Waarom de 205 de ziel van Peugeot is

De Fransen hebben anno 1982 een alleszins overzichtelijk, maar ook niet meer zo heel fris riekend modelgamma. De compacte 104 die de prijslijst aanvoert is dan al tien jaar oud. Hij wordt gevolgd door de gefacelifte 305 en twee uitloopmodellen van de hoogbejaarde 504 in zijn goedkoopste gedaante, die de ouderwetse starre achteras hebben. De zakelijke 505 is er weliswaar pas drie jaar, maar oogt toch al wat verouderd naast aalgladde nieuwkomers als de Audi 100 en Mercedes 190. Zelfs de Opel Rekord, een belangrijke concurrent, heeft dan net een extra aërodynamisch jasje aangetrokken. Topmodel 604 is ook niet meer zo piep, en heeft gezelschap van nóg twee oudgedienden, want de 504 Coupé en Cabriolet stammen helemaal uit 1969.

Peugeot 104.

Peugeots zijn daarmee auto’s voor mensen die zich even comfortabel als onopvallend door het verkeer willen begeven, en hoogstens een goede, maar ook wat conservatieve smaak kunnen worden aangewreven. Daardoor ontkom je niet aan de slotsom dat het merk begin jaren 80 een beetje is ingedut, zeker in vergelijking met de dynamiek die je elders op de autoboulevard bespeurt. Neem alleen al de Japanse merken, die de markt in die periode flink opschudden met modellen van zeer divers pluimage. En de 305 mag dan net zijn vernieuwd, hij opereert als sedan in een prijsklasse die wordt gedomineerd door vlot gelijnde hatchbacks. Het wekt allemaal geen verwondering dat Peugeot er rond die tijd bepaald niet goed voor staat en zelfs voor het voortbestaan moet vrezen. Maar hulp was onderweg - en hoe.

205 was in 1983 de reddingsboei

Het verhaal is overbekend: de 205 was in 1983 de reddingsboei waarmee Peugeot zichzelf opnieuw leerde zwemmen. Een kwestie van de juiste auto op het juiste moment, zou je zeggen. Dat was het zonder meer, maar dat is onvoldoende reden om de 205 uit te roepen als het model dat wat ons betreft de ziel van Peugeot als beste vertegenwoordigt. Die titel verdient hij wel degelijk, maar onze motivatie is op veel meer gestoeld dan alleen zijn taak van redder en, uiteindelijk, succesnummer. Daarvoor moeten we eerst de blik richten op het merk Peugeot als geheel. Waar staat het nu voor? Hoe zien we Peugeot en wat heeft de 205 daaraan bijgedragen? En hoe verhoudt hij zich tot de historische modellen en de uitstraling die het merk eerder had? Veel vragen, waarop we de antwoorden prima kunnen vinden.

Zeker is dat de 205 de boel vanaf 1983 radicaal is gaan opschudden. Jazeker, nog steeds een beschaafde auto, zoals alle Peugeots tot dat moment en een logisch vervolg ook op de 104, maar aan alle kanten beter, ruimer, moderner, gestroomlijnder en noem maar op. Hij maakte onder meer indruk met zijn onafhankelijke achterwielophanging (bijzonder in zijn klasse) waarbij de schokdempers met het oog op zo veel mogelijk laadruimte horizontaal onder de bagageruimte werden geplaatst. Het veerkarakter is nog steeds Frans-comfortabel, terwijl hij zelfs als compacte hatchback voldoende ruimte biedt aan vier volwassenen. De moderne, ronde vormgeving doet niets af aan de traditionele merkwaarden – het is onmiskenbaar een Peugeot – maar hult de Franse leeuw automatisch in een veel jongere outfit.

De benzineversies (motoren van 954, 1.124 en 1.360 cc met 45 tot 80 pk) krijgen spoedig gezelschap van een meer dan welkome diesel met een iets verkleinde versie van de gewaardeerde 1.9D-motor uit de 305. Tot de komst van onder meer de Fiat Uno hoeft de 205 in het kleine dieselsegment alleen de kleine Daihatsu Charade naast zich te dulden. Hij concurreert in de praktijk echter vooral met de duurdere, maar tragere Golf Diesel. Kortom, als diesel schudt de 205 een heel segment op, en dat als Turbo D in de overtreffende trap.

