Fiat Panda Elettra - Reportage

Fiat bracht in 1990 een volledig elektrische versie van de Panda op de markt. “Als we de elektrische auto’s van begin vorige eeuw even niet meerekenen, was de Panda de eerste commercieel verkrijgbare EV”, aldus Wijnand Zwart, die sinds vijf jaar eigenaar is van een Panda Elettra. “De Volkswagen Golf Citystromer was er weliswaar nóg eerder, maar die was alleen voor bedrijven te koop.”

Wijnand kocht zijn Panda Elettra bij een autobedrijf dat op het punt stond om de kleine Italiaan naar de sloop te brengen. “Ik heb er € 1.000 voor betaald. Na een wasbeurt kwam er een heel mooie auto onder al het mos vandaan. Ik twijfel er niet aan dat de kilometerstand van destijds 7.700 klopt.” Het gigantische pakket loodaccu’s was echter dood. “Ik heb de accu’s naar het recyclepunt gebracht, waar ik er nog € 400 voor terugkreeg,” lacht Wijnand. “De vervolgstap was dat ik een stuk of zeven normale startaccu’s aan elkaar heb geknoopt om te testen of de auto het überhaupt nog deed. En zowaar: hij maakte zijn eerste meter hier op de oprit!”

Vervolgens investeerde Wijnand in een pakket lithiumaccu’s om de Panda weer gebruiksklaar te maken. “Daar heb ik een bedrag voor betaald waarvoor ik gemakkelijk een fonkelnieuwe Panda had kunnen kopen.” Natuurlijk worden er in huize Zwart berekeningen gemaakt om zo goedkoop mogelijk te rijden. Zo wordt de auto opgeladen met de opbrengst van zonnepanelen. “Maar boven alles rijd ik de Panda uit liefhebberij.” Overigens is zo’n operatie niet voor iedereen weggelegd; je moet er wel het nodige technische inzicht voor hebben. Hoeveel? Nou, Wijnand is docent aan de HTS Autotechniek in Arnhem – op dat niveau moet je denken.

DAKSPOILER

Met de loodaccu’s had de Panda een actieradius van 50 tot 60 kilometer; de topsnelheid was maar 75 km/h. “Daar kwam nog bij dat hij drie keer zo duur was als een normale Panda. Logisch dus, dat de Elettra geen succes is geworden.” Met de nieuwe accu’s aan boord is de actieradius minimaal 100 kilometer en bij gunstige weersomstandigheden zelfs 160. “De topsnelheid ligt nu op 100 km/h”, zegt Wijnand. De belangrijkste aanpassing daarvoor was de accuspanning, die van 72 naar 96 volt ging. En er is wat gewijzigd aan het uiterlijk. “De rechter buitenspiegel heb ik verwijderd, de luchtinlaten in de voorbumper zijn dichtgeplakt en ik heb een dakspoiler gefabriceerd. Dat levert precies het verschil op tussen wel of niet een vrachtauto kunnen inhalen.”

Op het accupakket na is de rest van de techniek ongemoeid gelaten. “De elektromotor is van Deens fabrikaat. In technisch opzicht lijkt de auto inmiddels sterk op een elektrische heftruck in Panda-verpakking.” Bijzonder aan de elektrische Fiat is dat hij een handgeschakelde versnellingbak heeft; Wijnand heeft de vierbak vervangen door een vijfbak. “Een transmissie zie je bij moderne elektrische auto’s nooit meer. De elektromotor in deze Panda verliest echter trekkracht zodra hij meer toeren gaat maken. Als je opschakelt, kun je weer extra accelereren. Eigenlijk precies andersom als bij een verbrandingsmotor, waar je juist terugschakelt om extra trekkracht te verkrijgen.”

In de praktijk gebruikt de familie Zwart de eerste versnelling nooit, omdat de auto dan met doorslaande wielen zou wegrijden; de motor levert te veel koppel. “In de praktijk rijden we daarom het meest in de derde versnelling. Alleen op de buitenweg gebruiken we de vierde en de vijfde.”

De Panda wordt het meest gebruikt door Wijnands echtgenote Maaike. “Hij is ideaal voor woon-werkverkeer en ritten naar de supermarkt en naar school. We rijden er gezamenlijk zo’n 10.000 kilometer per jaar mee. Hij laadt niet bij via de snellader, wel bij de gewone laadpaal. En natuurlijk past de standaard huishoudstekker; daarmee duurt het zeven uur voordat de accu’s vol zijn. “Bij de laadpaal is het vooral leuk wanneer je naast een dikke Tesla staat; dat is een mooi contrast. En er zijn regelmatig mensen die denken dat onze Panda nep is en dat we alleen maar bij een laadpaal staan vanwege het gratis parkeren. In elk geval heb je altijd leuke gesprekken wanneer je met deze auto onderweg bent.”

Als wij Wijnand en de Panda meenemen voor de fotografie, moet Maaike naar haar werk als gemeenteraadslid en statenlid van de provincie Gelderland voor de Partij voor de Dieren. Red ze dat wel zonder auto? “O jazeker”, zegt Wijnand. “Ze gaat vandaag met onze elektrische motorfiets.”