Rij-impressie Audi A1 Quattro

Het liep uit op een spannende, ongeplande nachtelijke ontmoeting. Nou ja, nachtelijk. Het is vroeg in de avond, maar kwart over vier was het al zo donker dat de fotograaf er geen heil meer in zag. Daardoor rijdt ik al vier uur in de duisternis. En in die duisternis doemt in de verste ineens een beestachtige verschijning op. De achterlichten zijn te laag.. het zal zijn toch niet? Toch wel. Een kaakzakkende Lamborghini Murcielago LP640 moet dezelfde kant op als ik. En ik rijd slechts een B-segment auto. Kansloos verhaal? Op een lege weg wel, maar ook de Lambo kan niet door andere auto's heen. Ieder gat wat hij krijgt vloert hij het pedaal in een hoge versnelling zodat de V12 bij lage toeren een resonerende dreun produceert die dwars daar alles in iedereen heen gaat, inclusief mijn ribbenkast. En lage toeren of niet, steeds schiet hij van me weg. Ik doe wat ik kan. 220, 230, 235... bij 240 km/h is de koek echt nog niet op, maar er verschijnt een waarschuwing in beeld. De auto kan harder, maar de aanwezige winterbanden zijn niet geschikt voor hogere snelheden. Nu zal er heus wel wat marge opzitten, maar je moet wel goed stom zijn om dat soort risico's bewust op te zoeken. Evengoed moet de vleermuis ook weer in de ankers en kan ik aansluiten. Met een B-segmentertje spelen met een Lambo. Het moet niet gekker worden. Maar ik heb de meest potente auto in zijn soort bij me. Maak kennis met de extreem zeldzame Audi A1 Quattro. 256 pk, een top van 250 km/h (we vermoeden op de teller fors meer) en een oplage van slechts 333 stuks. Dat maakt hem zeldzamer dan een Ferrari Enzo! Een ingehaalde vrachtwagen creëert zoveel leegte dat de Lambo vrij spel krijgt als de beroepschauffeur weer naar rechts gaat. Nu schakelt wel hij terug en geeft gas. De A1 is snel, maar nu is het alsof ik de handrem er op heb staan. Een gejank van jewelste en binnen 10 seconden is de Italiaan als een spook in de nacht verdwenen. Wow.

Driving home for christmas

We zijn niet zo maar op pad, maar op een missie. In Nederland zijn er in totaal elf van deze bijzondere A1's verkocht. Dat na een lobby van de importeur, die oorspronkelijk slechts zes stuks kreeg toegewezen. De zeer forse nieuwprijs van krap 65 mille was blijkbaar geen probleem voor een aantal liefhebbers. Evengoed was het inzetten van een auto voor demonstraties dan iets te veel van het goede. Daarom besloot Audi Nederland kort de enige demo, die van de fabriek, naar Nederland gehaald. Maar die auto moest vervolgens weer terug naar Ingolstadt. Hadden wij wellicht zin omdat te doen? Kregen we meteen wat extra tijd om met de auto te spelen. Nou, doe maar dan!

Onze enige indruk van de A1 Quattro tot op heden was die van ondergetekende op een ijsmeer in Zweden. Geweldig speelterrein, maar het geeft geen beeld van hoe de auto ten opzichte van concurrenten staat. Nu is het zowaar een keer niet de Clio RS die ik in mijn hoofd heb, maar de Opel Corsa OPC Nürburgring Edition. Deze auto reed ik begin 2012 en dit was niet alleen de beste Opel in tijden (hoewel de Adam ook een fijne verrassing was) maar mogelijk zelfs de beste OPC ooit. De motor was giftig, de grip gigantisch, de besturing messcherp. Hoe gedraagt een A1 die twee keer zo duur is zich dan?

De Quattro is de enige A1 met vierwielaandrijving. Sterker nog, het is de enige B-segment auto uit het hele Volkswagenconcern met 4WD. Zelfs de nieuwe Polo R krijgt voorwielaandrijving. Dat verklaart mede waarom de Audi zo duur is: er moest nogal wat worden aangepast. Hiervoor is merk gaan shoppen in eigen winkel en niet bij de minste auto. De snelle Audi TTS diende als donorauto en leverde niet alleen de achteras, maar meteen de hele achterwielophanging voor de A1, net als het differentieel en het quattro-systeem. Dat betekent dat onze A1 een Haldex-koppeling heeft: in principe gaat alle kracht naar de voorwielen, dreigen deze grip te verliezen dan gaat er ook kracht naar achteren. Het grote voordeel is uiteraard dat je nauwelijks problemen hebt met tractie. De TTS ontbreekt het soms een beetje aan beleving, maar het snelheidspotentieel van de auto is ongehoord, vooral vanwege zijn hoge gripniveau. Benieuwd of dat voor de A1 ook geldt.

Omweg

We kiezen ervoor een omweg te maken via een gebied dat we goed kennen: de Eifel. Eerst nog wat meer uitleg over ons weapon of choice. De A1 Quattro heeft een 2.0 TSFI blok waar hij zoals gemeld 256 pk uit haalt. Dit is niet de motor uit de Golf GTI, maar in basis het blok zoals je hem ook vindt in de Audi S3 en de, daar zijn we weer, TTS. Dat wil zeggen dat de auto een grotere turbo heeft die niet alleen iets later op gang komt, (ergens tussen 2,500 en 3.000 tpm), maar ook ongeacht het toerental een paar honderd toeren nodig heeft om op gang te komen. Het voordeel? Je kunt tot de toerenbegrenzer doorhalen zonder dat er sprake is van krachtverlies. Daarbij klinkt een geluid wat ons verbaast. In de TTS en de Seat Leon Cupra R dreunt en roffelt deze motor heel erg. Hoe anders klinkt hij in deze A1! Het geblaas van de turbo overstemt werkelijk alles, wat de auto een flink stuk karakter geeft. Vooral omdat dat geblaas gepaard gaat met een zeer forse acceleratie. Het heeft qua beleving wat weg van een OPC-blok.

