Ketting of lemming?

Op 19 juli scoorde Duitsland een zomers kettingbotsingrecord. Op de A2 bij Peine (toepasselijke naam!) botsten over een lengte van tientallen kilometers een paar honderd auto's op elkaar. Vroeger zouden daarbij vele doden gevallen zijn. Dankzij gordels, airbags en kreukelzones - en boven al de afwezigheid van vrachtwagens - vielen er nu "slechts" 66 zwaar en licht gewonden. Dat is vooruitgang, maar meer ook niet. Honderden hulpverleners moesten uitrukken en de Autobahn bleef tot de volgende dag versperd. Dit mega-treffen bewijst dat er bij de verkeersveiligheid verder weinig vooruitgang geboekt is. In de media kregen de regen en de lage zon de schuld van het ongeval…. Om de echte oorzaak - te hard rijden en onvoldoende afstand houden - te achterhalen is geen wetenschappelijk onderzoek nodig. Ik rijd die route geregeld en moet dan flink wat zelfbeheersing opbrengen op het perfecte asfalt en naadloze beton. Lekker Schwungfahrend overschrijdt mijn oude BX op de lange hellingen (omlaag uiteraard) zelfs de 130 km/uur….Tijdens regen breng ik mijn snelheid tot 80 á 100 km/uur terug, maar de meeste auto's - voorop die met niertjes, sterren en ringen, met in hun kielzog de Passat- en Golf-klasse - blijven mij met hoge snelheid voorbij spuiten, verblind als lemmingen de dodelijke helling af op weg naar de grote klap. Dát gedrag is de echte oorzaak van deze mega-crash. Voor Duitse nepcoureurs is 130 een minimum snelheid, ook bij regen. Ze vertrouwen op hun ABS en eigen reactievermogen. Niemand verwacht zelf bij een botsing betrokken te raken; dat gebeurt alleen dronken Polen in hun oude BMW's, toch?

De meeste verkreukelde auto's waren degelijk Duits, jong, modern, opgefokt met turbo en/of directe injectie, en met ABS en andere veiligheidssnufjes, die - onbewust - de automobilisten een gevoel van onsterfelijkheid geven. En dat leidt weer tot risicocompensatie en speedaholism. De combinatie nat wegdek en lage zon (en vieze ruiten?) met de stimulans van overvloedige pk's, de veiligheidsfictie en de onuitroeibare Autobahniakale snelheidsroes moest wel - Murphy! - tot deze grootschalige premature sloopactie leiden. Zo help je de auto-industrie door de crisis…..

De les die hieruit geleerd kan worden is dat al die veiligheidssnufjes het rijgedrag niet verbeteren - het tegendeel is eerder het geval - en dat dit soort massale, snelheidgerelateerde ongevallen technisch moeilijk te voorkomen zijn en zich dus ook in de toekomst blijven voordoen. Wie nog gelooft dat dé oplossing hiervoor ligt in de automatische koppeling en computergestuurde geleiding van alle voertuigen - als schakels in een ketting ("autotrein") - doet aan wishfull thinking. Het lukt al niet om allerlei GPS-gestuurde of met chips volgestopte informatiesystemen zoals de kilometerheffing, de OV-chipkaart of het telecomsysteem van de hulpdiensten integraal te ontwikkelen of foutloos in te voeren. Zelfs moderne verkeersvliegtuigen met automatische vluchtgeleiding vallen uit de lucht, zoals de Turkse Boeing 737-800 bij Schiphol. Met zoveel verschillende (motor)technieken, componenten en bestuurders en infrastructurele verschillen zie ik de autoketting nooit werkelijkheid worden, zeker niet zolang we op fossiele brandstoffen rijden. Ikzelf reed al in 1998 met losse handen in zo'n radargeleide auto – op een leeg proefwegvak van Rijkswaterstaat…...Dat blijft toekomstmuziek. Systeemwijzigingen vergen vele decennia; we vliegen bijvoorbeeld nog steeds rond in 747s, die in de jaren '60 ontworpen zijn.

De grootste belemmering voor automatische voertuiggeleiding zijn de automobilisten zelf. Die willen het stuur niet uit handen geven. Automobilisten willen het recht op zelfsturing, routekeuze en snelheid - en dus op autosuïcide - tot elke prijs behouden, want Freude am Fahren gaat nog altijd boven mensenlevens, milieu of klimaat.