75-plussers worden straks strenger beoordeeld op rijvaardigheid
1,1 miljoen oudere automobilisten
De medische keuringen voor automobilisten van 75 jaar en ouder worden vanaf 2026 strenger. Nieuwe richtlijnen moeten voorkomen dat rijbewijzen worden verlengd zonder zorgvuldige beoordeling. Aanleiding zijn uitwassen in de huidige praktijk, waarbij sommige artsen tientallen keuringen per dag uitvoeren.
Vanaf januari 2026 moeten artsen die 75-plussers keuren op hun rijgeschiktheid meer tijd nemen. Een keuring moet voortaan minimaal 15 tot 20 minuten duren. Het CBR, de Nederlandse Vereniging van Rijbewijskeuringsartsen (NVVR) en de Vereniging voor Keuringsartsen (VVK) werken momenteel aan strengere richtlijnen. Zo moeten automobilisten een overzicht van hun apotheek meebrengen met daarop de medicatie die ze eventueel slikken.
"De kwaliteit van de medische keuringen kan absoluut beter”, zegt Wessel Agterhof van het CBR. "Daarover is de laatste jaren regelmatig discussie.” Hij wijst op verhalen dat ouderen na vijf minuten weer buiten staan met een goedkeuring. "Overal waar geld te verdienen valt, zie je helaas kwaliteitsverschillen”, zegt Agterhof.
Ouders aangereden
De discussie over oudere automobilisten is weer opgelaaid na een dodelijk ongeval in Hengelo. De ouders van Michel Florijn werden op 12 juni aangereden door een 87-jarige bestuurster. Zijn vader Wim overleed, zijn moeder Woutje raakte zwaargewond. Florijn deed op deze site een emotioneel pleidooi voor strengere controles: "De manier waarop ouderen nu worden gekeurd is een wassen neus.” Florijn roept op tot een breed maatschappelijk debat. Als iemand niet meer veilig rijdt, grijp dan als ouders of familie in. "Neem de autosleutels af, hoe moeilijk dat gesprek ook is.” Hij vindt het onbegrijpelijk dat rijbewijzen voor vijf jaar worden verlengd. "Er kan veel gebeuren in die vijf jaar. Het verkeer is veranderd. Er zijn snellere elektrische auto’s bijgekomen. Net als elektrische fietsen.”
Niet altijd verlenging van 5 jaar
Het CBR toont begrip voor Florijn. Toch is het systeem echt niet zo slap als hij en critici claimen. "Iedereen van 75 jaar of ouder moet periodiek een gezondheidsverklaring invullen en een medische keuring ondergaan”, zegt woordvoerder Agterhof. Verlengingen van het rijbewijs zijn lang niet altijd vijf jaar, zoals Florijn zegt. "Veel mensen krijgen een verlenging van één of drie jaar, afhankelijk van een eventuele aandoening.” Hij noemt het voorbeeld van beginnende staar. "Dan kun je nog prima rijden en krijg je bijvoorbeeld verlenging voor een jaar.”
Keuringsartsen
Desondanks blijft het CBR afhankelijk van keuringsartsen. Die erkennen eveneens dat het niveau van medische keuringen niet altijd goed is. "Sommige artsen keuren twintig tot dertig mensen per dag”, zegt Coen Itz, voorzitter van de VVK én zelf keuringsarts. "Dat moet stoppen. Het mag geen verdienmodel zijn.” Volgens Itz zijn zorgvuldige keuringen essentieel: "Ik trek er zelf minstens een half uur voor uit. Je moet iemand niet alleen medisch beoordelen, maar ook écht spreken.” Hij kijkt altijd hoe iemand de parkeerplaats op komt rijden en binnenloopt. "Vaak zie je daar al heel veel aan.” Ook voor ouderen is het belangrijk, ook zij klagen soms over lopendebandwerk, waardoor zij vragen of tests niet goed begrijpen.
1,1 miljoen
De grote druk op het keuringensysteem helpt niet mee. "We zijn momenteel op de piek van de vergrijzing”, zegt Itz. Inmiddels telt Nederland 1,1 miljoen automobilisten van 75 jaar en ouder. Dat zijn er ruim twee keer zoveel als tien jaar geleden. "Daardoor zijn er steeds meer keuringsartsen bijgekomen. Helaas zitten daar ook beunhazen en kwalitatief minder goede artsen tussen.” Zelf is Itz al vijftig jaar arts. Hij laat zich niet onder druk zetten. "Maar collega’s die net hun artsendiploma hebben, hebben soms meer moeite om familieleden of de oudere zelf teleur te stellen.” Nieuwe richtlijnen zijn daarom belangrijk. "Die geven je als arts houvast.”
Klein deel afgekeurd
Uit de cijfers blijkt dat slechts een klein deel van de oudere automobilisten wordt afgekeurd. Van de bijna 95.000 keuringen afgelopen jaar, leidde bijna 1.900 - minder dan 2 procent - tot een afwijzing. Het CBR beklemtoont dat het debat op basis van feiten gevoerd moet worden. "Vaak zie je dat het debat over de rijvaardigheid van ouderen weer oplaait na een ongeval, zoals ook hier.” Hetzelfde geldt voor de rijvaardigheid van jonge automobilisten.
Zelf melden bij CBR
Mochten familieleden twijfelen aan de rijgeschiktheid van hun geliefde vader of moeder dan adviseert woordvoerder Agterhof het gesprek aan te gaan. "Eventueel samen met de huisarts of wijkverpleegkundige.” Lukt dat niet, dan kan ook een melding bij het CBR worden gedaan. Dat leidt dan tot een verplichte beoordeling, maar dat is wél duurder. Het is daarom beter als de oudere zelf het initiatief neemt.”
De zaak ligt lang niet zo zwart-wit als het lijkt, stelt Agterhof. "Als familie vindt dat vader vergeetachtig wordt, betekent dat niet meteen dat hij niet meer geschikt is om te rijden. Als je een afslag vergeet te nemen, dan pak je de volgende. Het wordt pas gevaarlijk als je een verkeersbord niet meer begrijpt.” Tegelijk moeten artsen altijd zorgvuldig keuren. "Dat is ook in hun eigen belang en dat van hun familie of geliefden.”
