Autovrije zondag: oud concept in nieuw jasje?

Later deze week komt het kabinet met een reeks maatregelen naar buiten om de stikstofuitstoot binnen te perken te houden. Nu worden nog vooral bouwprojecten de dupe en daardoor ligt er veel werk stil. Dat werkt onder andere de woningnood in de hand en dus wil men op andere manieren de uitstoot omlaag brengen. Daarbij wordt er uiteraard ook naar de autobezitters gekeken. Behalve het voorstel om de landelijke maximumsnelheid op snelwegen naar 100 km/h te verlagen, blijkt vandaag dat er ook gekeken wordt naar een maandelijkse autovrije zondag.

Dat fenomeen nemen we eens onder de loep. Het is in Nederland immers al vaker voorgekomen, zij het op onregelmatige basis. De eerste autoloze zondagen vonden plaats vlak voor de Duitse bezetting van ons land, eind jaren 30, wegens een brandstoftekort. Ook direct na de oorlog stelde de overheid deze maatregel in, opnieuw als reactie op benzineschaarste. In de jaren 50 en begin jaren 70 keerde de autovrije zondag nog een aantal keer terug. Eerst vanwege de Suezcrisis (1956) en de daaropvolgende olieschaarste, in 1973 en begin 1974 wederom vanwege de oliecrisis. Arabische landen straften Nederland vanwege haar onvoorwaardelijke steun aan Israel.

De autovrije zondag was lange tijd dus simpelweg een maatregel vanuit de overheid om de brandstofschaarste op te vangen. Zo probeerde men te voorkomen dat er tekorten bij de pompen zouden ontstaan. De zondag was uiteraard de meest logische keuze om de auto te laten staan.

De 'nieuwe' autovrije zondag

In de 21e eeuw heeft de autovrije zondag een ander karakter gekregen. Hoewel er nog altijd een officiële regeling kan worden aangesproken vanuit de overheid bij een (dreigende) oliecrisis, wordt de term tegenwoordig gelinkt aan klimaat en milieu. Zo zijn er in de afgelopen twee decennia al zeer regelmatig autovrije zondagen ingesteld in diverse gemeenten. Dit onder het mom van het vergroten van milieubewustzijn. Vaak werden daarbij alleen delen van binnensteden afgesloten voor gemotoriseerd verkeer. Het is op meerdere plekken een jaarlijks terugkerend fenomeen.

Het is nog maar zeer de vraag of de maandelijkse landelijke autovrije zondag bij het uiteindelijke pakket aan maatregelen van het kabinet hoort. Het scheelt ongetwijfeld flink wat stikstofuitstoot, maar is tegelijkertijd ook een zeer ingrijpende maatregel. Meer dan ooit draait Nederland ook in het weekend nog op volle toeren door en daarbij speelt de auto uiteraard een grote rol. Vooral regeringspartij VVD is naar verwachting niet snel over te halen voor een ingrijpende maatregek als deze, die de persoonlijke vrijheid aantast. Zoals gezegd horen we waarschijnlijk eind deze week meer.