Ford Transit Cosworth (1969) - Kloppend Hart

Na de Tweede Wereldoorlog nam de vraag naar kleine, handige bestellers rap toe, waar bijvoorbeeld Volkswagen met de Transporter en Citroën met de HY op inspeelden. Ford Duitsland voerde de FK 1000/1250 – later Taunus Transit genaamd – terwijl de Britse tak de Thames 400E in het progamma had. Op verzoek van de bazen in Dearborn om met een gezamenlijke opvolger te komen, werd lauw gereageerd, zodat ‘Detroit’ de touwtjes resoluut in handen nam en de verantwoordelijkheid voor het nieuwe model bij de Britten legde. Daar werd de Cortina als uitgangspunt genomen, waarna ‘Duitsland’ werd verplicht zich – enkel – met carrosserievarianten en techniek te bemoeien. Zo werd in 1965 de Transit geboren. Een min of meer gedwongen huwelijk, wat niet wegnam dat de besteller van Ford een ware bestseller werd, met tot op heden meer dan acht miljoen geproduceerde exemplaren. Als we voorloper Taunus Transit niet meetellen, doet inmiddels de vierde generatie dienst.

De langst geproduceerde was de eerste, die het na een forse facelift in 1978 zelfs tot 1986 uithield. Deze eerste generatie Transits rolde in Groot-Brittannië, België, Duitsland, Turkije en … Nederland (1975-1981) van de band. Het hier geportretteerde model is van die eerste generatie, stamt uit maart 1969 en heeft in Keulen dienstgedaan als ziekenwagen. Nu is Geo Streefkerk uit Meerkerk de trotse eigenaar. Hij kocht de bus om hem primair als rolstoelvervoerder in te zetten. “Toen onze zoon Sjoerd anderhalf jaar oud was, kreeg hij een ernstig ongeluk. Door het zuurstofgebrek dat hij daarbij opliep, zit hij sindsdien in een rolstoel. Inmiddels is hij twaalf jaar en omdat we nog twee kinderen hebben, werd onze Peugeot 307 een maatje te klein. Een bus bleek de ideale oplossing. Mijn autohart ging daarbij uit naar een oudje. Deze Transit heb ik vijf jaar geleden voor € 500 gekocht. Hij zag er niet uit: vaalgeel, onder de bladeren en groen van de algen. Ik heb hem op de autoambulance gezet en geïmporteerd.”

SIERRA COSWORTH-BLOK

Geo had wel zin in een leuke restauratieklus. Als eigenaar van een bouwbedrijf is hij gespecialiseerd in het plaatsen van luxe aanbouwen en verbouwingen, en daardoor in het bezit van twee rechterhanden en voldoende (vak)kennis, gereedschap en werkruimte. “Thuisgekomen heb ik de bus eerst gestript. Het oude ziekenwageninterieur, het tussenschot, een soort standkachel voor de passagiers achterin, alles is gesloopt. Alleen de voorstoelen zijn gebleven. Ik heb er stoelen bijgekocht en alles opnieuw laten bekleden. De houten vloer is van eigen fabricaat, met vastzetpunten voor de rolstoel. Op deze mooie vloer ben ik trots. Het oogt als een scheepsdek!”

Onder de markante motorkap gingen de werkzaamheden vrolijk verder. Oorspronkelijk bood de Transit ruimte aan de destijds sterkste krachtbron: een 1.7 V4 uit de Taunus 17M (er waren ook zwakkere varianten uit de 12M en 15M). “Ik heb één startpoging ondernomen en toen dat op niets uitliep, heb ik het blok verwijderd. Bovendien is 64 pk anno 2018 erg weinig. Op zoek naar een vervangende motor vroeg ik me af waarom dit dan niet een echt snel blok zou kunnen zijn. Als je toch wat meer pk’s wilt hebben? Zo vond ik er op Marktplaats eentje uit een Sierra Cosworth. Zijn 204 pk waren voldoende, maar meer is natuurlijk leuker! Dankzij Stage 2-tuning – onder meer chiptuning, een grotere intercooler, groene injectoren en een K & N-luchtfilter – biedt hij nu ongeveer 300 pk.”

