De Vluchtstrook: de historie van het klapdak

De Peugeots 206, 207, 307 en 308, de Mercedes-Benz SLK en SL, de Ford Focus CC, de Volkswagen Eos, de Renaults Mégane Coupé-Cabriolet en Wind, de Opels Astra en Tigra TwinTop, de Volvo C70, de BMW 3-serie Cabrio en zelfs de Z4: allemaal voorbeelden van cabriolets met een hard klapdak die in de afgelopen 25 jaar zijn verschenen. Verreweg de meesten zijn ook weer verdwenen, of vervangen door een model met een ‘ouderwetse’ stoffen kap.

Columnist Bas van Putten noemde onlangs al terloops waarom fabrikanten vaak toch weer terugkomen bij de meer traditionele oplossing: een hard dak is zwaar, duur en complex. Toch hadden de genoemde fabrikanten alle reden om voor zo’n klapdak te gaan, juist vaak in modellen die als enigszins betaalbaar te boek stonden. Een stalen of glazen vouwdak zorgt er immers voor dat een cabrio in gesloten toestand aanvoelt als een coupé, terwijl een exemplaar met een stoffen dakje toch een klein beetje een kampeergevoel geeft.

In Europa waren het Mercedes-Benz en Peugeot die in de jaren 90 aan de wieg stonden van de heropleving van het harde vouwdak. Mercedes introduceerde het tweedelige roadsterdak in 1996 op de SLK, Peugeot volgde op de voet met de goedkopere en razendpopulaire 206 CC.

Eclipse

Wie een beetje thuis is in de geschiedenis van de Fransen, weet dat Peugeot voor de oorlog ook al een auto met een te openen hardtop voerde. Het dak, dat op onder meer de 402 Eclipse te vinden was, was een vinding van carrosseriebouwers George Paulin en Marcel Pourtout.

Hoewel de Peugeots (ongetwijfeld mede dankzij hun moderne vervolg) het bekendst zijn, was het een Lancia Belna Eclipse die in 1934 voor het eerst van deze constructie werd voorzien. Het Pourtout-dak was zowaar elektrisch bediend en verdween in z’n geheel in het achteronder. Feitelijk is het dus geen klapdak, maar wel een hardtop die zich liet openen.

Klapdak

Het eerste echte klapdak volgde in de jaren 50, al stelt het omklappende gedeelte bij de Ford Fairlane 500 Skyliner niet al teveel voor. De immense hardtop van dit slagschip bleek toch net te lang voor het gigantische achteronder, dus zag Ford zich genoodzaakt de voorste rand gedurende het proces naar beneden te vouwen.

Hoewel Mercedes de naam heeft, was de SLK niet echt de eerste moderne klapdak-cabrio. Zo was er in 1983 al een Audi Quattro met een wegklapbaar vouwdak. Die Treser Quattro Roadster was echter geen officieel Audi-product. Van de mainstream-autobouwers was het Toyota die voor het eerst met een in twee min of meer gelijke delen wegklapbaar dak kwam.

De tweede generatie van de Soarer werd vanaf 1989 met zo’n dak gebouwd, in een oplage van slechts 500 exemplaren. De Soarer Aerocabin was echter geen echte cabrio, want de dakstijlen en zelfs de dwarsbalk boven de achterruit bleef te allen tijde overeind. Later verscheen er alsnog een Soarer met een volwaardig klapdak, maar die hier als Lexus SC430 gevoerde auto verscheen ruim na de SLK en 206.

Mitsubishi zonder ‘Eclipse’

De volgende stap werd in 1995 gezet door Mitsubishi, of eigenlijk door ASC. De American Sunroof Company bouwde in opdracht van de Japanners de Mitsubishi GTO (hier 3000GT) om tot een rasechte CC, met een dak zoals we dat ook nu nog kennen. Dat juist de Mitsubishi uit dit verhaal geen ‘Eclipse’ heet is opvallend, maar ‘GTO Spyder’ klinkt natuurlijk wel lekker exotisch.

Terugkijkend heeft het CC-concept vaak tot opmerkelijk of ronduit lelijke auto’s geleid. Zo’n dak laat zich zelden wegvouwen zonder grote gevolgen voor het design. Tegelijkertijd zorgt deze cabrioletvorm voor veel creativiteit bij fabrikanten. Zo zijn er in de loop der jaren allerlei variaties op het thema verschenen, onder meer bij het ‘omkeerdak’ van de Renault Wind en de schuifdakvariant van de Volkswagen Eos.

Supercars

Voor een oplossing die over het algemeen bekendstaat als zwaar en lelijk is het opmerkelijk hoe goed het stalen klapdak terecht is gekomen. Hoewel de vouw-hardtop in het betaalbare segment nagenoeg verdwenen is, zijn het tegenwoordig juist supercars die kunnen bogen op een weerbestendig dekseltje. Met name Ferrari en McLaren zweren bij slim wegklappende dakpanelen, die hun aanvankelijke nadelen kennelijk inmiddels zijn ontgroeid.