AutoWeekend Top 10: Voor de val

We zouden er meer dan een boek aan kunnen wijden: fantastische creaties uit het oosten van ons continent. Van gigantische ZiLs voor het Russiche staatshoofd, tot dubieuze Volgas en bijna lieflijk ogende, minuscule Puli'tjes uit Hongarije. Ook Polski Fiat staat hoog op de Oostblokladder. Inmiddels is er op de kwaliteit van Oost-Europese merken als Dacia en Skoda weinig tot niets meer aan te merken. Voor deze AutoWeekend Top 10 blikken we terug op tien auto's die kwalitatief gezien wellicht niet al te best in elkaar zetten, maar daardoor niet minder leuk zijn.

10. Wartburg 353

Tussen 1956 en 1967 had het Oost-Duitse Wartburg de prachtige 311, 312 en 313 in het gamma. Van sedans tot cabrio's en van stations tot coupés, de klassieke modellen. De 312 was in de laatste productiejaren te koop, een model dat onderdelen gebruikte van de hekkensluiter van onze lijst: de Wartburg 353. Hij diende zich in 1966 als opvolger van de 311 aan en werd als sedannetje het meest verkocht. De station - Tourist genaamd - was overigens ook te koop en wie echt grof geschut wilde vervoeren, kon een pick-up bestellen. Onder de kap een bescheiden tweetakt 1.0-liter driepittertje met zo'n 57 pk. In Nederland zul je ze zelden meer zien, maar Wartburg heeft ruim een miljoen exemplaren weten te slijten!

9. Tatra 613

Het Tsjechische luxemerk Tatra kennen we onder andere van de bijzondere 603: die sedan uit de jaren vijftig en zestig met z'n drie koplampen. De 603 werd in 1974 'spiritueel' opgevolgd door deze 613, een relatief moderne slee met een 3,5-liter V8 onder de kap. Vanwege z'n luxe - en hoge prijskaartje - reden vooral hoogeplaatste functionarissen hun kilometers in de 613. Wie het overigens echt bont wilde maken, kon voor een verlengde versie kiezen. Tot 1996 bleef -ie in productie, om opgevolgd te worden door de op de 603 gebaseerde 700.

8. Melkus RS 1000

Een gelikte coupé met vleugeldeuren en een glasvezel verpakking uit de voormalige DDR? Het bestond, dankzij coureur Heinz Melkus. De RS1000 werd voortgestuwd door een getunede versie van het driepittertje uit de Wartburg 353, goed voor een topsnelheid van 175 km/h. Later verschenen exemplaren met een 1.2-liter benzineblokje met 90 of 118 pk. Wie er eentje wil, moet goed zoeken. Er zijn tussen 1969 en 1979 slechts 101 RS 1000's geproduceerd.

7. Moskvitch Aleko (2141)

Moskvitch was een Russisch automerk dat we vooral kennen van de Aleko: een modelnaam die al sinds 1945 werd gevoerd. De 2141 verscheen in 1986 op de markt en verdween na een aantal facelifts en updates pas in 2003. De Aleko was voor Moskvitsch een flinke verbetering. Er werden voor het eerst geen onderdelen gedeeld met reeds bestaande modellen en bovendien werd er gekozen voor moderne voorwielaandrijving. Wie de Aleko sterk vindt lijken op de Simca 1307, die heeft gelijk. Moskvitsch heeft het gehele ontwerp van die veel oudere Italiaan 'geleend'.

6. Skoda Rapid/130

Wie nu een kijkje neemt in de showroom van Skoda, komt daar de Rapid tegen. Waar het huidige model een eenvoudige maar moderne sedan of hatchback is, is z'n verre voorvader een eigenwijze coupé met z'n motor achterin. Het blokje perste er in de 130 zo'n 53 pk uit, en daarmee was het niet bepaald een scheurneus. Een sprintje naar de 100 km/h nam zo'n 16,5 seconden in beslag, maar daar ging het ook helemaal niet om. De Rapid was de betaalbare Mustang, en liet daarmee veel dromen in vervulling gaan.

5. Zastava Yugo

Wat naamgeving betreft, is de Yugo een bijzonder kleintje. Het sympatieke Zastavaatje werd zowel Yugo, als Koral gedoopt, en ontleende z'n ontwerp aan de Fiat 127. Het Servische ukkie is hier een zeldzame verschijning, maar toen in 2008 (!) het laatste model van de band liep, stond de teller op een zeer respectabele 794.428 stuks. Opvallend detail: liefst 141.651 stuks werden in de Verenigde Staten aan de man gebracht. Hoewel de bouwkwaliteit zorgde voor bijnamen als 'You-Go Nowhere', rijden er in het thuisland nog ruim 60.000 stuks van rond.

4. FSO Polonez

De enige Poolse kandidaat in deze lijst, is de FSO Polonez. Tussen 1978 en 2002 werd de C-segmenter geproduceerd, en vooral tegen het eind van z'n carrière was -ie hopeloos verouderd. De Polonez was onderhuids een Fiat 125p, de simpele versie van de Fiat 125 die door Polski Fiat in elkaar werd geschroefd. Modernere versies kwamen uiteindelijk ook naar ons land, al werd de naam Polonez vervangen voor Prima. In Nederland vonden in het topjaar - 1988 - 1.087 FSO's een nieuwe eigenaar.

3. Dacia 1310

In 1969 rolde de eerste Dacia 1300 van de band, een in licentie gebouwde Renault 12. Het klassieke ontwerp werd jarenlang bijgeschaafd, en zo heeft de Roemeen het tot liefst 2004 uit weten te houden. In totaal vonden bijna 2.000.000 exemplaren hun weg naar een koper. De meest moderne krachtbron die werd aangeboden, was een 1,6-liter viercilinder benzinemotor met 73 rasechte paardjes. De eerste versie van de Logan - die hier nooit is verkocht - kon als z'n opvolger worden gezien.

2. Trabant

Blauwe walmen, gepruttel en een vrolijk lachende bestuurder: de Trabant kan niet uit deze lijst ontbreken. Het autootje met de immense wachtlijst die uiteindelijk een groot deel van de voormalige DDR mobiel maakte was ook in Nederland op het asfalt te vinden. Na de val van de uur maakte de consument er kennis met auto's die in het westen werden geproduceerd, en het doodsvonnis van de Trabi leek getekend. De meest populaire Trabant was de P601, een auto die zowel als sedan, Kübel en als station leverbaar was. In 33 jaar zijn 3.096.099 exemplaren geproduceerd.

1. Lada Niva

Het robuuste blokkendoosje voor wie geen berg te hoog is, werd al in 1977 gepresenteerd en nog altijd is deze absolute winaar nieuw te koop. De Niva - die in 2010 onze markt verliet - wordt momenteel aangeboden met een bescheiden 1,7-liter benzinemotor waarmee je in 17 seconden de 100 km/h op de klok hebt staan. Dat avontuur gaat gepaard met getril en een forse bak herrie, maar we vergeven de Rus - die bijna een Land Rover Defender-achtige status heeft gekregen - eigenlijk alles. Een opvolger zou voor 2021 op de planning staan, maar wij willen gewoon het no-nonsense avonturiertje zoals we hem inmiddels al 37 jaar kennen.