Bewezen: prijsstijging aan de pomp sneller doorgevoerd dan prijsdaling
Nadelig voor de consument
Benzinepomphouders profiteren flink van prijsveranderingen op de wereldwijde oliemarkt. Veel automobilisten dachten al te merken dat de prijzen aan de pomp sneller stijgen dan ze weer dalen als daar ruimte voor is, en dat is nu ook bewezen.
Wie zijn dagelijkse kilometers aflegt met een auto met een verbrandingsmotor heeft ongetwijfeld in zijn portemonnee gemerkt dat de brandstofprijzen bepaald niet mals zijn. Uit onderzoek blijkt dat de prijzen aan de pomp bij veranderingen in de olieprijs – als daar ruimte voor is – sneller omhoog worden bijgesteld dan dat de prijzen omlaag worden bijgesteld. Dat blijkt uit berichtgeving van economisch vakblad ESB.
Volgens ESB heeft deze asymmetrische prijsdoorwerking de Nederlandse consument in de periode 2007-2023 per liter getankte brandstof gemiddeld 2,2 tot 4,8 cent gekost. Per tankbeurt gaat het dus al rap om enkele euro's. Onderzoeker Stef de Jong geeft meerdere redenen voor het feit dat de prijs aan de pomp minder snel omlaag gaat dan omhoog. Consumenten gaan doorgaans niet snel op zoek naar alternatieven, ook omdat prijzen niet gemakkelijk te vergelijken zijn.
Ook lijkt er een soort stilzwijgende overeenstemming onder pomphouders om de prijsdalingen vertraagd door te voeren, waardoor zij gezamenlijk de prijs langer hoog houden. Daarnaast is het volgens het onderzoek voor aanbieders van benzine moeilijker om prijsverlagingen door te voeren, omdat zij de goedkopere brandstof maar beperkt kunnen opslaan en daardoor niet gegarandeerd zijn van de lagere prijs.
De Jong zegt dat het kan helpen om pomphouders te verplichten hun prijzen online te publiceren, zodat autorijders deze gemakkelijker kunnen vergelijken. In Duitsland gebeurt al zoiets. Ook zouden deze praktijken kunnen worden voorkomen als toezichthouder Autoriteit Consument & Markt (ACM) meer mag optreden. Nu is de functie van ACM nog beperkt tot vooral het toezien op fusies en verboden prijsafspraken, maar dit zou volgens de onderzoeker kunnen worden uitgebreid.
Na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne stegen de adviesprijzen aan de pomp snel, tot een recordhoogte van €2,505 euro per liter Euro 95 in juni 2022. Volgens consumentencollectief United Consumers ligt die adviesprijs (GLA) van een liter Euro 95 op moment van schrijven op €2,095. De GLA van een liter diesel bedraagt nu €1,905. Let wel: veelal kun je lokaal – en ver bij de snelweg vandaan – aanzienlijk goedkoper tanken.
