Om oneenparigheid van het drijfwerk uit de verbrandingsmotor de kop in te drukken wordt aan het uiteinde van de krukas een grote gietijzeren schijf gemonteerd, het vliegwiel. Dankzij z’n massatraagheid zorgt dit wiel er onder andere voor dat de motor niet direct afslaat wanneer we vanuit stilstand wegrijden. Daarentegen belemmert die massatraagheid wel het snel in toeren kunnen klimmen van de motor. Dat klinkt ingewikkeld, maar is het dat ook?

Wanneer we naar een 1-cilinder viertaktmotor kijken, vindt er slechts gedurende een halve omwenteling aandrijving plaats. Daarna vindt er anderhalve omwenteling negatieve arbeid plaats, dit als gevolg van het naar buiten persen van het uitlaatgas, het aanzuigen van vers mengsel en het comprimeren van dat mengsel. De roterende massa van het vliegwiel – eigenlijk een grote gietijzeren schijf aan het einde van de krukas, aan de buitenkant van het motorblok - zorgt dat de motor na de arbeidsslag door blijft draaien tot de volgende arbeidsslag. Bij motoren met meer cilinders volgen de arbeidsslagen elkaar steeds dichter op, maar helemaal aaneensluitend gaat dit niet. Zonder vliegwiel zouden die aandrijfpieken tot een schokkerig gedrag leiden. Het vliegwiel filtert die oneenparigheid voor een belangrijk deel weg.

Bij het optrekken vanuit stilstand moeten bij het op laten komen van de koppeling het toerental van de motor (stationair) en dat van de wielen (stilstaand) naar hetzelfde niveau gebracht worden. Om te voorkomen dat bij minder vaardige automobilisten het toerental van de motor gelijk wordt aan dat van de wielen (stilstand), zal het vliegwiel met z’n massa de motor zoveel mogelijk proberen te behoeden voor afslaan. Het is uiteindelijk de bedoeling dat de ingaande kant van de transmissie het zelfde toerental krijgt als dat van de krukas.

Nadeel van zo’n zwaar ijzeren wiel is dat het een remmende factor is wanneer er in toeren geklommen moet worden. Vandaar dat in de autosport vaak met lichtere (of zelfs helemaal zonder) vliegwielen wordt gewerkt dan voor straatgebruik.

Behalve voor z’n massatraagheid is het vliegwiel ook nog te gebruiken voor de verbinding tussen de motor en de transmissie. Die verbinding kan gelegd worden door de koppelingsplaat tegen het vliegwiel te drukken. Verder leent het vliegwiel zich prima om er de drukgroep van de koppeling aan vast te schroeven of de pomp van de vloeistofkoppeling. Iets verder naar buiten, op de buitenrand van het vliegwiel zien we doorgaans de vertanding waarin het tandwiel van de startmotor kan aangrijpen om zo de motor te starten. Verder hebben sommige vliegwielen nog een extra tandkrans die als signaalvormer dient voor de sensor waarop het motormanagement de krukaspositie en het toerental baseert. Zijn we er al? Nee, in het hart van het vliegwiel zien we vaak een lager zitten waarop de ingaande as van de versnellingsbak kan steunen. Hiermee wordt voorkomen dat de koppeling in de rondte gaat slingeren. Het vliegwiel zelf moet trouwens ook perfect in balans zijn om ongewenste trillingen en vibraties uit te bannen worden er niet zoals bij de wielen stukjes lood op het vliegwiel geplakt maar gebeurt juist het tegenover gestelde: de onbalans wordt weggewerkt door stukjes van het vliegwiel af te slijpen of er kleine gaatjes in te boren.

7 Bekijk reacties