Zet dat kreng uit

Lachen, die Mono-campagne tegen smartphonemisbruik in de auto. "Ongestoord onderweg", jaja. Stukje bewustwording op billboards langs de weg die niemand ziet. Als ik onderweg op de A1 de radiocommercial hoor, kan ik in één oogopslag de impact van de boodschap testen. Nou, die scoort als een tierelier, maar niet heus. Het is geen kleine minderheid die ik met 120 kilometer per uur voor iedereen zichtbaar zie appen en twitteren. De daders nemen niet eens de moeite om hun kostbare vergrijp te camoufleren. Een boete van 230 euro laat ze koud. Voor de afschrikkende werking is de pakkans blijkbaar te gering.

Ik begrijp de zorgen van de overheid heel goed. Sociale media zijn een ramp voor de verkeersveiligheid. Het aantal verkeersongevallen zit na een jarenlange daling alweer vijf jaar in de lift. Vermoedelijke hoofdoorzaak: de telefoon. Er moet echt iets gebeuren en gezien de ernst van het probleem zou je draconisch lik-op-stuk-beleid verwachten. Maar nee.

Terwijl rokers op sigarettenpakjes dagelijks worden geconfronteerd met de gruwelijke gevolgen van hun verslaving, wordt de smartphonejunk met vaderlijke zachtheid aangesproken op zijn even hachelijke dwaling. De Volkskrant over Mono: "Het kabinet kiest voor een meerjarige campagne met een serieuze boodschap maar een vrolijke, positieve toon: geen gruwelijke verkeersongelukken in beeld, wel situaties die goed aflopen omdat bestuurders zich keurig gedragen."

Ik ga er niet bij voorbaat kinderachtig over doen. Die afgrijselijke Bob-campagne tegen alcohol achter het stuur heeft tenslotte ook gewerkt, althans volgens een zeven jaar oud rapport van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu: "Sinds de introductie van de Bob-campagne in 2002 is een trendmatige daling te zien van het percentage overtreders, van 4,1 procent naar 2,4 procent." Als Mono tot gedragsverandering leidt heb ik niks gezegd. Maar ik heb mijn twijfels.

Ik zie de voorlichters de klassieke fout maken waarop ook de meest confronterende antirookcampagne stukloopt. De staat behandelt de verslaafde als een voor rede vatbaar wezen. Vergeet het, minister. Hoe reageert de roker op de zweren, operatielittekens en zuurstofslangen op de sigarettenpakjes? Hij denkt niet: hu, snel stoppen, anders loopt het slecht met me af. Daar is hij trouwens te verslaafd voor, kan ik als verstokte roker melden. Hij hoopt dat hem het leed bespaard blijft, zoals de appende bestuurder denkt dat hij de dans ontspringt. Om rokers echt te laten stoppen moet het gif worden verboden. Om handheld bellen en appen in de auto te voorkomen moet je software hebben die het voorgoed onmogelijk maakt. Het is de enige weg. De poging tot gedragsbeïnvloeding lijkt me loffelijk maar zinloos.

Hoofdschuddend lees ik op de Mono-site daarkunjemeethuiskomen.nl de goedbedoelde tips. Hoe kan ik Mono rijden? Door je telefoon op 'niet storen' te zetten. Hoe stoor ik anderen niet? "Help anderen om Mono te rijden en stuur geen berichten als je weet dat ze onderweg zijn." Wat zijn de risico's? "Sociale media gebruiken tijdens het autorijden of op de fiets is levensgevaarlijk. Voor jezelf én voor andere weggebruikers. Zit je achter het stuur te appen, dan zie je niet goed wat er om je heen gebeurt." Goh, dat wisten we niet. Is me dat even schrikken!

Het kabinet kan het kort houden. "Beste automobilist: of je belt handsfree, of je zet dat kreng uit. En we plukken je kaal als je je jezelf en je medeweggebruikers in gevaar brengt voor een onzintweet. Duizend euro! En denk erom, we zetten onzichtbare patrouillewagens in."

Dan nog zullen de meest hardleerse types volhouden. Ze op heterdaad betrappen is gelukkig niet zo moeilijk, zag ik.