'Honderden miljoenen te veel BPM door WLTP'

Sinds de invoering van de WLTP (zie uitleg onderaan dit artikel) op 1 september 2017 geldt een overgangsperiode (tot 1 juli 2020), waarin de bpm op personenauto's wordt geheven op basis van een van WLTP naar NEDC teruggerekende CO2-uitstoot. Deze zogenaamde NEDC 2.0 zou theoretisch in de buurt moeten zitten van de oude NEDC 1.0-waarde, maar blijkt in de praktijk een stuk hoger, stelden Bovag en RAI al eerder. Volgens de brancheverenigingen is dit in strijd met de belofte van het vorige kabinet, die door het huidige werd overgenomen, dat de overgang voor consumenten budgetneutraal zou verlopen.

Veel te hoge belasting

Om deze aantijgingen kracht bij te zetten, lieten Bovag en RAI de effecten van de overgang onderzoeken door KPMG. "Wat wij allemaal allang aanvoelden, is nu bittere waarheid gebleken", zegt Steven van Eijck, voorzitter van de RAI Vereniging: "Afgelopen jaar zijn de automobilisten echt aangepakt met een veel te hoge belasting." KPMG becijferde dat een auto in de NEDC 2.0 gemiddeld 7,3 g/km meer CO2 op zijn conto krijgt, hetgeen gemiddeld op zo'n duizend euro meer bpm komt. Totaal incasseert de belastingdienst zo 600 tot 650 miljoen euro meer aan bpm gedurende de overgangsperiode. KPMG voorspelt dat daarna zo'n 200 miljoen euro per jaar aan extra belastinggeld naar de schatkist gaat, ondanks het feit dat per 1 juli 2020 de bpm-tarieven worden aangepast aan de vanaf dat moment geldende WLTP-waarden. Met name de kleinere modellen worden onevenredig zwaar getroffen, stelt het onderzoeksbureau.

TU Eindhoven

Het Ministerie van Financiën liet eerder al een vergelijkbaar onderzoek uitvoeren door TNO, dat uitkwam op een gemiddeld verschil van 5,8 g/km tussen NEDC 1.0 en 2.0. De meeropbrengst aan bpm werd door de staatssecretaris verklaard door de groeiende populariteit van grotere auto's en het zwaarder worden van auto's. Bovag en RAI stellen dat de berekening van KPMG betrouwbaarder is dan die van TNO, omdat TNO zijn cijfers baseerde op 185 steekproeven, terwijl KPMG 1.065 auto's vergeleek. Bovendien heeft KPMG zijn berekeningen laten toetsen door deskundigen van de TU Eindhoven en de hogescholen van Rotterdam en Arnhem.

Lauwe verkoopcijfers

Bovag en RAI stellen al lange tijd dat de lauwte in de verkoopcijfers voor een groot deel zijn te herleiden tot de hogere bpm. Natuurlijk leven hun leden voor een groot deel van de verkoop van nieuwe auto's, maar de belangenclubs zeggen zich vooral druk te maken over het feit dat de vernieuwing van het wagenpark daardoor wordt geremd, zodat oudere - lees vuilere en minder veilige - auto's langer blijven rondrijden. "Als je wilt vergroenen, moet je de verkoop van nieuwe auto's vooral niet gaan frustreren", zegt Paul de Waal, woordvoerder Bovag.

Rare gang van zaken

Steven Van Eijck vertelt dat hij het rapport enkele weken geleden al aan staatssecretaris Snel heeft gegeven om erop te reageren en maatregelen te nemen. "Maar hij zei: 'Het is een gedegen rapport, maar we gaan niks aanpassen.' Als oud-staatssecretaris (Van Eijck was zelf staatssecretaris van Financiën tijdens Balkenende I, red.) begrijp ik dat wel een beetje. Hij laat het liever aan de Tweede Kamer over om dit op te lossen, dan hoeft hij de rekening niet te betalen. Maar toch vind ik dat wel een heel rare gang van zaken. Ik vind het bizar dat als je weet dat de Nederlandse automobilist veel te veel belasting heeft betaald en dat nu bewezen ziet door dit rapport, dat je dan je verantwoordelijkheid niet neemt."

'De staatssecretaris laat het liever aan de Tweede Kamer over, dan hoeft hij de rekening niet zelf te betalen'

En nu? Van Eijck: "Het eerste wat Menno Snel moet doen is de bpm-tabel zo aanpassen dat er straks niet nog eens structureel 200 miljoen per jaar te veel wordt geïnd. Auto's zijn veel en veel te duur, dat zie je ook als je onze prijzen vergelijkt met de landen om ons heen." De Waal beaamt: "Kijk naar België, daar worden veel meer nieuwe auto's verkocht, terwijl er veel minder mensen wonen."

Van Eijck: "Ten tweede moet de staatssecretaris zich afvragen wat te doen met die mensen die al veel te veel bpm hebben betaald. Het is ingewikkeld om die mensen te achterhalen en dat geld terug te geven. Wend die 600 miljoen daarom aan om er iets goeds mee te doen voor de automobilist. Investeer het in verkeersveiligheid, infrastructuur, versneld invoeren van waterstof; er zijn zo veel mogelijkheden."

Van Eijck heeft de Kamerleden inmiddels geïnformeerd. "Die zijn deels ook echt geschokt. Dit moet je bij een belastingplan behandelen en daar zitten naast automobiliteit heel veel andere aspecten in, dus Kamerleden moeten kiezen waar ze voor gaan binnen zo'n plan. De vraag is dan wie zich hard gaat maken voor de automobilist." Van Eijck hoopt vooral op de VVD, maar ook op het CDA.

------------------------------

WLTP (Worldwide harmonized Light vehicle Test Procedure) is een vast omschreven testprocedure die de (ver)oude(rde), in de jaren tachtig opgestelde NEDC (New European Driving Cycle) gaat vervangen omdat de WLTP dichter bij de werkelijkheid staat. Deze meting is belangrijk omdat de uitslag bepalend is voor de bpm-heffing op de auto. Die bpm is bovendien progressief, wat wil zeggen dat het bedrag per gram hoger wordt naarmate de totale CO2-uitstoot hoger is. De WLTP werd op 1 september 2017 ingevoerd, maar omdat vóór die datum geïntroduceerde auto's nog NEDC-gekeurd zijn, wordt voor de bpm-heffing sinds die datum de WLTP-waarde teruggerekend naar een NEDC-waarde, de NEDC 2.0 genoemd. Sinds 1 september 2019 moeten alle nieuwe auto's WLTP-gekeurd zijn, maar wordt deze voor de bpm nog teruggerekend naar NEDC 2.0. Vanaf 1 juli 2020 geldt de WLTP-waarde voor de bpm-heffing. Omdat de CO2-uitstoot onder WLTP hoger uitvalt, worden per die datum de bpm-tabellen aangepast.