BMW 323i - Volkswagen Vento VR6 - Toen zescilinder in middenklasser nog 'gewoon' was

Hoe meer cilinders een motor heeft, hoe stiller hem dat maakt. Die algemene gedachte is zonder meer heel lang valide geweest. Laat een V8 van Lexus stationair draaien of breng een klassieke V12 van Jaguar aan de praat, en het bewijs voor de stelling komt in schijnbaar slapende decibelmeters tot uiting. In lagere autoklassen is de fluisterstilte inmiddels echter ook gearriveerd. Want ja, de tijd verstrijkt, de techniek schrijdt voort en laat heilige huisjes omvallen alsof ze van speelkaarten zijn gebouwd. Zo moeten we na het starten van de BMW 323i uit 1996 en de Volkswagen Vento VR6 uit 1994 vaststellen dat hun schitterend draaiende zescilinders nadrukkelijker van zich laten horen dan de eerste de beste moderne driepitter. Natuurlijk, geluidsreductie is een prima ontwikkeling, want niet iedereen zit erop te wachten om te horen hoe een automotor zijn arbeid verricht.

In het geval van de twee youngtimers die vandaag aantreden, kan de sonore sound ons echter niet luid genoeg klinken – binnen de kaders van het betamelijke natuurlijk. Luisteren naar de befaamde zes-in-lijn van BMW en de bejubelde VR6 van Volkswagen is alsof je het stemgeluid van oude vrienden ontwaart. Vergeef ons de afgezaagde term, maar de soundtrack is in beide gevallen hartverwarmend. Een zescilinder in een middenklasse-sedan was begin jaren 90 trouwens minder bijzonder dan je nu misschien zou denken. BMW voerde zulke auto’s natuurlijk al jaren. De 3-serie kreeg in korte tijd echter gezelschap van zescilinderversies van de Audi 80, Mercedes-Benz 190 en C-klasse, Alfa 155, Opel Vectra, Mazda 626 en Xedos 6, Mitsubishi Galant en, niet te vergeten, die andere vierdeurs Volkswagen met VR6, de Passat. Later kwamen daar onder meer nog de Renault Laguna, Ford Mondeo, Citroën Xantia en Saab 900 bij. Wat een keuze!

De aanleiding voor de nostalgische tour die we vandaag ondernemen, is de donkerblauwe Volkswagen Vento met de aanduiding VR6 op de kofferklep. Een ware trouvaille, zoals de Fransen dat zo mooi zeggen: een vondst uit duizenden. Een nette Vento is op zich al een bezienswaardigheid; een in originele staat verkerende Vento VR6, met bovendien bijzonder weinig kilometers op de klok, is dat in duizendvoud. Het is de speld die ons prikte toen we argeloos tegen de hooiberg leunden. De specialist in youngtimers waar we hem vonden nam de uit Duitsland geïmporteerde auto vanwege de zeldzaamheid op in zijn verkoopcollectie, maar vroeg zich de gedurende de dag van de reportage steeds nadrukkelijker af of hij hem toch maar niet gewoon zelf moest houden. Ja, zeggen wij als we in zijn schoenen zouden staan, al was het maar om geregeld de glorieuze testperiode van eind 1993, met de oorspronkelijke testauto van Pon, te kunnen herbeleven. Onvergetelijk was de sensatie om met die schijnbaar doordeweekse sedan – alleen de paarse kleur viel op – al het andere verkeer het snot voor de ogen te rijden. De massieve duw in de rug, de souplesse van de beschaafd grommende, hoogst bijzondere VR6-motor, het was allemaal ongelooflijk indrukwekkend. Vandaag eens kijken of we de Vento opnieuw zo kunnen meemaken. Er is wel een belangrijk verschil tussen de auto’s van toen en nu: die van Robert-Jan heeft een automatische vierbak, de testauto toen een handgeschakelde vijfbak.

De tegenstrever voor deze test was snel bedacht, maar werd niet gemakkelijk gevonden; zescilinder BMW’s van de modelserie E36 die in een – en dat is cruciaal – ongeschonden staat verkeren, zijn zeldzamer dan vogels met hoogtevrees. De meeste 325i’s bijvoorbeeld zullen hun Waterloo hebben gevonden in de handen van lieden die ermee zijn gaan racen, driften of tunen. Het werd een zilvergrijze, ogenschijnlijk in nieuwstaat verkerende 323i automatic. Het is gezien de specificaties de best denkbare opponent voor de Vento VR6, hoewel de 320i dat was wanneer je de toenmalige aanschafprijzen als uitgangspunt neemt. 

De Volkswagen Vento, op de markt gekomen in 1992, heette altijd meer te zijn dan een Golf-met-kont. Om die belofte gestalte te doen,  hadden ze de auto in Wolfsburg echter toch iets langer op de tekentafel moeten houden. Het ís doodgewoon een Golf met een (immense) kofferbak en niet, zoals de marketeers het publiek misschien wilden doen geloven, een kleine Passat (voor de crisismanager, aldus de toenmalige tv-campagne). De geprononceerde wigvorm maakt de achterkant optisch zwaar. Je ziet in gedachten de voorwielen van de grond komen wanneer je de kofferbak tot het randje zou vullen met vakantiebagage. Dat geeft allemaal niets, want juist die kont maakt deze Volkswagen inmiddels uiterst zeldzaam. In Wolfsburg maakten ze bovendien flink werk van de aankleding van de VR6; zie de extra verlichting in de voorbumper, de lichtmetalen wielen en de spoiler achterop. Een cool ding, zo!

