Pleegt Top Gear plagiaat?

Hij is een absolute godheid onder autoliefhebbers wereldwijd, ongenaakbaar aan de top, boven elke vorm van kritiek verheven. Natuurlijk heb ik het over Jeremy Clarkson, het brein achter het Engelse cult-autoprogramma Top Gear. Elk ander autoprogramma wordt de grond in geboord omdat het veel minder leuk is dan Top Gear, maar wie een poging doet ook leuk te zijn, wordt verweten Top Gear te willen imiteren. Top Gear is het origineel, zegt men.
Maar is dat wel zo? Dat niemand aan Top Gear kan tippen, heeft twee belangrijke redenen. Allereerst het unieke trio, dat bovendien de taal mee heeft; er is geen taal ter wereld die zo doorspekt is van ingebakken humor als het echte Engels. Garant voor wereldwijd succes en mede daarom heeft Top Gear astronomische budgetten ter beschikking, waar elk ander autoprogramma nog niet van durft te dromen. En toegegeven, als er één programma is waarvoor ik thuis blijf, dan is het Top Gear. En ook ik ben een fan van Clarkson. Ik ben zelden onder de indruk van beroemdheden, maar dat ik ooit een hele dag met Jeremy heb gewerkt, daar ben ik nog steeds trots op.
En toch moet ik terugkomen op mijn eerdere vraag: is Top Gear wel zo origineel? Nee. Begin jaren tachtig had de Tros een consumentenprogramma, Kieskeurig. Het vaste format: wasmiddel blijkt niet zo wit te wassen als de reclame wil doen geloven, welk systeem video (Video 2000, VHS of Betamax) heeft de toekomst, en als uitsmijter – en daar bleef Nederland voor thuis – het Wrak van de Weg. Een door de politie uit het verkeer geplukte auto wordt onderzocht, blijkt een gevaar op de weg en nadat politie en eigenaar het er over eens zijn dat deze wagen echt nooit meer aan het verkeer deel mag nemen, wordt het kreng vernietigd. Steeds op een andere manier, maar altijd weer uiterst spectaculair. Met veelvuldige inzet van hijskranen en ander zwaar materieel.
Een kwart eeuw later maakt Top Gear er furore mee, maar ik weet zeker, als Bavo Galama of de Coronels nu een auto van een hijskraan zouden laten sodemieteren, ze door iedereen beticht zouden worden van Top Gear na-apen. Wat dachten we van Wereld op Wielen, het programma uit diezelfde periode van de vorige eeuw, met de nestor van de Nederlandse autojournalistiek Fred van der Vlugt? Fred zette een auto in een koelcel om te kijken of hij bij min twintig nog wil starten, Fred testte de zijwindgevoeligheid door met een auto achter een draaiende straalmotor langs te rijden, dat soort stunts.
Het lijkt Top Gear wel, en dat in de tijd dat een piepjonge Clarkson zijn eerste persberichtjes overtikte voor het lokale suffertje. Begrijp me goed, ik beschuldig Clarkson absoluut niet van plagiaat. Goede ideeën moeten gewoon vaker gebruikt en doorontwikkeld worden. Ik probeer alleen duidelijk te maken dat we misschien wat minder zuur naar de Nederlandse autotelevisie zouden moeten kijken.