die zeer comfortabel zit met voldoende zijdelingse steun.

Het interieur van de huidige Cayenne kenmerkt zich door grote, glimmende, zwarte oppervlakken, waarvan delen herkenbaar zijn als beeldschermen zodra de auto op contact gaat. Dit ziet er strak en opgeruimd uit, maar aangezien vrijwel alle fabrikanten deze route hebben gekozen voor hun interieurontwerp, is het helaas ook minder uitgesproken. Gelukkig heeft de bediening van de klimaatcontrole een separate rij knoppen, maar vrijwel alle andere bedieningselementen zijn ondergebracht in het centrale beeldscherm.

Het exterieur laat zien hoe de Cayenne in de loop der jaren is gegroeid, letterlijk en figuurlijk. De veel scherpere lijnen, de brede neus en de doorlopende lichtbalk aan de achterkant geven de Cayenne een modern uiterlijk waarin overduidelijk de andere Porsche-familieleden te herkennen zijn en zelfs de eerste generatie Cayenne. Zeker aan de voorkant.

Moeilijk de E-Hybrid bij te houden

Wanneer we met de inmiddels 21 jaar oude Cayenne Turbo wegrijden bij AutoPlanner NL in Ter Aar, moeten we flink bijzetten om de E-Hybrid bij te kunnen houden, maar het lukt verrassend genoeg prima. Door de hybridekracht schiet de nieuwe Cayenne weg vanuit stilstand, maar geef de Turbo even een paar tellen om op ‘adem’ te komen en met een prachtige V8-brul kunnen we het tempo bijhouden. De eerste Cayenne voelt directer en mechanischer en in combinatie met het geluid geeft dit hem een uitdagend karakter. Hij stuurt scherp voor een SUV, en houdt zich opvallend goed staande in bochten, ondanks zijn gewicht van bijna 2.400 kilo. Hij daagt je uit om actief te rijden, waarbij je duidelijk voelt wat er onder je gebeurt. Dit is een eigenschap die Porsche eigenhandig aan dit segment heeft toegevoegd.

De Cayenne E-Hybrid daarentegen voelt geavanceerder en verfijnder, maar ook afstandelijker. De elektromotor garandeert een naadloze ondersteuning bij accelereren en maakt hem in stadsverkeer fluisterstil. Dankzij de adaptieve luchtvering, actieve stabilisatoren en geavanceerde rijhulpsystemen ligt de auto als een blok op de weg, maar het pure, analoge gevoel van de eerste generatie is verloren gegaan. De besturing is preciezer, de carrosserie blijft strakker en beter gecontroleerd in snelle bochten, en de remmen voelen krachtiger aan. Het zwaartepunt ligt dankzij de batterij in de bodem verrassend laag, wat positief bijdraagt aan de rijeigenschappen. Toch is de rijbeleving als geheel minder onderscheidend, want inmiddels is het segment voor sportieve premium SUV’s oververtegenwoordigd.

Eerste Cayenne ongekend veelzijdig

Wanneer de Cayenne in 2002 op de markt verschijnt, is het een pionier in het SUV-segment. BMW had weliswaar al laten zien dat een SUV niet per definitie een lomp deinend hok hoeft te zijn, maar Porsche gaat veel verder. De fabrikant uit Zuffenhausen combineert sportwagen-dna met praktische eigenschappen en zet daarmee de standaard voor andere sportieve SUV’s. De Cayenne Turbo biedt prestaties die op dat moment ongekend zijn in deze klasse. Dat Porsche bovendien nog heel acceptabele offroadcapaciteiten toevoegt maakt de eerste Cayenne ongekend veelzijdig.

Vandaag de dag vervult de Cayenne een andere rol. Het SUV-segment is explosief gegroeid, en vrijwel elk premiummerk biedt tegenwoordig sportieve SUV’s aan. Porsche moet dus harder werken om zich te onderscheiden, en dat doet het merk vooral met technologie en hybride aandrijflijnen. De Cayenne E-Hybrid richt zich op klanten die sportieve prestaties willen combineren met een lagere uitstoot en de mogelijkheid om korte ritten volledig elektrisch af te leggen. De klantbehoefte is eveneens veranderd. In 2004 is de Cayenne Turbo een statement – een SUV die laat zien dat je niet hoeft te kiezen tussen prestaties en praktisch gebruik. De E-Hybrid kan zich daarmee niet langer onderscheiden, dus is duurzaamheid nu het nieuwe toverwoord.

De ‘vergelijking’ tussen de Cayenne Turbo uit 2004 en de Cayenne E-Hybrid uit 2025 laat zien hoe het model is meegegaan met zijn tijd. De eerste Cayenne is rauw, krachtig en puur mechanisch, terwijl de nieuwste generatie hightech, verfijnd en deels elektrisch is. Toch is de essentie hetzelfde gebleven: de Cayenne is nog altijd een van de best sturende SUV’s in zijn klasse. Helaas is het daarmee ook nog altijd de minst sportief sturende Porsche …