Sloopregeringen

Nu de effecten van de diverse sloopregelingen in de EU en de VS duidelijk worden zie ik mijn aanvankelijke scepsis bevestigd. Recente weblogs in Autoweek geven voorbeelden van voortijdige sloop van historisch interessante en economisch waardevolle auto's. Ze bevestigen mijn gevoel [zie mijn vorige columns] dat de sloopregelingen het milieu nauwelijks helpen en tot massale kapitaal- en materiaalverspilling - en zelfs tot autohistorische cultuurvernietiging - leiden. De Nederlandse regeling is zo gek nog niet met een bescheiden en gedifferentieerd tarief en een premie ook bij aanschaf van een jonge tweedehandse – de doelgroep met slooprijpe auto's is immers veelal niet op een nieuwe uit. Met 32.000 gescoorde sloopauto's is het effect gering, nog geen 7 % van de jaarverkoop (8.000 sloopauto's voor nieuw geruild). Hoeveel ervan zouden toch al gesloopt zijn? Schreeuwerige aanbiedingen suggereren dat de markt het goed oppakt. Het milieueffect zal onmeetbaar blijven, het milieubewustzijn onder autokopers is in ieder geval - vooral dankzij De Jager - versterkt. De Duitse regeling is ronduit milieubedrog maar - tijdelijk - zeer effectief als steunmaatregel voor de eigen industrie, die volgend jaar de rekening krijgt als de verkoop instort. Gelukkig wordt de regeling ook ontdoken en belanden de betere exemplaren niet op de sloop maar in Afrika en Oost-Europa, zoals ik eerder bepleit heb. In de Duitse, Franse en Amerikaanse opzet betalen alle belastingbetalers vele miljarden mee aan de aanschaf van een zogenaamd "duurzaam consumptiegoed" door enkele medeburgers, zonder daar zelf überhaupt van te profiteren. Regelrecht strijdig met de WTO-regels voor productsubsidies lijkt mij de hoogte van de subsidie per auto in Amerika (max. 4.500 dollar), wat overigens - terecht - wel op stevige verbruikscriteria gebaseerd is. Maar het blijft van de gekke om subsidie tot een derde van de aanschafprijs van een 'luxe' consumptieartikel te geven. Alleen de Nederlandse hypotheekrenteaftrek komt daarbij in de buurt. Nu blijkt, dat bijvoorbeeld ook 10 jaar oude Volvo's gesloopt worden, die ontworpen zijn om minstens 20 jaar mee te gaan en die stukken zuiniger zijn dan de gemiddelde Amerikaanse SUV of MPV. Ik vrees dat ook de Amerikaanse regeling tot massale kapitaal- en materiaalverspilling zal leiden. De echt oude V8-clunkers (de echte doelgroep van de regeling) zijn namelijk in handen van the poor (in de VS tientallen miljoenen!), die sowieso geen nieuwe auto kunnen kopen of verzekeren. En het milieueffect dan? Ervan uitgaande dat aperte zuipschuiten iets korter zullen leven en zuiniger typen iets eerder aangeschaft worden dan zonder die regeling, kan berekend worden hoeveel de regeling bespaart en wat dat kost per ton CO2. Stel: iemand ruilt twee jaar eerder dan gepland een auto die 1 op 8 verbruikt in tegen een auto van 1 op 16, wat gemiddeld 4.000 dollar premie oplevert, dan is de besparing bij 16.000 km/jr over die periode 2.000 liter brandstof. Dat kost dus 2 dollar per liter bespaarde brandstof! Bij gunstiger aannames kom je op een dollar per liter, per vermeden ton CO2 circa 1000 dollar, een waanzinnig hoog bedrag, vergeleken met de kosten van CO2-reducties in andere sectoren of via Het Nieuwe Rijden (dat een aantoonbaar rendement per cursist heeft van ca. 15 dollar/ton). De Duitse regeling - zonder scherp milieucriterium! - zal, schat ik, evenveel kosten per vermeden eenheid brandstof en CO2. Dit toont aan dat de toch al omvangrijke steun aan de auto-industrie in Duitsland en de VS perverse vormen heeft aangenomen. Die steun wordt - ook door Obama - ten onrechte als groen verkocht en lijkt als kostenineffectieve "milieumaatregel" ongeëvenaard. Dan heb ik de materiaalverspilling, kapitaalverspilling en de productie-energie voor de nieuwe auto's nog niet meegeteld. Mijn BX uit 1993 zou 1000 euro slooppremie opleveren, maar dat weegt niet op tegen de (APK-gestuurde) reparatiekosten, wat dan weggegooid geld zou zijn. Sloopregelingen symboliseren de oude economie van verspilling en kunstmatige veroudering en afschrijving van zogenaamd 'duurzame' consumptiegoederen. Het duurzaamheidsbeleid versterkt zo de trends richting de auto als weggooiartikel, zoals een bierblikje. Stel dat we zo met onze gebouwen zouden omgaan, dan hadden we nu geen Eiffeltoren meer gehad ("te veel verfwerk!") en zou de Amsterdamse grachtengordel allang gesloopt zijn. Een industrie die moet overleven dankzij overheidssteun voor het vervroegd weggooien van haar producten - die een paar jaar geleden nog als top of the bill werden aangeprezen - zo'n waterhoofd-industrie bewijst daarmee dat ze in een echt vrije markt niet zou overleven. De auto-industrie en de oversizede auto's zelf zijn het tegendeel van 'duurzaam'; ze symboliseren alle crises die we nu beleven bij klimaat, energie en economie - én bij consumentisme en politieke moraal.