Het is maar goed dat de BMW op destijds tegen meerprijs leverbare lichtmetalen wielen staat, anders zou de visuele impact van beide auto’s direct naar de Volkswagen zijn doorgeslagen. Juist doordat de Golf als Vento een sedan is geworden, groeide hij naar het formaat van de BMW 3-serie, hoewel hij volgens de boekjes in een lagere autoklasse opereert. In feite was de Passat destijds (en nu nog steeds) Volkswagens vertegenwoordiger in wat we nu het D-segment noemen.
De BMW E36 is nog altijd een wonderschone en tijdloze creatie, die destijds met de prachtige campagne ‘Andere Tijden, Andere BMW’s’ werd geïntroduceerd. Zo was het ook. De 3-serie, geïntroduceerd in 1990, was een flinke stijlbreuk met de op slag klassiek geworden E30 met zijn hoekige profiel. De E36 bevat geen compromissen, er detoneert niets, hij klopt gewoon van voor tot achter.

Door de Vento de 174 pk sterke 2,8-liter zescilinder te geven, werd hij opgewaardeerd tot een capabele concurrent van de even dure 320i en de even krachtige 323i (170 pk). De VR6 van Robert-Jan stelt niet teleur. Hoewel de auto een tijdlang heeft stilgestaan, is hij zeer bij de pinken en accelereert hij erg vlot en met een mooi vol geluid. Jammer dat het een automaat is, anders zou de slagkracht van de VR6 nog beter voelbaar zijn geweest; nu is de Vento vooral een comfortabele en stille toerwagen, waarmee het heerlijk kilometers vreten is. Bij 120 km/h wijst de toerenteller 3.000 omwentelingen aan. Niet weinig, maar van onrust is geen sprake. De zescilinder met de kleine blokhoek, die je ook als een lijnmotor met versprongen cilinders kunt omschrijven, draait zijn rondjes met speels gemak. Wat een heerlijke en nog steeds indrukwekkende motor, met een geweldige krachtreserve. 

Heerlijke zes-in-lijn in de 323i

De BMW 323i voelt op motorisch vlak even sterk aan als de Vento VR6, wat hij ook is. De BMW zelf is wel een totaal andere auto, al was het maar vanwege de eigen sound van de zescilinder lijnmotor.  BMW was te midden van al zijn concurrenten samen met Mercedes de enige in dit segment die zes-in-lijnmotoren bouwde. Logisch, want de andere auto’s zijn voorwielaandrijvers en daarin kan een lijnmotor gewoonlijk niet overdwars worden ongebouwd (de Princess 2200 uit de jaren 70 is een uitzondering op die regel!). De 323i zoeft nog meer dan de Vento VR6 over de weg, en dat met een soevereiniteit die respect afdwingt. De 2,5-litermotor draait nog zo’n duizend toeren minder dan die van de Volkswagen, over rust gesproken. De automatische bakken doen hun werk goed, die van de BMW heeft het voordeel van een extra versnelling (vijf in plaats van vier), terwijl hij ook soepeler schakelt. In de BMW is de automaat an sich ook beter op zijn plek dan in de Volkswagen, die je liever met een handbak zou rijden, omdat de auto juist daarmee in een lekkere sportsedan wordt getransformeerd.

Het weggedrag is in beide auto’s van hoog niveau. Ze zijn aangenaam koersvast en voelen zeker aan bij bochtenwerk. De BMW beweegt zich evenwichtiger over oneffenheden; de Volkswagen deint iets met zijn naar verhouding wat zwaardere neus. De zit achter het stuur is in beide auto’s uitstekend, op stoelen van gelijk niveau; de BMW scoort hier meer punten vanwege de diepere zit. Achterin is de Vento de ruimste van de twee. Hier laat zijn voorwielaandrijving zich in positieve zin gelden. Ook de kofferbak is flink groter, om in dit verhaal ook even heel praktisch uit de hoek te komen.
Met de kilometer die we rijden, groeit echter het begrip voor het feit dat de BMW destijds maar liefst circa€ 10.000 duurder was dan de Volkswagen. Het is duidelijk een auto uit een hogere klasse. Neem bijvoorbeeld het interieur van de Vento, dat standaard weliswaar luxueuzer is uitgerust dan dat van de 323i (boordcomputer en sportstoelen), maar qua sfeer, die vooral wordt bepaald door de vormgeving en materiaalkeuze, toch niet in de schaduw kan staan van de opponent uit München. En zo geldt dat bijna voor alles: de Vento haakte als VR6 bijzonder dapper aan bij de ‘grote jongens’, maar had daarvoor feitelijk meer nodig dan een dikke motor.

Dit verhaal is eerder gepubliceerd in AutoWeek 17 2018. Ben je ingelogde gebruiker dan kun je via die link gratis de PDF uit het magazine downloaden.