Doorzaag-zaterdag: Citroën ZX Rallye Raid

Deze week een kijkje onder de huid van de Citroën ZX Rallye Raid, de auto waarmee Ari Vatanen in 1991 de rally Parijs-Dakar wint en de Fransen het evenement nog jaren zullen domineren.

De geschiedenis van de Citroën ZX Rallye Raid begint niet in Frankrijk maar al eind jaren zeventig in Engeland. In de rallysport gooit Talbot (zoals de Europese Chrysler-tak na de overname door Peugeot in 1978 door het leven gaat) rond 1980 hoge ogen met de Sunbeam Lotus, en dat ondanks dat het concept met de motor voorin en aandrijving op de achterwielen toch enigszins gedateerd begint te raken. Achter de schermen wordt dan ook gewerkt aan een opvolger, een monster op basis van de Horizon. Bij deze Lotus Horizon Turbo staat de motor (nog wel die uit de Sunbeam Lotus) naar voorbeeld van de Renault 5 Turbo nu dwars achter de voorstoelen. Succes verzekerd! Of … toch niet? Wanneer Audi in 1980 met de Quattro op de proppen komt en laat zien dat vierwielaandrijving dé techniek is om competitief te zijn, wordt het Horizon-project afgeblazen. De twee prototypen zullen nimmer een wedstrijd rijden.

Het werk van Lotus is echter niet voor niets geweest. Peugeot zet het project in eigen huis voort. Voorzien van een aftakking naar de voorwielen (de auto wordt zo een pure 4x4) en een andere koets leert de wereld de auto in 1984 kennen als Peugeot 205 Turbo 16, de machine waarmee Peugeot het WK Rally naar z'n hand zet en in verlengde uitvoering zelfs verschillende malen Parijs-Dakar wint. Om de verkoop van de nieuwe Peugeot 405 een duwtje in de rug te geven bouwt de sportafdeling ook versies met een 405-koets, die vervolgens net zo succesvol zijn. Wanneer Peugeot in 1990 de overstap naar het WK-sportwagens maakt (in 1992 winnen ze zelfs Le Mans) neemt Citroën het stokje over. De Lotus-motor heeft al bij Peugeot plaats gemaakt voor een turbomachine op basis van het blok van de 1.8 XU-dieselmotor en groeit bij Citroën door tot een 2.5. Op basis van nog steeds hetzelfde concept krijgt de auto nu een koetswerk volgens het ZX-lijnenspel. Meteen weet Ari Vatanen met de ZX Rallye Raid de Dakar-rally van 1991 te winnen. Iets wat Pierre Lartigue in 1994, 1995 en 1996 nog 'ns weet te herhalen. Al lijkt de koets dan weinig meer op het origineel.

Op de tekening wordt ons een helder beeld gegeven van wat er onder het carbon koetswerk schuilgaat: de uitslaat is niets anders dan een ongedempte stortkoker, onder een kunstig vormgegeven spruitstuk zit recht achter de navigator de motor en dat de wielen elk beschikken over twee veren en dempers zal je ook niet ontgaan. Op de tekening ontbreken echter de drie reservewielen. Tijdens de Dakar van 1991 zat er één op het dak, één voorin (net achter de radiatoren) en één achterin (onder de carrosserie, achter de motor). Ook de zandladders onderaan de 'achterruit' hebben de tekening niet gehaald. Desalniettemin is het mooi om te zien hoe vol techniek het onder de afneembare achterkant zit.