Eerst standaard met vijf deuren

In het voordeel van de 205 spreekt dat hij standaard aanvankelijk met vijf deuren wordt geleverd, iets wat bij de concurrentie een meerprijs vergt, als het al een mogelijkheid is. De driedeurs komt natuurlijk ook, maar niet voordat deze carrosserievorm debuteert bij de uiterst begeerlijke topversie 205 GTI. Dit verrukkelijke bommetje wordt niet alleen subiet bestempeld als luis in de pels van de inmiddels behoorlijk mild geworden Golf GTI, hij maakt ook veel indruk met zijn bijzonder aantrekkelijke in- en exterieur waaruit niets dan levensvreugde spreekt. Logisch dus, dat de afgeleide ‘normale’ driedeursmodellen prompt in de smaak vallen. Een meesterlijk staaltje marketing.

205 GTI leidde tot nog meer sportieve Peugeots

Minstens zo belangrijk is dat Peugeot volautomatisch als een sportief automerk wordt gezien, iets wat mede blijkt uit de komst van nog meer snelle topmodellen, zoals de 309 GTI 16 en 405 Mi16, die bij autoliefhebbers een ware heldenstatus genieten. Zou dat sportieve imago ook hebben kunnen postvatten zonder dat de 205 als GTI de aftrap had gegeven? Vast niet. En hoewel niet speciaal sportief bedoeld, stonden latere modellen als de 405 en 406 bekend om hun superbe rijeigenschappen en de ongekende balans tussen comfort en rijplezier.

Voor wie in de jaren 80 nog twijfelde aan de sportieve ambities, waren er de indrukwekkende rally-activiteiten van Peugeot Talbot Sport, met de fantastische 205 Turbo 16 in het World Rally Championship en de imposante Grand Raid in de publicitair belangrijke, alom tot de verbeelding sprekende rally Parijs-Dakar. De 205 Turbo 16 was in beide disciplines oppermachtig. En, niet toevallig: het rallywapen leek ondanks zijn achterin geplaatste motor en totaal afwijkende maatvoering nog steeds krek op de reguliere, driedeurs 205. Geniaal: elke 205-rijder zette daarmee vol trots een snufje van die dynamiek en heroïek voor de deur.

205 zou kraamkamer worden voor voortreffelijke nakomers

De 205 zou de kraamkamer worden voor een roedel voortreffelijke nakomelingen, iets wat de status van dit model in onze ogen nog verder in de positieve richting duwt. Daarmee geven we antwoord op de vraag wat de 205 heeft betekend voor latere modellen en modelgamma’s, tot het huidige aan toe. We kunnen niet anders concluderen dat het publiek zo verkikkerd was geraakt op het idee van een compacte hatchback van Peugeot, dat het in nog veel grotere aantallen de 206 is gaan kopen – dit model staat met tien miljoen stuks nog altijd bekend als de best verkochte Peugeot aller tijden en ook de populairste auto ooit op de Franse markt. De 207 was geen hoogvlieger van gelijke proporties, maar hij leidde hoe dan ook tot de actuele, opnieuw succesvolle 208 die zijn olijke vormen mede aan de 205 dankt. Inmiddels is die als 40-plusser oud genoeg om als knuffelbaar retromodel weer stevig in de armen te willen drukken.

Dan hebben we nog niet eens alle leuke, speciale modellen genoemd die de veelzijdigheid van deze modelreeks benadrukken, zoals de zonnige Cabriolet, de wilde 1.3 Rallye, de bedrijfsauto’s Multi en Fourgonette, de Electrique en de talloze actiemodellen die door de jaren heen zijn verschenen. Zijn loopbaan eindigde er zelfs mee, want de Génération was de uitstekend verkopende zwanenzang van de 205, en dat helemaal in 1998. De 205 kun je hoogstens aanrekenen dat hij nooit als Break is geleverd; voor een compacte stationwagon was de markt in zijn tijd nog niet rijp. Pininfarina maakte evengoed in 1984 evengoed een fraai prototype, Verve genaamd. De 206 SW en 207 SW pakten later de stationwagon-traditie op, die daarna in handen kwam van de 2008.

Belangrijker is wat ons betreft dat de 205 tot een selecte groep auto’s behoort die volstrekt klassenloos zijn, in die zin dat iedereen er zich in kon (en kan) vertonen en waarmee je nooit een verkeerde indruk maakt. En gek genoeg geldt dat voor Peugeot nog steeds. Maar pas op: met zijn 42 jaar is de 205 inmiddels een echte klassieker, die in al zijn kwetsbaarheid uitsluitend het bezit door heel nétte mensen verdraagt.

We waarderen het als je wilt bijdragen door het bijhouden van de AutoWeek Verbruiksmonitor of door een gebruikersreview te schrijven waarin je jouw ervaringen met de auto deelt. Daarmee help je potentiële kopers echt vooruit!