Achtergrond: verborgen schadeverleden deel 2

"De auto is professioneel hersteld en daardoor niets minder dan een zelfde auto zonder schade," aldus de handelaar die Caroline een ex-schadeauto verkocht zonder haar daarvan op de hoogte te stellen (zie deel 1 van dit verhaal). Precies dat is de argumentatie van de partijen die al tien jaar geleden het inzichtelijk maken van schadegegevens voor consumenten dwarsboomden, herinnert Bovag-woordvoerder Tom Huyskens zich: "Er was destijds sprake van het vrijgeven van schadeverleden, op ons initiatief. De leasemaatschappijen lagen dwars, ze wilden dat niet met het oog op restwaardes. Wij hebben daar toen zelfs een rechtszaak over verloren."

Directeur Renate Hemerik van VNA (Vereniging Nederlandse Autoleasemaatschappijen) heeft daar andere herinneringen aan: "Deze kwestie had betrekking op de vraag of BOVAG gerechtigd was van ABZ (datacentrum verzekerings- en schadebranche, red.) te eisen dat deze schadecalculatie-data zou verkopen. De VNA en Focwa (branchevereniging schadebedrijven, red.) hebben het standpunt van ABZ gesteund dat dat niet kon omdat de data niet van ABZ is maar van degenen die de brondata (Audatex) hebben betaald."

Rond diezelfde tijd staken diverse particuliere initiatieven de kop op die tegen betaling de historie van auto's zeiden te kunnen leveren. De betrouwbaarheid van de informatie viel niet te controleren en over hun bronnen deden ze stuk voor stuk geheimzinnig. Een daarvan, Autocheck.nl, werd in 2010 overgenomen door dataleverancier A2SP, die de gelegenheid aangreep om het schadeverleden uit Autocheck.nl te schrappen. "Daar was bij de invoering veel over te doen geweest in de branche en wij willen er onze vingers niet aan branden; de informatie en bron waren niet altijd even betrouwbaar", verklaarde de directeur van A2SP die actie destijds tegen vakblad Automotive.

Ondertussen is het tot op de dag van vandaag zo dat een professionele autoverkoper met één blik op het scherm kan zien of een auto een WOK-melding (en dus meestal schade) heeft gehad. Bovendien kan hij zien hoe lang die melding er op heeft gezeten, wat weer als indicatie kan worden gezien voor de ernst van de schade (hoe langer de reparatie duurt, hoe langer de WOK). De consument heeft geen idee en kan slechts vertrouwen op de bruine reeënogen van de verkopende partij.

Het argument dat een vakkundig herstelde auto net zo goed is als een auto die nooit schade heeft gehad, gaat hoogstens op in de technische zin van het woord. De Kia van Caroline is door de Renault-dealer op de brug gezet, onderzocht en in uitstekende staat bevonden, maar het doet niets af aan de astronomische waardevermindering. Feitelijk zit je als consument met een verborgen euvel dat de waarde van je auto drukt, waarmee een niet-gemeld schadeverleden dus veel overeenkomst vertoont met een teruggedraaide kilometerteller. Het is maar wat je 'net zo goed' noemt..

Dataleverancier voor de autobranche Autodata heeft inmiddels zijn taxatiediensten uitgebreid met uitvoerige schade-informatie, zoals het bedrag, de opbouw, kilometerstand ten tijde van de schade en zelfs de oorzaak. Informatie die – hoe verrassend – alleen voor het autobedrijf inzichtelijk is. En zelfs die kan niet bij het schadeverleden van ex-lease-auto's, omdat de leasemaatschappijen hun lippen nog steeds stijf opeen houden.

Hemerik benadrukt dat de VNA voorstander is van transparantie. Maar: "Van een doorsnee consument kan niet verlangd worden dat hij of zij de ruwe data naar zijn waarde kan interpreteren. Er is namelijk nogal wat mis met de schade-informatie die partijen zoals Autodata nu verkopen." Ze doelt daarmee op de diversiteit van calculatiemethoden en gevallen die buiten de verzekeraar om zijn afgehandeld. Bovendien, zo zegt Hemerik, zegt de calculatie niets over de kwaliteit van het herstelwerk. Ook hekelt ze de ongelijkheid die op de markt zou ontstaan. Leaserijders moeten alle schades melden, terwijl het voor particulieren vaak gunstiger is het onderling op te lossen. "Dat maakt dat de lease-auto ogenschijnlijk meer schades heeft gehad, terwijl dat helemaal niet gezegd is."

Dat doet niets af aan het feit dat de consument nog steeds blind vaart. Een autobranche die waardeverminderende informatie bewust achterhoudt voor consumenten? Al staan ze juridisch vooralsnog in hun recht, moreel is het op zijn zachtst gezegd dubieus. De vraag is dan ook hoe lang ze dit vals spel tussen handel en consument nog kunnen volhouden. Bovag blijft zich er in elk geval hard tegen maken, vertelt Huyskens: "We hebben onlangs de handschoen weer opgepakt, omdat wij optimale transparantie in de vorm van een autopaspoort willen garanderen. En juist omdat dan aangetoond kan worden dat vakkundig uitgevoerd schadeherstel geen beletsel hoeft te zijn, waar de leasemaatschappijen destijds koudwatervrees voor hadden. Mede omdat wij nu zelf de (eigen) schadeherstelbedrijven ook gaan ondersteunen, met een aparte afdeling, zien we hier nu wel weer mogelijkheden voor."

Tot die tijd is het dus zaak om voor aanschaf van een occasion gericht naar een schadeverleden te vragen en daarbij de verkoper diep in de ogen te kijken. Mocht je later toch een kat in de zak te hebben gekocht, wend je dan tot de Bovag Geschillencommissie (mits het bedrijf bij Bovag is aangesloten). "Bovag staat garant voor de nakoming van de uitspraak", belooft Huyskens. Hemerik: "Leasemaatschappijen hebben goede redenen om hun auto's volgens fabrieksrichtlijnen te laten herstellen, denk aan de verkeersveiligheid, aansprakelijkheid en het behoud van de waarde van de auto. Een goed herstelde schade maakt een auto eerder meer waard dan minder. De leasemaatschappij informeert zijn koper volledig over het verleden van de auto. VNA juicht transparantie toe: koop geen kat in de zak!"

En Caroline? Nadat wij de discussie met de handelaar van haar overnamen, was deze bereid de Kia terug te nemen voor de dagwaarde die hij zou hebben gehad zonder schade. Ze rijdt inmiddels tevreden in haar Mégane die, zo heeft de verkoper haar verzekerd, nooit een WOK-melding heeft gehad. Maar echt zeker weet ze dat pas wanneer ze haar auto weer gaat inruilen..

Dit verhaal verscheen eerder in AutoWeek 19/2016