Peugeot 205 40 jaar: van redder naar icoon

Het is op de kop af veertig jaar geleden dat Peugeot het doek trok van misschien wel zijn belangrijkste model ooit: de 205. De auto die Peugeot mogelijk heeft gered van de ondergang en die in de maar liefst ruim vijftien jaar die volgden uitgroeide tot een waar icoon. Van betaalbare eerste auto tot rallykanon, van bestelauto tot hot hatch, van praktische vijfdeurs tot stijlvolle cabriolet: de 205 was het allemaal. Een ware voltreffer van Peugeot, op het moment dat het die heel goed kon gebruiken.

Voor het begin van het 205-verhaal moeten we terug naar de jaren 70. Peugeot probeerde een graantje mee te pikken van de booming markt voor compacte auto's en zag met lede ogen aan dat concurrenten als Ford, Volkswagen en vooral ook rivaal Renault daarin hoge ogen gooiden. Peugeot deed het met de eigen 104 ook niet per se slecht, maar die auto kende een lastige beginfase. In tegenstelling tot de concurrenten was dat aanvankelijk namelijk geen hatchback, in wezen vanwege een deal met Renault. Ook had het met de 204 Break in eigen huis nog een alternatief voor wie een compacte vijfdeurs zocht. De 104 was een ietwat onwennige poging om aan te haken in het vrij jeugdige compacte segment, dat niet helemaal bij het toen toch nog wat conservatiever ingestelde Peugeot paste. Met de jaren 80 in zicht kwam echter het besef dat er toch een auto moest komen die zowel een jonger publiek aan moest spreken en van meet af aan ook als vijfdeurs leverbaar zou worden.

Lef tonen

In 1977 begon het werk aan de auto die zou opdrogen als de Peugeot 205. De 104 werd nog wel gebruikt als een grove basis voor het ontwerp, maar het was duidelijk dat de nieuwe Peugeot een veel scherpere en frissere uitstraling moest krijgen. De doorgaans zo succesvol gebleken samenwerking tussen Pininfarina en Peugeot wierp in dit geval zijn vruchten niet af; het ontwerpvoorstel uit Italië werd afgewezen door Peugeot omdat het te conservatief werd geacht. Van de eigen designafdeling, onder leiding van Gérard Welter, kwam een ontwerp dat meer in de smaak viel. Daarop zou men voortbouwen.

Dit prototype van Pininfarina voor 'project M24' was te conservatief naar Peugeots smaak

Dat Peugeot besloot om met het lijnenspel voor de 205 niet te conservatief te werk te gaan, liet wel blijken dat de Fransen doorhadden dat het tijd was om een beetje lef te tonen. Dat bleek ook uit de sportieve ambities die voor de nieuwkomer werden neergezet. Onder leiding van Jean Todt ging Peugeot Sport aan de slag met een rallyversie van de nieuwkomer voor de befaamde Groep B. De straatauto moest ook klaargestoomd worden voor het sportievere werk.

Klaar voor de start...

Terwijl de financiële top van Peugeot zich afvroeg wat het merk zich op zijn hals had gehaald door Citroën en vervolgens ook Chrysler-Simca over te nemen, werd er hard gewerkt aan het klaarstomen van de Peugeot 205. Die moest in één klap de 104- en 305-klanten zien te overtuigen en vooral zoveel mogelijk mensen die nog geen Peugeot reden. Het geld was immers hard nodig. Falen was geen optie, dus zette Peugeot voor het 205-project de druppelende geldkraan nog één keer open op hoop van zegen. 23 februari 1983 was het dan zover en werd de 205 T16 voor het eerst publiekelijk getoond. Een dag later, op 24 februari, verscheen de reguliere vijfdeurs 205. Met de T16 had Peugeot de aandacht natuurlijk al wel naar zich toegetrokken, maar ook de straat-205 wachtte een enthousiast ontvangst. De eerste tekenen waren goed en Peugeot had in de coulissen bij diverse dealers al wat 205-jes klaargezet om de kas te gaan spekken.

Zo leerde de wereld de Peugeot 205 kennen; als vijfdeurs

In tegenstelling tot de 104 was de 205 er wél gelijk als vijfdeurs. Sterkers zelfs: de driedeurs zou grofweg een jaar later pas verschijnen, al gaf de 205 T16 stiekem al een hint van hoe Peugeot de C-stijl daarvan zou vormgeven. De Peugeot 205 maakte niet alleen met zijn lijnenspel gelijk een goede indruk. Hij bleek ook behoorlijk ruim voor zijn formaat, vooral in de kofferbak. Dat was te danken aan de draagarmen met torsiestaven achteraan. Over ophanging gesproken, de volledig onafhankelijke wielophanging met MacPhersons vooraan droeg eraan bij dat de 205 met zijn wegligging en comfort de handen ook wel op elkaar wist te krijgen. Wel had de 205 aardig neiging tot overhellen als het harder ging in de bochten.