Ook opvallend: in deze tijden waar DSG-achtigen overheersen, is de A1 Quattro alleen met handbak ontwikkeld. Zelf schakelen! We schrikken er bijna van. Omdat bij 'normale' modellen de CO2-uitstoot erg belangrijk is, zijn de overbrengingen tegenwoordig vrij lang. Zo haal je in de nieuwe Audi A3 met handbak 105 km/h in de tweede versnelling. Bij DSG-automaten is de zevende versnelling die zorgt voor een flinke overdrive. En waarom denk je dat de nieuwe 911 een zeventraps handbak heeft? Maar niets van dat alles in de A1 Quattro. Met 120 km/h maken we 3.000 toeren, zodat ik vermoed dat het de toerenbegrenzer is die uiteindelijk een einde maakt aan het versnellen, niet gebrek aan vermogen of een elektronische limiter.

Door deze keuze van Audi ga je in hoog tempo door de versnellingen heen en wordt alle kracht in grote hoeveelheden tegelijk aan de wielen doorgegeven. Bij een normale hothatch krijgt je dan tractieproblemen door de koppelexplosie, maar hier is quattro ineens meer dan een naam.

Ontdekken

Tot zover alle theorie, hoe voelt dat in praktijk? Onze ervaring is dat je de auto moet ontdekken. Juist door het hoge gripniveau voelt hij de eerste uren niet bijster spectaculair aan. Ja, hij is snel. Maar het gaat allemaal vrij gemakkelijk. Op de Autobahn kan je lol hebben omdat je anderen verbaasd, maar een beetje zescilinderdiesel rijdt zonder moeite met je op.

Gelukkig blijkt de Eifel opnieuw het grote speelterrein waar elke auto met een sportieve inborst zijn ware aard laat zien. De A1 komt volledig tot bloei op het moment dat we de (what's in a name) A1 voorbij Euskirchen achter ons laten. Het is uitzonderlijk rustig zo laat in het jaar en de paar lokale Duitsers die je tegenkomt hebben het tempo enorm hoog liggen zodat je niet voor scheve gezichten zorgt als je je auto de sporen geeft. De kleine Duitser blijkt een paar eigenschappen te hebben die hem tot een waar kanon maken. Als je als 911Carrera-rijder in de Eifel deze kleine Audi in je spiegels krijgt, is het maar de vraag of je ooit bij hem wegkomt. Alleen als je hele lange rechten stukken hebt met weinig hairpins. Of daadwerkelijk de Nordschleife opgaat. Sowieso is de besturing heel redelijk, voor Audi-begrippen zelfs prima. Het gevoel is daar omdat die rare zware bekrachtig die Audi's nog wel eens hebben, ontbreekt. Bovendien gaat het sturen vrij direct. Omdat de turn-in vrij goed is, kan je met redelijk wat snelheid de bocht in. Zodra de neus vervolgens ook maar een beetje de goede kant op wijst, is het een kwestie van het pedaal vloeren en de A1 explodeert middels zijn vierwielaandrijving werkelijk de goede kant op. Beetje nat wegdek? Geen probleem. Hiermee wint de auto zo gigantisch veel snelheid ten opzichte van met name voorwielaandrijvers dat ineens duidelijk wordt hoe de auto is bedoeld. Een zelf uitgezet rallyparcours over de heuvelachtige wegen kan met recordtijd worden voldaan. Door de korte overbrengingen heb je altijd kracht voor een immense acceleratie. Op een smal bochtig parcours is de A1 zo goed als onverslaanbaar. Een Mini John Cooper Works doet het ook goed in soort omstandigheden, maar zelf een mechanisch sper tussen de voorwielen is niet goed genoeg om de exitsnelheid van de A1 te evenaren,. Bovendien heeft de Audi fors meer vermogen. Wel mis je een beetje beleving, zo'n unieke auto had misschien nog net even wat heftiger moeten zijn. De kont is niet zo los als bij een Clio RS, en de auto is niet zo hitsig als een Opel Corsa OPC. De typische Audi-perfectheid druipt er weer vanaf. De Duitsers wisten wat ze wilden maken en zijn daar glansrijk in geslaagd. Maakt dat de A1 tot de beste in zijn klasse? Ja, toch wel. Vanwege zijn immense potentieel (en laten we eerlijk zijn, zijn prijs) ga je de Quattro snel vergelijken met auto uit hogere segmenten. En dan mis je wellicht een gemeen randje. Maar het explosiepotentieel is zo hoog dat dat het feit dat je de scherpte van een Clio RS of Corsa OPC toch niet echt mist. Ontdek zijn kracht en maak er gebruik van. Dan heb je een waanzinnig auto. En ja, hij is uitverkocht, maar een van de kopers was een Audi-dealer in West-Brabant die hem op moment van schrijven nog te koop heeft staan. Hij blijft onzinnig duur, maar met zijn extreem beperkte oplage heb je nu al een klassieker in wording, dus grijp je kans.