Volkswagen Polo Harlekin EV - 1996 - Kloppend hart

In 1994 liep de Volkswagen Polo (intern als 86c IIF aangeduid) op z’n laatste benen. Maar geen nood: de opvolger – code 6N – stond al te trappelen van ongeduld. Net als de makers ervan. Zij hadden iets nieuws bedacht: de boreling bestond figuurlijk uit bouw stenen. Er waren er vier: voor motor, onderstel, interieur en optiepakketten. Dat laatste is tegenwoordig heel normaal, maar toen werd dat niet door iedereen gepruimd. Het bleek niet alleen nogal onoverzichtelijk, ook zat je, als je één bepaald accessoire wilde hebben, vast aan bijkomende, ongevraagde spullen − met navenant prijskaartje. Maar vooraf geloofde Volkswagen in het bouwsteenconcept en om dit onder de aandacht te brengen, werden enkele show-Polo’s gebouwd met verschillend gekleurde plaatwerkdelen. Daar werd zó positief op gereageerd, dat VW een kleine serie van duizend exemplaren plande. Van de lopende band werden rode, gele, groene en blauwe exemplaren geplukt, waarvan de plaatwerkdelen (bumpers, portieren, motorkap, achterklep en spatborden) door een handvol monteurs onderling werden uitgewisseld. Met onder meer een dubbele airbag, radio, sportstoelen, getint glas en een obligate plaquette werd de ’Harlekin’ gedoopte vrolijke frans de − enkel Duitse − markt op gestuurd.

Om kort te gaan: die 1.000 stuks werden er uiteindelijk ruim driemaal zo veel. Eind 1996 stopte de productie van de ludiekste Volkswagen sinds de Golf Country. Inmiddels zijn we 22 jaar verder. Overgebleven exemplaren zijn nauwelijks meer te vinden, laat staan in ons land. Toch stond Albert Ploeg in 2014 oog in oog met een Harlekin, bij een klassiekerhandelaar niet ver van zijn woonplaats. “Aan mijn BMW 325i Cabriolet (E30) viel niets meer te sleutelen, die was af. Daarom zocht ik een leuk nieuw project en nam ik mij voor om zelf een EV te bouwen. Je moet weten: ik heb mijn halve leven in de offshore gezeten, maar twaalf jaar geleden heb ik de overstap gemaakt van fossiele naar duurzame energie. Nu richt ik mij op de bouw van windparken. Een autotechnische opleiding heb ik nooit gevolgd, maar ik heb wél aanleg voor techniek. Sterker nog: ik geloof niet dat ik ooit in mijn leven voor auto-onderhoud naar een garage ben geweest, ik deed alles zelf.

Goed, een EV dus. Die Harlekin was in perfecte staat en behoorlijk aan de prijs. Dus niets voor mij − ik zou hem immers flink gaan verbouwen. Later vond ik bij een handelaar in Eindhoven een uitbundig met mos bedekte Harlekin met een kapotte motor. Die was ideaal, want het blok ging er toch uit. Voor € 900 had ik hem.”

PUZZELEN

En toen was het bedenken, berekenen en puzzelen geblazen, want voorbeelden waren er niet. Albert: “Ik denk dat de gehele ombouw, inclusief een nieuw onderstel en laswerk, mij zo’n zeven à achthonderd uur heeft gekost, verdeeld over 3,5 jaar. De kosten? Pfff … ongeveer zes mille aan accu’s, een motor plus een regelaar van vier mille … in totaal misschien wel € 15.000. In ieder geval had ik vandaag voor het bestede geld ook een mooie, gebruikte Renault Zoe kunnen kopen. Maar dat was niet mijn uitgangspunt: het ging mij meer om het project zelf dan om het eind resultaat. Uiteraard heb ik daarbij tegenslagen gekend. Ik heb enkele malen een accucel van € 150 opgeblazen. Voor de RDW-goedkeuring is een EMC-keuring (elektromagnetische straling) nodig en die moet bij de TÜV in Duitsland plaats vinden. Daar ben je ook zomaar 10 mille aan kwijt! Gelukkig kon de leverancier van de regelaar − Rebbl − voor € 500 extra een typecertificaat meeleveren. En ik ontdekte dat voor de RDW-goedkeuring een bots- en brandproef van het batterijpakket nodig is. Ook nu was het geluk met me, want de RDW liet deze Europese eis (R100.02) voor wat hij was. Maar als dit in de toekomst anders wordt, betekent dat het einde van individuele EV-ombouwprojecten.”

