Citroen Xantia 1.9 D X (1995)

Conservatief gezien zijn het onverenigbare begrippen: een Citroën -in veler ogen het toppunt van automobielcomfort- met een dieselmotor, die nog vaak als een onbehouwen werkpaard wordt beschouwd. Maar dankzij de grote vorderingen die de dieseltechniek op het ogenblik doormaakt, is dat niet meer zo'n onmogelijke combinatie. Want de economische diesel wint mede onder invloed van de zorg om de brandstofvoorraden en het toenemende milieubesef snel aan beschaving. Bovendien wordt hij almaar lichter, sterker, zuiniger en schoner, zodat hij steeds nadrukkelijker solliciteert naar een plaatsje onder de motorkap van onze auto's. Tot voor kort stond daar een rumoerig, grofstoffelijk en niet helemaal ademfris gedrag tegenover, maar dat behoort bij de huidige generatie dieselmotoren goeddeels tot het verleden.
In de Xantia laat Citroën zien dat het bovenstaande verhaal geen bakerpraatje is. Na het onvermijdelijke voorgloeien bij de start (er zijn merken waarbij dat vlugger gaat) laat de tot 21,8:1 gecomprimeerde viercilinder even zijn karakteristieke gerinkel horen, maar dat zinkt na een paar seconden naar de achtergrond. En als de motor eenmaal echt warm is, moet het in de auto wel h‚‚l stil zijn om nog iets van de dieselklop te horen. Tijdens het rijden verandert dat nauwelijks; alleen het relatief lage toptoerental van 4600 tpm herinnert je eraan dat er geen benzinemotor aan het werk is.
Hoewel het vermogen van de 1905 cc metende diesel met 71 pk aan de rustige kant is, staat daar een fiks koppel van bijna 200 Nm bij een laag toerental tegenover. Uiteraard is dat een typische diesel-eigenschap, maar in de Xantia heeft Citroën er door gunstige versnellingsverhoudingen optimaal gebruik van gemaakt. Zelfs zonder veelvuldig schakelen wil de diesel-Xantia altijd wel vooruit; het is dan ook een openbaring dat het verschil tussen '4' en '5' bij het inhalen van 80-120 km/h op de snelweg nog geen 4,5 seconden bedraagt. Zeker voor een diesel is dat onverwacht levendig en daarom is het een nog grotere verrassing dat het verbruik van de Xantia zelfs bij fors doorrijden niet onder de 1:14 komt.
Toch blijkt bij de geluidsmeting dat de relatief kleine diesel in de forse, ruim 1200 kilo wegende Xantia bepaald niet ligt te luieren. Bij 100 km/h is hij met 69,5 dB nog mooi stil, maar bij 120 wordt dat 4,5 dB meer. Het rijwindgeluid van de mooi gestroomlijnde Xantia speelt bij zulke snelheden een ondergeschikte rol, zodat het verschil in hoofdzaak aan de motor moet worden toegeschreven. Weliswaar is 74 dB nog steeds bescheiden, maar de toename is groter dan bij een meer uit de kluiten gewassen benzinemotor. Hinderlijk is het motorgebrom echter geenszins en aangezien de Xantia zelfs in de sobere X-uitvoering een hoog comfort biedt, betekenen lange ritten in deze diesel bepaald geen straf.

Hoog comfort
Voor een belangrijk deel is dat uiteraard te danken aan de hydropneumatische vering, die in de Xantia overigens wat minder zweverig overkomt dan in vroegere Citroëns van dit formaat. En omdat de stoelen eveneens op de verwende Franse smaak zijn afgestemd, staat het comfort voor een auto in deze klasse op een ongekend hoog peil.
Over het rijgedrag kunnen we kort zijn: in dat opzicht maakt de diesel een even goede indruk als de eerder besproken 1.8 benzineversie. Net als de ZX bezit de Xantia een passief in de bochten meesturende achteras en samen met de gasvering zorgt dat voor een zeer vasthoudend bochtkarakter. Aan het sturen en remmen in zo'n afstandelijke 'hydropneumaat' moet je altijd even wennen, maar eerlijk gezegd is er niets mis mee, hoogstens anders.
Vooral op de lange baan ga je het op den duur steeds meer waarderen dat de Xantia rustig zijn gang gaat en je niet belast met allerlei details, gevoeligheden en overbodige informatie. Bij de meeste auto's in deze klasse gaat het overigens ook die kant op, maar op dit gebied geeft Citroën - zij het minder eigenzinnig dan vroeger - nog steeds de toon aan. Dat dit nu ook voor de diesel onverkort geldt, is voor de motorbouwers een compliment en een aanbeveling voor wie veel kilometers rijdt en op zijn portemonnee moet letten.