Peugeot 205 GTI

Motorisch gezien was de 205 minder spraakmakend, want in het begin hevelde Peugeot er immers nog gewoon de reeds van onder meer de 104 bekende carburateurmotoren in die nog uit samenwerking met Renault voort waren gekomen. In 1984 verscheen niet alleen de driedeurs 205 maar ook meteen de versie die onder meer op motorisch vlak wel een nieuw hoofdstuk inluidde: de 205 1.6 GTI. Met de GTI liet de 205 zich natuurlijk van zijn beste kant zien (als we de T16 even buiten beschouwing laten). Hij had niet alleen wat dikkere aankleding en een sportiever onderstel dan de reguliere driedeurs, maar had ook de nieuwe 1.6 van de XU-motorenfamilie in zijn neus. Aanvankelijk leverde die injectiemotor 104 pk, dat zou later dankzij een andere cilinderkop en grotere kleppen 117 pk worden. Met de 205 GTI kon je érg snel zijn als het wat bochtiger werd en hij nam in hot hatch-land dan ook de leiding over van voormalig ijkpunt Volkswagen Golf GTI. Wel was het bij de 205 GTI oppassen geblazen bij gas loslaten in een snelle bocht. Door plotselinge overstuurmomenten kreeg de 205 GTI ook wel de reputatie een widowmaker te zijn.

Peugeot 205 GTI

'n sterk nummer

Uiteindelijk zouden de XU-motoren (later opgevolgd door de TU) over het hele gamma worden uitgestrooid en natuurlijk waren er ook de diesels nog. Vooral de geblazen 1.8 diesel, die later verscheen, trok er flink aan. De atmosferische diesels wisten ook al aardig raad met de lichte 205, al moesten hadden die vooral als onderscheidend vermogen dat ze haast eeuwig mee leken te kunnen. Überhaupt bleek de 205 aardig voor de langere termijn te zijn. Niet alleen als model, maar ook qua bouwkwaliteit. De 205-jes uit de eerste jaren waren op het gebied van roestpreventie nog niet de beste, later zou de 205 echter (zeker vergeleken met eerdere modellen van Peugeot) vrij makkelijk uit handen van de roestduivel blijken te blijven. Noemenswaardige technische problemen staken eigenlijk ook niet echt de kop op, mits de boel goed onderhouden werd.

In een tijdbestek van maar liefst ruim vijftien jaar zouden we kennismaken met tal van verschillende versies en uitvoeringen. De crème de la crème van de serieproductie-205 was natuurlijk de 1.9 GTI van vóór de katalysatorverplichting. Wie het wat betaalbaarder wilde houden, kon ook al veel lol hebben met de Rallye of de XS, die ieder op hun eigen manier een sportieve inborst hadden. Wilde je open rijden? Dat kon ook: Pininfarina mocht dan weliswaar niet de 205 hebben getekend, wel zette het de cabriolet op papier. Die kon je overigens ook als CTI krijgen, waarmee je de sportieve prestaties van de GTI kon benaderen met je haar in de wind. Actiemodellen en speciale uitvoeringen waren er ook genoeg, denk aan de Accent, Roland Garros, Trophy, Gentry, Forever en uitzwaaiversie Génération.

Peugeot 205 Accent

5,3 miljoen

Met die laatste viel in 1998 dan toch echt het doek voor de 205. Op de valreep verkocht Peugeot hier in Nederland nog bosjes van het inmiddels behoorlijk op leeftijd zijnde model, omdat je aan de 205 Génération voor een relatieve habbekrats een splinternieuwe en compleet uitgeruste auto had. Een auto die bovendien ondanks zijn leeftijd nog altijd goed voor de dag kwam. Na ruim 5,3 miljoen verkochte exemplaren (waarvan ruim 140.000 in Nederland) was het daarna toch echt gedaan en liet de 205 een Peugeot achter met een goed gevulde kas en een sterk verbeterd imago.

Nu, 25 jaar later, zijn er hier in Nederland nog ruim 5.000 stuks over. De 205 verruilt vanwege zijn leeftijd steeds meer de rol van 'goedkope eerste auto' voor die van een liefhebbersauto. Dat gold natuurlijk al wel voor de speciale versies, maar ook de gewone 205-jes worden steeds meer gekoesterd. Op 17 september viert de Nederlandse Peugeot 205-club het jubileum en reken maar dat er internationaal dit jaar nog vaker stilgestaan zal worden. Op naar de 50 jaar 205!

Heb jij speciale herinneringen aan de Peugeot 205? Laat het weten in de reacties!