Ondanks deze ‘ontdekkingen’ werd de Polo EV eerst afgekeurd. “Tja, hier en daar ontbraken waarschuwingsstickers en kon je met een naald hoogspanning aanraken. En ook waren niet overal oranje kabels gebruikt. Dat heb ik met succes aangepast. De herkansing duurde nog geen vijf minuten: goedgekeurd! Een hoogtepunt voor mij, evenals de eerste keer legaal starten én lopen. Want ik was bang dat de zekeringen mij om de oren zouden vliegen tijdens de eerste proefstart en -rit. Maar het liep perfect.”

Albert is bij de bouw niet over één nacht ijs gegaan. Hij kocht een elektromotor (32 kW) plus regelaar bij een bedrijf in Drachten, haalde lithium-ion-accu’s (38 cellen, 12 kWh, ca. 125 Volt) uit China en een elektrische vacuümpomp werd uit een diesel-Audi geplukt. “Zonder benzinemotor heb je geen koelwater en daardoor ook geen verwarming. Daarom heb ik op de plek van het interieurfilter een elektrisch verwarmingselement van 1.000 watt ingebouwd. Dat lijkt veel, maar je krijgt de auto er niet mee warm!” Albert koos voor een DC-motor en geen AC-blok. “Bij afremmen laadt hij de accu daarom niet bij, maar anders was ik drie mille extra kwijt geweest.”

NIET HELEMAAL KLAAR

Na deze ‘technische les’ gaan we met Albert de Veluwe op, waar we zelf het stuur ter hand mogen nemen. Dat is even wennen: bij het wegrijden gebruik je de koppeling niet, maar tijdens het schakelen wél! Schakelen is geen must; doe je dat wel, dan zie je de toerenteller bij elke gang wissel zo’n 1.000 toeren dalen, samen met het motorgeluid. Supersnel is de Polo EV niet – dat is ook niet nodig volgens Albert. “De elektromotor is ongeveer even sterk als het oorspronkelijke blok (45 pk), maar het leeg gewicht van de auto is met ruim 200 kilo toegenomen. Aan de andere kant is het maximum koppel direct voorradig. De auto komt in elk geval goed mee met het overige verkeer.” Albert vervolgt: “Het opladen duurt een paar uur en dan rijd je er ongeveer 80 tot 100 kilometer mee. Dat opladen kost € 2; de auto zelf is vrijgesteld van motorrijtuigenbelasting.”

Als we in- en exterieur plus het technische gedeelte onder de loep nemen, is aan alles te zien dat deze zelfbouw-EV helemaal af is. Hij had in 1996 zó uit de showroom kunnen rollen. “Ik nam me vooraf voor dat de Polo niet op een hobbyproject mocht lijken, maar van echte fabriekskwaliteit moest zijn. Dat werd gewaardeerd: de auto is op € 11.500 getaxeerd.” Toch is Albert er nog niet helemaal klaar mee. “In de toekomst wil ik alle stroom van onze 15 zonnepanelen op het garagedak opslaan in de accu van de Polo, zodat ik er ’s avonds tv van kan kijken en de was van kan laten draaien! Moeilijk? Dat maak ik zelf wel uit. Dat is mijn drijfveer! Gelukkig is mijn echt genote Leidy een goede mentale steun geweest en nu nog!” En als ook aan de Polo niets meer te sleutelen valt, wat dan? “Misschien wordt het dan tijd voor een EV-motorfiets!”