Futuristische rijhulpsystemen in 1992 - Uit de Oude Doos
Vooruitziende blik
De meeste moderne auto's zijn voorzien van tal van rijhulpsystemen die taken van de bestuurder uit handen kunnen nemen. 30 jaar geleden werd daarmee al volop geëxperimenteerd in Nederland. Toen zagen we vroege voorlopers van systemen die nu al behoorlijk zijn ingeburgerd.
Het is de afgelopen tien jaar erg snel gegaan als het aankomt op rijhulpsystemen. We kijken er nu niet echt meer van op als een auto zelf voor een deel het sturen kan overnemen, automatisch snelheid aanpast als dat nodig is, of op de rem trapt bij een dreigende botsing. In 1992 was dat alles natuurlijk nog toekomstmuziek. AutoWeek nam in de zomer van 1992 een kijkje bij TNO, dat in samenwerking met de Rijksuniversiteit van Groningen en de TU in Delft werkte aan dergelijke systemen. Dat deed men met een auto die van zichzelf nu al bijzonder is om nog te spotten: een Dodge Mini Ram.
De Dodge in kwestie was in 1992 al geen al te modern ogende auto meer, maar vanbinnen ging het er bijzonder high tech aan toe. Voor die tijd, weliswaar. In plaats van twee zitrijen trof je achterin namelijk een soort kantoortje aan, vol met de modernste techniek van dat moment. Het was allemaal bedoeld om te werken aan rijhulpsystemen. Met deze auto testte TNO namelijk voorlopers van zaken als Lane Departure Warning, adaptieve cruisecontrol en een navigatiesysteem op een groot scherm.
Dat dergelijke systemen nog lang niet in productieauto's zouden worden toegepast, was toen al wel duidelijk: "Aan het intelligentie-auto-project wordt al drie jaar gewerkt, en het zal nog eens drie jaar duren voor het systeem volledig ontwikkeld en toepasbaar is. Voor het goed en wel is ingeburgerd, zal het jaar 2000 reeds verleden tijd zijn." Het in zekere zin minst opvallende snufje aan boord, was het navigatiesysteem. Hoe dat precies werkte, werd niet uitgelegd. De focus lag vooral op de presentatie. De Dodge Mini Ram had namelijk naast het instrumentenpaneel een scherm zitten, waarop telkens de volgende stap van de route was af te lezen. Dat niet alleen, er werd namelijk ook met geluid aangegeven wat je moest doen als bestuurder. Dit systeem zou vervolgens het snelst in de praktijk terugkomen, met de eerste geïntegreerde navigatiesystemen.
Slim stuurwiel
Veel futuristischer was het 'slimme stuurwiel'. Dit kun je beschouwen als een voorloper van Lane Departure Warning. De auto was nog niet in staat om je binnen de lijntjes te houden, maar gaf je wel een waarschuwing als je uit je rijstrook raakte. "Sensoren op het dak houden de wegbelijning in de gaten en waarschuwen de bestuurder door een kleine stuurbeweging als hij van zijn lijn afwijkt. Het stuur wordt niet door de techniek overgenomen, de bestuurder blijft gewoon de baas."
Slim gaspedaal
Het 'slimme gaspedaal' in de Dodge van TNO was in zeker zin een nog wat complexer systeem. Hierbij hield de auto immers in de gaten wat het voertuig ervoor deed en kon daarop reageren met het gaspedaal. "Een radar registreert de afstand tot het object voor de auto en berekent, uitgaande de snelheid van de auto en de snelheid van het object, de botsafstand in seconden. Wordt de tijd tot een mogelijke botsing minder dan vier seconden, dan grijpt het slimme gaspedaal in door gas terug te nemen." Een soort voorloper van adaptieve cruisecontrol, dus.
Wat het allemaal nog indrukwekkender maakt, als je bedenkt dat we het hier over 30 jaar geleden hebben, is dat de auto kon 'leren' van het gedrag van de bestuurder. Zo zouden het stuurwiel en het gaspedaal niet altijd dezelfde reactie vertonen, maar eentje die in lijn stond met de gewoonten van de bestuurder van dat moment. Dr. W.H. Janssen van TNO legde uit: "Als de chauffeur vaak te weinig afstand houdt, weet het systeem dat en zal het later ingrijpen. Kortom, als het baasje een sukkel is, houdt het systeem daarmee rekening. Als hij goed rijdt, zal het systeem alleen ingrijpen als het baasje echt een fout maakt. In 95 procent van de gevallen grijpt de chauffeur in voordat het systeem dat hoeft te doen, maar het gaat erom ook de resterende 5 procent te elimineren." Niet alleen het gaspedaal 'paste zich aan', ook het stuurwiel: "Als de chauffeur vaak anderhalve meter van de wegbelijning rijdt, slaat het systeem dat op in het geheugen en weet het dat het niet meteen hoeft te waarschuwen als dat gebeurt."
Autonoom rijden
Dit waren natuurlijk eerste grote stappen op het gebied van rijhulpsystemen, maar van autonoom rijdende auto's was nog geen sprake. Destijds was de overtuiging dat volledig zelfrijdende auto's nog wel tot 2050 op zich zouden laten wachten: "Dan stappen we allemaal in van die halve bolletjes die geruisloos en feilloos hun weg vinden. De techniek is er en zal onherroepelijk zijn intrede doen", aldus Janssen.