Het bleek een hele klus om alles netjes onder de kap én op de weg te krijgen. Geo: “Het schutbord is naar achteren geplaatst, maar dat bleek onvoldoende. Daarom is de radiator verplaatst naar een plek naast de motor. Dat ging wel ten koste van een binnenscherm. Vervolgens werden de aandrijving en het onderstel aangepakt: motor- en baksteunen – de versnellingsbak stamt ook uit de Sierra – zijn verstevigd, een andere vooras met schijfremmen plus rembekrachtiging is gemonteerd en ook de achteras is vernieuwd: een exemplaar met een andere overbrenging, zodat het motortoerental daalt. Daar zorgen de 16-inchwielen eveneens voor. Kijk, de Sierra heeft een achterasoverbrenging van 1 op 3, van deze is dat 1 op 4,5, maar door die grotere wielen wordt dit iets gecompenseerd.

De roestvrijstalen uitlaat is op maat gemaakt en loopt vanaf de motor naar de zijkant, waar hij vóór het rechterachterwiel eindigt. Handig, want zo hoeft deze niet over de achteras te worden geleid en tevens zit hij de rolstoellift aan de achterzijde niet in de weg.” Om de (motor)conditie in de gaten te houden, is het dashboard voorzien van extra instrumenten. Met subsidie van de gemeente Zederik, waar Meerkerk onder valt, is een rolstoellift aangeschaft. Tot slot kreeg de bus een erg fraai tijdgebonden blauw-witte jas aangemeten. “Ik ben drie jaar bezig geweest om hem te krijgen zoals hij nu is, maar er blijft altijd iets te wensen over. De verwarming is nog een punt van aandacht. En het onderstel kan het prestatiepotentieel niet volledig bijbenen. Zijstabilisatiestangen zijn geen overbodige luxe. En de bladveren achter zou ik graag vervangen door luchtvering of paraboolveren.”

WAANZINNIG HARD

Geo vertelt verder: “Bij 3.000 toeren klapt ineens de turbo er in. De bus gaat er dan waanzinnig hard ervandoor. Eén keer heb ik op de snelweg 180 km/h gereden, maar dan wordt hij angstaanjagend zweverig. Toch moet de Transit tot meer in staat zijn, want al binnen zeven tellen wordt de 100 aangetikt! Maar ik durf niet harder; eerst moet het onderstel verder worden aangepakt. De turbo kan tot 1,5 bar, daarna grijpt de computer in, wat ook weer met een klap gepaard gaat, dus dat is ook opletten geblazen! Maar ja, ik heb er nu al 25 mille in zitten. Bovendien heb ik al een volgend restauratieproject klaar staan: een AustinHealey 3000.” Over autohart gesproken! Dat geld is de bus echter ten volle waard, vindt Geo. “Hij doet het altijd, weer of geen weer. Ons heeft hij nog nooit in de steek gelaten. Tja, en je hebt een heel leuke bus, waarmee je vlot kunt meekomen in het verkeer. Bij het verkeerslicht gaan de auto’s steevast naast je staan, want ‘ze willen niet achter zo’n oude bus’. Ik zet me dan schrap en als het licht op groen springt, kunnen ze naar mijn achterkant kijken, ha, ha!” Hij vervolgt: “Op zich is het een rustige auto, mits je je rechtervoet in bedwang houdt en niet boven de 3.000 toeren komt. Mijn vrouw Judith rijdt er rustig mee, maar ikzelf mag graag gas geven.” En Sjoerd? “Eerst was hij een beetje bang voor de blauwe bus, vooral voor het harde rijden. Maar nu, als we op de snelweg rijden, telt Judith af en gaan zijn armen en benen in de lucht!”