Angst om wegenbelastingvrije auto's: de feiten

Door dit bericht in het FD is er waarschijnlijk aardig wat paniek bij mensen die net een zuinige Polo Bluemotion of Fiat Punto Evo diesel hebben gekocht of besteld. Dachten ze lekker zonder wegenbelasting te betalen rond te gaan tuffen, ligt ineens die belastingvrije status onder vuur! Begrijpelijkerwijs voel je je dan gepakt, want als je straks ineens toch MRB moet gaat betalen had je die auto misschien wel nooit gekocht. Maar wordt de soep wel zo heet gegeten als hij wordt opgediend? Want wie claimt nu eigenlijk dat die belasting onder vuur ligt? Het kabinet? Een anonieme bron op het Ministerie van Financiën? Minister De Jager zelf? Nee, het is het FD zelf die dat concludeert. Maar op basis waarvan? "De grote interesse (voor belastingvrije auto's, RK) blijkt een domper voor de schatkist", schrijft de krant. "Hierdoor is de vraag ontstaan hoelang de overheid de maatregel nog in stand kan houden." Bij wie die vraag precies is ontstaan, laat de krant in het midden. Ik durf toch te beweren dat die vraag in ieder geval niet leeft bij het ministerie zelf. Denkt het FD nu echt dat het voor Financiën een verrassing is dat de maatregel een succes is? Eerder zagen ze al een enorme Prius-boost toen de lage bijtelling enkele jaren terug werd ingevoerd. Zouden ze dan nu geen rekening hebben gehouden met zo'n succes? Het is juist volkomen logisch dat de maatregel de overheid nu meer geld kost dan vooraf begroot. Dat heeft simpelweg te maken met begrotingsregels. Men mag namelijk een verwacht effect niet meerekenen. Stel je eens voor dat De Jager de BPM structureel wil verlagen omdat hij vindt dat de automobilist al genoeg betaalt. Inderdaad, een mooie gedachte. Door die verlaging dalen de BPM-inkomsten met, laten we zeggen, 200 miljoen euro. De begrotingsregels stellen dat hij dat geld dan ergens moet 'vinden'. Hij moet dan ergens anders bezuinigen of belastingen verhogen om die begroting passend te maken. (Dit is de voornaamste reden dat het compleet irreëel is dat de BPM compleet wordt afgeschaft zonder alternatief, hoe graag ik en veel van jullie dat ook zouden winnen. De overheid heeft simpel geen miljarden liggen om het gebrek aan inkomsten te compenseren). Maar wat er de laatste jaren is gebeurd is het volgende: er wordt korting gegeven op zuinige auto's. Lagere bijtelling is er al een tijd en dus sinds kort is er ook (onder meer) die wegenbelastingvrije status voor zuinige diesels. Hoe werkt dat in de begroting? Simpel: men kijkt hoeveel geld dat 'kost' op basis van het huidige wagenpark. Dus hoeveel Priussen en Aygo's rijden er nu rond en hoeveel inkomsten scheelt het als die regeling wordt ingevoerd. Dat bedrag moet vervolgens elders worden 'gevonden'. Dan wordt de maatregel ingevoerd en stijgt het aantal Priussen (lagere bijtelling) en Aygo's (BMP/MRB-vrij) ineens explosief. Dat scheelt dus meer inkomsten dan begroot. Moet er nu dan elders weer extra geld worden gevonden? Het opvallende antwoord is 'nee'. Dalende inkomsten als gevolg van een bedoeld effect hoeven niet gecompenseerd te worden. De verwachte BPM-inkomsten voor het volgende jaar worden simpelweg lager ingeschaald, wat dus betekent dat er feitelijk een belastingverlaging heeft plaatsgevonden. Hier is De Jager al een tijdje mee bezig. Eerst via de lagere bijtelling (die veel meer 'kostte' dan oorspronkelijk begroot, toch loopt de regeling nog steeds en er is nergens extra belasting geheven om dat te compenseren) en nu dus met de MRB/BPM-vrijstelling. Dat die MRB-regeling nu ineens zou worden afgeschaft vanwege gemiste inkomsten is dus een foute conclusie. Immers: dan zouden de 14 en 20 procentregelingen ook allang weer verdwenen zijn, want die kosten de overheid nu al jarenlang veel meer dan 'begroot'. Wat gaat er dan wel gebeuren? (Nu stoppen de feiten en gaan we voorspellen.) Nou, je kan er donder op zeggen dat de CO2-grenzen op een gegeven moment worden opgetrokken. Dus dat een auto in de 20 procent-klasse valt als hij minder dan 125 gram uitstoot in plaats van 140 gram, zoals nu het geval is. Maar Financiën heeft al toegezegd dat in zo'n geval mensen die al in zo'n een zuinige leaseauto (bijvoorbeeld 135 gram) rijden, die lage bijtelling houden. Het moment van kentekening wordt dan bepalend. Zo'n regeling ligt ook voor de hand bij het MRB-beleid: grenzen naar beneden en wellicht vrijstelling voor iedereen die al zo'n auto heeft (kentekendatum wordt bepalend). In het ergste geval zal men op tijd aankondigen dat de belastingen weer omhoog gaan. Maar dat de regeling nu zou worden afgeschaft omdat hij meer geld kost dan begroot, is zeer onwaarschijnlijk.