Designreview Smart #1: 'meest irrelevante Smart-ontwerp in tijden'
Niels van Roij mist sterke eerste designperiode van Smart
23
Als er één merk is dat een kort, maar intens tumultueus leven doorloopt, dan is het wel Smart. Autodesigner Niels van Roij vertelt waarom het ontwerp van de #1 met zijn combinatie van intellectuele leegte het merk geen goed zal doen.
Smart werd geboren naar het idee van Nicolas Hayek, directeur van horlogemaker Swatch. Nicolas zag een gat in de markt voor efficiënte, relatief luxe, kleine tweezitters. Hij zette in op een samenwerking met Volkswagen. Zo kon hij de markt op zonder te hoeven concurreren tegen alle grote fabrikanten en kon hij met ontwikkeling, sales en aftersales meeliften.
Maar na een korte periode moest Smart plaatsmaken. De zuinige Volkswagen Lupo 3L had volgens CEO Piëch meer toekomst en hij cancelde de samenwerking.
Na gesprekken met BMW, Fiat, General Motors en Renault, vond Hayek in Mercedes-Benz een nieuwe partner. Zo werd de naam Smart samengesteld: Swatch Mercedes ART.
Een serie aan concept-cars werd getekend, zoals de eco-sprinter en eco-speedster. Een range aan productiemodellen en tevens financiële constructies volgden. Allemaal zonder veel succes. Zelfs voor mastodont Mercedes bleek het uitzonderlijk complex om relatief goedkope, kleine stadsauto’s aan de man te brengen. Ondanks de ingenieuze engineering en enorm verfrissende designideeën. Uiteindelijk kreeg Mercedes de volledige aandelen van het kwakkelende merk in handen.
Vanaf 2019 ging Mercedes-Benz een nieuwe samenwerking aan. Nu met autogigant Geely, vanuit het Chinese Ningbo. Voor de elektrotechniek van de #1 betekent dat veel goeds. Maar gezien de design-oppervlakkigheid die de afgelopen jaren een kenmerk van Mercedes-Benz is geworden, is het weinig verbazingwekkend dat het ontwerp van de #1 alle creativiteit, innovatie en uniciteit die het merk ooit zo bijzonder maakte mist.
De #1 is een anonieme blob met Mercedes-Benz geïnspireerde voor- en achterlichten. De auto kan niet tippen aan de briljant getekende Smart City-Coupé uit 1998, noch de Roadster Coupe, Roadster en ForFour die volgden. De laatste komt nog het dichtst in de buurt komt van de #1. Maar deze is vele malen interessanter. De ForFour vertelt wél middels design het Smart-verhaal over onder meer de tridion safety cage en uitwisselbare kunststof body panelen.
(tekst gaat door onder foto's)
Wat een goede nieuwe start had moeten worden, blijkt de minst authentieke Smart ooit te zijn. Het non-descript uiterlijk levert geen enkele bijdrage aan de inhoud die de kern vormt van dit geheel nieuwe ontwerp – laat staan die van het merk an sich.
Ooit werd het design van Smart geïnformeerd door een oneindig progressieve mentaliteit. Dat het merk werd geplaagd door verkeerde versnellingsbakken en elandproeven doet niets af aan het visionaire autodesignwerk dat er aan ten grondslag lag.
De stijl van de Smart #1 bewijst zijn technische ontwerp een slechte dienst. Helemaal vergeleken met de nu al 25 jaar oude Smarts die werkelijk een verfrissend originele kijk op auto-architectuur brachten en die het met betere techniek waarschijnlijk veel verder hadden geschopt.
Autodesign gaat over het zichtbaar maken van een mentaliteit, een standpunt. In dat licht suggereert de #1 een combinatie van intellectuele leegte en passief-agressieve grootsheid – diametraal het tegenovergestelde van de vriendelijke, intelligente voorlopers van de #1. Met al zijn tekortkomingen markeert de #1 met zijn design een grote stap in de volstrekt verkeerde richting. Dat maakt het ding tot het meest irrelevante Smart-ontwerp in tijden.
